(Eerste publicatie: 30-4-2012)
Mark Rutte ontmoet Aleksej Navalny - een kanttekening
(Eerste publicatie: 22-10-2011)
Aleksej Navalny, wie is dat? Zijn naam dook deze week regelmatig op in de Nederlandse media. Premier Mark Rutte sprak met hem tijdens zijn bezoek aan Moskou. Navalny is een klokkenluider en bestrijder van corruptie, populair in liberale kringen en onder jonge Russen die hun informatie vooral van internet halen.
Een soort moderne Robin Hood, die het in zijn eentje opneemt tegen het verstikkende Russische bureaucratendom, zo ongeveer is het imago van Navalny. Voor Rutte genoeg reden voor een ontmoeting. De premier kreeg het verzoek mee om de corruptie en wetteloosheid aan te kaarten in zijn ontmoeting met president Medvedev en premier Poetin.
Het is misschien nuttig om een paar kleurtjes toe te voegen aan het beeld van Aleksej Navalny. In 2007 werd hij uit de partij Jabloko gezet, wegens ‘nationalistische activiteiten’. Dat hij het zelf ook wel had gehad met Jabloko, moge blijken uit een uitspraak uit die tijd: “De democratische beweging kan alleen weer tot leven worden gewekt, wanneer wordt afgezien van de doodlopende, bekrompen links-liberale ideologie en wordt overgegaan tot de vorming van een nationaal-democratische beweging”.
Navalny liet zich zien bij de Russische Mars, een jaarlijks terugkerende, weinig verheffende betoging van nationalisten en fascisten in de straten van Moskou. Dit jaar trad hij zelfs toe tot het organisatiecomité van de mars, gepland voor 4 november, maar vooralsnog verboden door de autoriteiten. De mars is het visitekaartje van (verboden) organisaties als de Slavische Unie en de DPNI, de Beweging Tegen Illegale Immigratie. “Tegen de etnische occupatie!”, “We geven Rusland terug aan de Russen!”, om een paar nog gematigde leuzen uit deze kringen te noemen.
In liberale kringen weet men zich niet goed raad met deze kant van Navalny. Waarom schurkt hij zo aan tegen groeperingen, die graag het vele positieve onderstrepen dat Stalin en Hitler voor de mensheid hebben gedaan? Navalny trekt zich niks aan van die bedenkingen. “Als het je niet bevalt wie er aan de Russische Mars meedoen, kom dan zelf en maak ‘m beter.”
Nationalisme, aldus Navalny, dient de kern te zijn van de Russische politiek. Een ‘verlicht’ nationalisme, dat wel, een ‘nationalisme met een menselijk gezicht’. Hij hoopt daarbij het ‘toerekeningsvatbare deel’ van de nationalisten te verenigen, wat mij knap lastig lijkt.
Mij is niet recht duidelijk wat Navalny in dit verband precies verstaat onder ‘verlicht’ en ‘toerekeningsvatbaar’. Ik denk ook dat Mark Rutte hem daar niet naar heeft gevraagd.
De Russische dienstplicht roept – nu ook op tv. En: de tien populairste kwalen om uit het leger te blijven.
(Eerste publicatie: 8-7-2011)
Nog een week, dan is in Rusland de voorjaarsrecrutering weer voorbij. Tot 15 juli kunnen jongens die de dienstplichtige leeftijd hebben bereikt, een oproep verwachten van het lokale recruteringsbureau. Lang niet iedereen zit daar op te wachten.
De dienstplicht ontduiken is in Rusland bijna een nationale sport. Reden voor het leger om er een tv-spotje tegenaan te gooien. Daarin zien we een moeder, die op zelfverzekerde toon laat weten dat ze het toch echt zonder háár zoon zullen moeten doen. Het leger in? “Dan verliest hij een jaar! Wat koopt hij daarvoor? Hij is voor andere dingen geschapen.” Dan klinkt een gebiedende macho-stem: “Kruip onder je moeders rok vandaan. De verdediging van het vaderland is de plicht en taak van een burger van de Russische Federatie”. De laatste zin komt uit de Russische grondwet.
Over dit filmpje twee dingen. Ten eerste: die moeder is uitstekend gecast. Haar zoontje uit het leger houden, dat kan je haar wel toevertrouwen. Ze heeft – ze straalt het uit – een talent dat in het van smeergeld vergeven Rusland onbetaalbaar is: ze weet precies wanneer, aan wie en hoeveel. (Zo’n vier- à vijfduizend euro als je de juiste persoon binnen het leger rechtstreeks betaalt, zo’n duizend euro minder, als je van een welwillende arts een ‘bevrijdende’ diagnose koopt.)
