Hoe actrice Chamatova gegijzeld wordt door Poetin en de zijnen

(Eerste publicatie: 16-2-2012)

Het filmpje duurt 31 seconden, het Russische internet is er bijna door ontploft: actrice Tsjoelpan Chamatova zegt dat ze bij de komende presidentsverkiezingen zal stemmen op Vladimir Poetin.

Chamatova is niet alleen een (zeer geliefde) actrice. Ze is een van de oprichtsters van het fonds Подари жизнь (Schenk leven), dat zich onder meer inzet voor kinderen met kanker. Haar inzet heeft Chamatova gemaakt tot het gezicht van de liefdadigheid, in een land waar de overheid op het gebied van de gezondheidszorg flinke steken laat vallen. Maar zonder steun van diezelfde overheid, kan het fonds weinig uitrichten. Daarmee zijn de contouren van Chamatova’s dilemma getekend.

Ook andere bekende Russen spreken zich in vergelijkbare filmpjes uit voor Poetin. Maar dat de engelachtige, ‘zuivere’ Chamatova zich voor het karretje laat spannen van de cynische machthebbers in het Kremlin, dat kwam hard aan. Meteen werd geconcludeerd dat ze was gechanteerd: jij zegt dat je voor Poetin stemt, anders wordt de steun aan het fonds en aan jullie klinieken beëindigd. Bronnen uit de omgeving van het fonds bevestigden tegenover gazeta.ru deze gang van zaken. Bloggers concluderen kernachtig: “De gegijzelde geeft  een boodschap door van de terroristen”. 

Gisteren bezocht Vladimir Poetin met Chamatova een Moskouse kankerkliniek. Volgens blogger Avmalgin geeft de foto Chamatova’s positie treffend weer. Avmalgin haalt ook een interview aan van Chamatova van vorig jaar, waarin zij ingaat op haar dilemma: “Ik moet balanceren tussen mijn geweten en het omgaan met de machthebbers. Ik kan niet alles zeggen wat ik wil (…) op het moment dat besloten wordt (…) over een centrum dat met directe hulp van de overheid wordt gebouwd. Er wordt bij ons heftig over gediscussieerd: wat is belangrijker (…) de kans die die kinderen krijgen of mijn positie als burger?”

Avmalgin trekt de enige juiste conclusie: we moeten het niet hebben over Chamatova, maar over Poetins camarilla. Het is niet de taak van Poetin, schrijft Avmalgin, om fondsen als dat van Chamatova te helpen, maar om de gezondheidszorg op een niveau te houden waarop liefdadigheid niet meer noodzakelijk is. Elke arts zal u zeggen dat in de Poetinjaren de gezondheidszorg, en met name de pediatrie, onherstelbare schade is toegebracht.

Chamatova zegt in haar filmpje dat ze op Poetin zal stemmen, omdat hij zijn beloften aan haar fonds altijd is nagekomen. Svetlana Rejter zegt daarover op openspace.ru [linkje werkt niet meer]: “Als Poetin gedaan had wat hij heeft beloofd, dan zouden we totaal andere rechtbanken hebben, andere wegen, een andere politie, een andere gezondheidszorg, een ander land. Dan zouden er in dit land geen journalisten halfdood worden geslagen, dan zou er niet gesjoemeld worden bij verkiezingen en zouden er geen meelevende mensen gegijzeld worden, die mee moeten doen in campagnefilmpjes.”

Update: op Facebook - zoekt u daar even op mijn naam - zijn enkele reacties te lezen op bovenstaand stukje.

De Russische dienstplicht roept – nu ook op tv. En: de tien populairste kwalen om uit het leger te blijven.

(Eerste publicatie: 8-7-2011)

Nog een week, dan is in Rusland de voorjaarsrecrutering weer voorbij. Tot 15 juli kunnen jongens die de dienstplichtige leeftijd hebben bereikt, een oproep verwachten van het lokale recruteringsbureau. Lang niet iedereen zit daar op te wachten.

De dienstplicht ontduiken is in Rusland bijna een nationale sport. Reden voor het leger om er een tv-spotje tegenaan te gooien. Daarin zien we een moeder, die op zelfverzekerde toon laat weten dat ze het toch echt zonder háár zoon zullen moeten doen. Het leger in? “Dan verliest hij een jaar! Wat koopt hij daarvoor? Hij is voor andere dingen geschapen.” Dan klinkt een gebiedende macho-stem: “Kruip onder je moeders rok vandaan. De verdediging van het vaderland is de plicht en taak van een burger van de Russische Federatie”. De laatste zin komt uit de Russische grondwet.