Ten tweede: ik zou wel eens willen weten of zo filmpje effect heeft. In Nederland zou het vooral op de lachspieren werken, maar in Rusland? De gedachte dat je als echte vent gewoon het leger in moet, is wijdverspreid, de gedachte dat je het leger moet mijden als de pest, eveneens. Misschien worden er toch nog jongens (en ouders) door over de streep getrokken? Hieronder een boze reactie op het filmpje. Degene die dat op het net zette, gaat zeker het leger niet in:
“Dima ontwerpt computergames en verdient 60.000 roebel, betaalt belasting, helpt zijn moeder en gezin die hij als zijn vaderland beschouwt. Petka daarentegen voert in het leger geen flikker uit, maakt de plee schoon, oudere soldaten slaan ‘m met stokken voor z’n reet, gisteren hebben Kaukasiërs in zijn woning ingebroken, ze hebben z’n moeder en zus verkracht, maar Petka weet van niks, hij is zijn plicht voor het vaderland aan het vervullen.”
Ik kwam ook nog een lijstje tegen van de tien meest gebruikte diagnoses om de dienstplicht te ontlopen:
ruggegraatsverkromming
platvoete
osteochondrose
astma
maagzweer
alvleesklierontsteking
persoonlijkheidsstoornis
hoge bloeddruk
hartklachten
nierverzakking
De FSB, Yandex en de sponsors van corruptiebestrijder Navalny
(eerste publicatie: 3-5-2011)
Aleksej Navalny
Blogger fezeev wordt gebeld op zijn mobiel. Een zekere Joelija Ivasjova, die zich voordoet als journalist, vraagt of het klopt dat hij geld heeft overgemaakt aan het project RosPil van corruptiebestrijder Aleksej Navalny. Het gesprek verloopt wat moeizaam, maar wel wordt duidelijk dat Joelija volledig op de hoogte is van het feit dat fezeev als kleine sponsor via het betaalsysteem van zoekmachine Yandex geld heeft overmaakt aan het anticorruptie-project RosPil. Ook weet ze dat het bedrag kort daarvoor van een andere rekening is overgeschreven op de rekening van fazeev, die het vervolgens (via de betaalservice van Yandex) heeft overgemaakt naar RosPil. Joelija vraagt: van wie komt dat geld waarmee u Navalny steunt?
Over Joelija Ivasjova wordt via de sociale media al snel het een en ander bekend. Ze komt uit Voronezj, intellectueel geen hoogvlieger, wel … commissaris bij de echt niet door het Kremlin geleide jongerenbeweging Nasji. En ook blijkt al snel dat fezeev niet de enige sponsor van Navalny is die een telefoontje heeft gekregen. Het kan niet anders, concludeert de bloggergemeenschap: hier zit de geheime dienst FSB achter.
En Yandex geeft al snel toe: op bevel van hogerhand zijn aan de FSB de gegevens doorgespeeld van “de rekening van Navalny zelf en van zo’n honderd mensen, van wie enkelen duidelijk geld aan Navalny hebben betaald”. Yandex zegt hoogst ongelukkig met de situatie te zijn, maar dat een dergelijk bevel gebaseerd is op de wet.
Nu is het in Rusland al een aantal eeuwen niet zo best gesteld met de rechtsstaat, maar dit is toch wel kras. Een project tegen corruptie, dat met redelijk succes misstanden aan de grote klok hangt, maakt de geheime dienst zenuwachtig. Of misschien beter geformuleerd: maakt de zakelijke en politieke structuren zenuwachtig waarvan de FSB deel uitmaakt. En ondertussen heeft president Medvedev de strijd tegen corruptie hoog op zijn lijstje van prioriteiten staan…
De rol van de echt niet door het Kremlin geleide jeugdbeweging Nasji is in deze niet helemaal duidelijk. Het lijkt erop dat de beweging door de FSB is ingezet om gegevens te verzamelen die Navalny in diskrediet moeten brengen. Is de FSB zelf daar dan niet mans genoeg voor? Waarom vertrouw je zoiets toe aan meisje Joelija uit Voronezj? Bij Nasji zeggen ze van niets te weten. Navalny zegt na de feestdagen te zullen reageren. Die feestdagen duren in Rusland tot en met 9 mei.
Kan een corrupte Moskouse ambtenaar zich een jacht veroorloven?
(Eerste publicatie: 23-4-2011)
Is die boot van hem of is die boot niet van hem? Die vraag houdt bloggers in Rusland al een paar dagen bezig.
Op de foto zien we Aleksandr Kornejev, ambtenaar in de Moskouse wijk Jasenevo. Hij staat voor een fraaie boot met de naam Aleksandr K. Kornejev is niet echt een hoge piet, maar behoort in Jasenevo wel tot de bestuurlijke elite die daar de dienst uitmaakt. Er zijn nogal wat conflicten met de wijkbewoners over bestemmingsplannen en nieuwbouwprojecten. Een lokale activiste plukte bovenstaande foto van Odnoklasniki (een soort Hyves). Volgens haar het bewijs dat Kornejev zijn baan als ambtenaar vooral gebruikt ter zelfverrijking. En toen waren de rapen gaar.
De foto van ambtenaar Kornejev met ‘zijn’ jacht vloog rond over het net, vergezeld van felle, verbitterde commentaren. Kornejev is hoofd van de DEZ in Jasenova. De DEZ (Moskou telt er 124) is een overheidsinstelling die de gebouwen in een wijk onderhoudt – met geld van de overheid en van de bewoners…
Dat ambtenaar Kornejev bij zijn dagelijks werk zijn eigen zakken niet vergeet te vullen, daar twijfelt niemand aan. Maar zou hij daarvan een jacht kunnen kopen? Was het niet gewoon toeval, die boot met ‘zijn’ naam en had hij die foto voor de grap gemaakt? Er doken meer foto’s op, onder meer genomen op Bali, wijzend op een levensstijl die niet zou moeten passen bij een ambtenaar:
Verdacht (die kapiteinspet!), maar nog altijd geen bewijs. Kornejev zelf reageerde. Dat jacht is helemaal niet van mij, ik vond het gewoon grappig, die naam, en bovendien, kijk naar de datum: 17 juli 2010. Ik ben pas hoofd van de DEZ sinds 19 september 2010. Kornejev voelt zich in zijn eer aangetast en stapt naar de rechter. De activiste die de foto-met-boot verspreidde is inmiddels twee keer telefonisch bedreigd, Kornejev zou niet weten door wie.
Is die boot nou van Kornejev of niet? Ik steek mijn hand niet voor ‘m in het vuur. (U ook niet, neem ik aan.) Directeur van zo’n DEZ word je niet zo maar, dat is een lucratieve post met weidse mogelijkheden. Om zo’n post te bemachtigen hebt je contacten en contanten nodig. Het kan niet anders, onze ambtenaar Kornejev beschikt over beide. Maar die boot… Het moet toch niet zo moeilijk zijn om daar achter komen? Ik blijf het volgen, ik kom er op terug.
De Russische overheid en het volk… Toevallig kwam ik gisteren een paar regels tegen uit het dagboek van Lev Tolstoj. Op 5 oktober 1881 schreef hij in Moskou, ontzet over de kloof tussen arm en rijk: “De schurken, die het volk hebben bestolen, hebben zich verzameld, ze hebben soldaten en rechters gerekruteerd om hun orgiën te beschermen, en ze vieren feest.”
In Moskou en geen zin in files? Bel de ambulance! - deel 2.
(Eerste publicatie: 5-4-2011)
Gisteren liet ik u zien hoe je in Moskou de hopeloze files kan omzeilen: u belt een ambulance, die u zonder veel omwegen, met zwaailicht en sirene, naar uw bestemming brengt. Ook als u kerngezond bent. Hieronder een tweede voorbeeld. Onze ‘patiënt’ meldt bij de centrale dat hij vervoer nodig heeft. Regelen we voor u! Kost 4.500 roebel (112 euro), u wordt zo meteen teruggebeld. De boeiende dialogen die dat oplevert (vanaf 0.43), vindt u onder het filmpje in een iets ingekorte vertaling. (Dmitrovskaja en Teatralnaja zijn locaties in Moskou):
- Dit is de medische kliniek. Mij is doorgegeven dat u medische hulp nodig hebt. Wat is er met u gebeurd?
- Ik moet van Dmitrovskaja naar Teatralnaja. En het liefst snel. Maakt niet uit wat voor diagnose u opschrijft. Als het maar snel is, ik kom te laat.
- De patiënt bevindt zich op de Dmitrovskaja?