Over dit filmpje twee dingen. Ten eerste: die moeder is uitstekend gecast. Haar zoontje uit het leger houden, dat kan je haar wel toevertrouwen. Ze heeft – ze straalt het uit – een talent dat in het van smeergeld vergeven Rusland onbetaalbaar is: ze weet precies wanneer, aan wie en hoeveel. (Zo’n vier- à vijfduizend euro als je de juiste persoon binnen het leger rechtstreeks betaalt, zo’n duizend euro minder, als je van een welwillende arts een ‘bevrijdende’ diagnose koopt.)

Ten tweede: ik zou wel eens willen weten of zo filmpje effect heeft. In Nederland zou het vooral op de lachspieren werken, maar in Rusland? De gedachte dat je als echte vent gewoon het leger in moet, is wijdverspreid, de gedachte dat je het leger moet mijden als de pest, eveneens. Misschien worden er toch nog jongens (en ouders) door over de streep getrokken? Hieronder een boze reactie op het filmpje. Degene die dat op het net zette, gaat zeker het leger niet in:

“Dima ontwerpt computergames en verdient 60.000 roebel, betaalt belasting, helpt zijn moeder en gezin die hij als zijn vaderland beschouwt. Petka daarentegen voert in het leger geen flikker uit, maakt de plee schoon, oudere soldaten slaan ‘m met stokken voor z’n reet, gisteren hebben Kaukasiërs in zijn woning ingebroken, ze hebben z’n moeder en zus verkracht, maar Petka weet van niks, hij is zijn plicht voor het vaderland aan het vervullen.”

Ik kwam ook nog een lijstje tegen van de tien meest gebruikte diagnoses om de dienstplicht te ontlopen:

ruggegraatsverkromming
platvoete
osteochondrose
astma
maagzweer
alvleesklierontsteking
persoonlijkheidsstoornis
hoge bloeddruk
hartklachten
nierverzakking

Heil aan het Slavisch imperium!

(Eerste publicatie: 8-6-2011)

De Russische tekst aan het slot luidt:

“Alleen op de stevige bodem van een unie van alle Slaven is een eigen ontwikkeling mogelijk van de Slavische cultuur-historische soort, politiek onafhankelijk, sterk vanbuiten, veelsoortig vanbinnen.” (N. Ja. Danilevski).

Tuurlijk, joh.

De afdeling voor kinderen met tbc in ziekenhuis nummer 2 in Vladimir. De laatste elf jaar is de afdeling geen enkele keer opgeknapt. De kinderen, die hier soms een half jaar zitten, kwijnen weg in een omgeving die aan een kelder doet denken. De leiding durft er niet hardop over te praten, omdat ze bang is voor de lokale overheid. Fondsen, toegewezen aan de gezondheidszorg, gaan aan de afdeling voorbij.

Ligt Vladimir ergens diep in de Russische provincie (alsof dat een rechtvaardiging zou zijn)? Nee, Vladimir ligt 180 km van Moskou.

Maar kom, laat ons verder schreeuwen over ons imperium.

In Moskou en geen zin in files? Bel de ambulance! - deel 2.

(Eerste publicatie: 5-4-2011)

Gisteren liet ik u zien hoe je in Moskou de hopeloze files kan omzeilen: u belt een ambulance, die u zonder veel omwegen, met zwaailicht en sirene, naar uw bestemming brengt. Ook als u kerngezond bent. Hieronder een tweede voorbeeld. Onze ‘patiënt’ meldt bij de centrale dat hij vervoer nodig heeft. Regelen we voor u! Kost 4.500 roebel (112 euro), u wordt zo meteen teruggebeld. De boeiende dialogen die dat oplevert (vanaf 0.43), vindt u onder het filmpje in een iets ingekorte vertaling. (Dmitrovskaja en Teatralnaja zijn locaties in Moskou):

- Dit is de medische kliniek. Mij is doorgegeven dat u medische hulp nodig hebt. Wat is er met u gebeurd?
- Ik moet van Dmitrovskaja naar Teatralnaja. En het liefst snel. Maakt niet uit wat voor diagnose u opschrijft. Als het maar snel is, ik kom te laat.
- De patiënt bevindt zich op de Dmitrovskaja?
- Ja.
- Maar wat voor diagnose, al is het maar ongeveer?
- Weet ik niet, schrijft u maar op: diaree.
- Buikpijn?
- Ja.
- En wat zit er op Teatralnaja?
- Mijn werk, maar schrijft u maar op een privé-arts of zo. Misschien zit er een ziekenhuis vlakbij. Schrijf maar op dat het vervoer naar een ziekenhuis was.