- Ja.
- Maar wat voor diagnose, al is het maar ongeveer?
- Weet ik niet, schrijft u maar op: diaree.
- Buikpijn?
- Ja.
- En wat zit er op Teatralnaja?
- Mijn werk, maar schrijft u maar op een privé-arts of zo. Misschien zit er een ziekenhuis vlakbij. Schrijf maar op dat het vervoer naar een ziekenhuis was.
En daar (op 2.09) belt de chauffeur van de ambulance zelf. Die - ook niet van gisteren - gaat niet meteen akkoord. Kwestie van scherp onderhandelen:
- Dit is de dokter van de ziekenauto. Wat wilt u precies?
- Dat ik daarheen gebracht wordt. Naar Teatralnaja.
- En wat is er met u gebeurd?
- Ik moet gewoon naar Teatralnaja gebracht worden. Ik heb dat al aan drie mensen uitgelegd.
- Nee, begrijpt u, wij zijn voor medisch vervoer, we zijn geen taxi. Is er medisch iets?
- Ja, schrijft u maar op dat ik diaree heb.
- Nee, diaree, dat is wat anders, dan is het geen vervoer. Dan zijn we verplicht u op te nemen.
- Schrijft u op dat ik m’n been gebroken heb en dat ik naar een privé-arts moet. Dat is toch niet zo moeilijk? Ik betaal, ik weet dat dat bij u 4.500 roebel kost.
- Dat begrijp ik best, dat geld, maar wij houden ons met medische zaken bezig. We zijn geen taxi.
- Kunt u mij dan als patiënt vervoeren?
- Theoretisch wel, maar u hebt de centrale al gezegd dat u in feite een taxi nodig hebt. Als er een controle is, loop ik zelf tegen de lamp.
- Nou goed, schrijft u dan officieel op dat ik ergens pijn heb.
- Dan zijn we met verzinsels bezig. Er is geen medische indicatie voor vervoer. U wilt gewoon ergens zo snel mogelijk naar toe.
- Ja. Voor spoed kan ik u zelf extra betalen.
- Dat geld interesseert me niet, dat gaat toch naar de kas… U hebt de centrale alle gegevens
gegeven?
- Ja, die heeft het adres.
- Goed, we komen er aan.
Op de bon staat (lees ik dat goed?) 6.161 roebel. Hoe dat bedrag tot stand is gekomen en wat er dan in de zakken van de chauffeur verdwijnt, weet ik niet.
Verder moet nog worden opgemerkt dat deze filmpjes (er zijn er meer) betrekking hebben op commerciële ambulancediensten. Ook als je echt wat hebt, moet je bij hen voor het vervoer betalen. Wie dat niet wil, belt alarmnummer 03.
(Lees vooral ook de commentaren bij de filmpjes, op youtube en via het linkje hierboven. Daar kan je een apart verhaal over schrijven.)
In Moskou en geen zin in files? Bel de ambulance! – deel 1.
(Eerste publicatie: 4-4-2011)
Stel, je wilt in Moskou snel van A naar B. Dat is door alle files in de stad vrij lastig, zo niet onmogelijk. Hoge functionarissen lossen dat probleem op door een blauw zwaailicht op hun dak te zetten en zich verder – tot grote ergernis van de overige weggebruikers - weinig aan te trekken van de verkeersregels.
Voor de gewone burger is er een andere uitweg: je belt een ziekenauto. Kost een paar centen, maar je komt er inderdaad redelijk snel mee van A naar B. Op onderstaand filmpje ziet u wat u moet doen. U belt een ambulancedienst en vraagt of ze ook aan transport doen. Ja hoor, dat doen ze, en u krijgt het nummer van de dispetsjer (zeg maar: de centrale): 921-33-66.
De beller op het filmpje legt uit dat hij vanuit huis met spoed naar hotel Oekraïne moet. “Ik ben in principe gezond, maar ik ben bang om in de file te belanden”. Het meisje van de centrale vindt het allemaal prima. Hoe laat wilt u de auto? En voor 6.000 roebel (150 euro) wordt meneer thuis afgehaald en met de ambulance (met zwaailicht en sirene) afgezet bij hotel Oekraïne.
Aan het einde van de rit krijgt de passagier keurig een bon overhandigd. (Voor de verzekering?) De chauffeur zegt nog: mondje dicht, hoor! Ja natuurlijk, zegt de passagier.
Het kan trouwens nog gekker. Morgen deel 2.