En daar (op 2.09) belt de chauffeur van de ambulance zelf. Die - ook niet van gisteren - gaat niet meteen akkoord. Kwestie van scherp onderhandelen:

- Dit is de dokter van de ziekenauto. Wat wilt u precies?
- Dat ik daarheen gebracht wordt. Naar Teatralnaja.
- En wat is er met u gebeurd?
- Ik moet gewoon naar Teatralnaja gebracht worden. Ik heb dat al aan drie mensen uitgelegd.
- Nee, begrijpt u, wij zijn voor medisch vervoer, we zijn geen taxi. Is er medisch iets?
- Ja, schrijft u maar op dat ik diaree heb.
- Nee, diaree, dat is wat anders, dan is het geen vervoer. Dan zijn we verplicht u op te nemen.
- Schrijft u op dat ik m’n been gebroken heb en dat ik naar een privé-arts moet. Dat is toch niet zo moeilijk? Ik betaal, ik weet dat dat bij u 4.500 roebel kost.
- Dat begrijp ik best, dat geld, maar wij houden ons met medische zaken bezig. We zijn geen taxi.
- Kunt u mij dan als patiënt vervoeren?
- Theoretisch wel, maar u hebt de centrale al gezegd dat u in feite een taxi nodig hebt. Als er een controle is, loop ik zelf tegen de lamp.
- Nou goed, schrijft u dan officieel op dat ik ergens pijn heb.
- Dan zijn we met verzinsels bezig. Er is geen medische indicatie voor vervoer. U wilt gewoon ergens zo snel mogelijk naar toe.
- Ja. Voor spoed kan ik u zelf extra betalen.
- Dat geld interesseert me niet, dat gaat toch naar de kas… U hebt de centrale alle gegevens
gegeven? 
- Ja, die heeft het adres.
- Goed, we komen er aan.

Op de bon staat (lees ik dat goed?) 6.161 roebel. Hoe dat bedrag tot stand is gekomen en wat er dan in de zakken van de chauffeur verdwijnt, weet ik niet.

Verder moet nog worden opgemerkt dat deze filmpjes (er zijn er meer) betrekking hebben op commerciële ambulancediensten. Ook als je echt wat hebt, moet je bij hen voor het vervoer betalen. Wie dat niet wil, belt alarmnummer 03.

(Lees vooral ook de commentaren bij de filmpjes, op youtube en via het linkje hierboven. Daar kan je een apart verhaal over schrijven.)

In Moskou en geen zin in files? Bel de ambulance! – deel 1.

(Eerste publicatie: 4-4-2011)

Stel, je wilt in Moskou snel van A naar B. Dat is door alle files in de stad vrij lastig, zo niet onmogelijk. Hoge functionarissen lossen dat probleem op door een blauw zwaailicht op hun dak te zetten en zich verder – tot grote ergernis van de overige weggebruikers - weinig aan te trekken van de verkeersregels.

Voor de gewone burger is er een andere uitweg: je belt een ziekenauto. Kost een paar centen, maar je komt er inderdaad redelijk snel mee van A naar B. Op onderstaand filmpje ziet u wat u moet doen. U belt een ambulancedienst en vraagt of ze ook aan transport doen. Ja hoor, dat doen ze, en u krijgt het nummer van de dispetsjer (zeg maar: de centrale): 921-33-66.

De beller op het filmpje legt uit dat hij vanuit huis met spoed naar hotel Oekraïne moet. “Ik ben in principe gezond, maar ik ben bang om in de file te belanden”. Het meisje van de centrale vindt het allemaal prima. Hoe laat wilt u de auto? En voor 6.000 roebel (150 euro) wordt meneer thuis afgehaald en met de ambulance (met zwaailicht en sirene) afgezet bij hotel Oekraïne.

Aan het einde van de rit krijgt de passagier keurig een bon overhandigd. (Voor de verzekering?) De chauffeur zegt nog: mondje dicht, hoor! Ja natuurlijk, zegt de passagier.

Het kan trouwens nog gekker. Morgen deel 2.

WK-voetbal van 2018 in Rusland: een misdaad tegen de eigen bevolking

(Eerste publicatie: 30-11-2010)

Stel, je bent een Russische voetbalsupporter van 55 jaar. En stel dat de FIFA deze week het WK van 2018 toewijst aan jouw land. Dan is de kans vrij groot dat jij dat WK niet meer gaat meemaken. Krijgt een ander land het WK toegewezen, dan zijn je vooruitzichten iets gunstiger, misschien.

De gemiddelde levensverwachting van een Rus is ruim 62,8 jaar (van een Russin 74,7 jaar). De overheid kent dat schandalig lage cijfer. De overheid kent ook de oorzaken: onder meer een gênant slechte gezondheidszorg. Dus wat doen we, dachten ze in Moskou: we gaan dat WK binnenhalen en steken straks miljarden in de bouw van voetbalstadions. Je mag dat gerust een misdaad tegen de eigen bevolking noemen.

Je mag toch hopen dat Engeland dat WK krijgt. Of Portugal en Spanje. Nederland en België, voor mijn part. En als ze dan in Rusland de helft van die bouw-miljarden eens steken in de gezondheidszorg. Dan wordt de kans dat die 55-jarige supporter over acht jaar nog van dat WK kan genieten, misschien iets groter.

Hier een filmpje over de sterftecijfers in Rusland, getiteld: een uitstervend land. Eronder staan enkele fragmenten in vertaling. (NB. Onaangename beelden tussen 1.56-2.05.)

0.42. Poetin: “Als er niets gedaan wordt, is de bevolking van Rusland aan het eind van de 21ste eeuw gehalveerd.”

1.00. In de nuljaren van deze eeuw is de bevolking van Rusland met 5 miljoen afgenomen. De belangrijkste oorzaak van het uitsterven: een sterfteoverschot.

1.35. Rusland staat wat het aantal sterfgevallen per 1.000 inwoners betreft in de toptien van de wereld, tussen Nigeria en Tsjaad.

2.09. Demograaf: “Dat het sterftecijfer niet daalt, is één van de grootste problemen van ons land”

2.47. Wat levensverwachting betreft, staat ons land op de 161ste plaats van de wereld, iets beter dan Papoea-Nieuw-Guinea, maar minder dan Honduras en zelfs Irak. De levensverwachting van de Russische man is de laagste van Europa.

3.31. Poetin: “Er heeft zich geen systematische modernisering van de gezondheidszorg voorgedaan.”

3.35. 66 procent van de Russische bevolking vindt dat het geen toegang heeft tot goede medische zorg.

3.43. Poetin: “41 procent van de medische instellingen dient ingrijpend te worden verbouwd of volledig herbouwd. Veel poliklinieken en ziekenhuizen hebben onvoldoende apparatuur om moderne medische zorg te kunnen geven.”

4.05. Wat uitgaven aan de gezondheidszorg betreft, als deel van het BNP, bezet Rusland de 112de plaats in de wereld.

4.16. Poetin (in 2000): “Je hoort vaak: politiek is een smerige zaak. Maar de mensen zelf maken de politiek smerig. Zoals de mensen zijn – zo is de politiek. Als vandaag de overheid geen eergevoel heeft, heeft het volk morgen geen toekomst en geen brood meer.”

Dokter Liza en haar vrijwilligers in Moskou

(Eerste publicatie: 27-7-2009)

View fullsize

Het Paveletski station in Moskou. Elke woensdag komt het team van dokter Liza Glinka hier om daklozen, verslaafden en andere hulpbehoevenden te helpen. “Ik werk met degenen van wie iedereen zich heeft afgewend. Vijf dagen per week werken we voor zieken die thuis stervende zijn, één keer per week gaan we op stap met een mobiele behandeleenheid”.

Het grootste sociale probleem in Moskou zijn zieke ex-gevangenen, veroordeeld in de jaren negentig, die recent onder een amnestie-regeling zijn gevallen. Ze hebben geen onderdak, kunnen zich niet meer aanpassen aan het gewone leven. Het team van Liza zorgt in elk geval één keer per week voor nieuw verband. De beschermkapjes zijn geen overbodige luxe, vooral onder daklozen kom TBC veel voor.

View fullsize

View fullsize

Liza is er voor verslaafden, ontslagen gastarbeiders, slachtoffers van politiegeweld, gestoorden … En door de crisis komen er nu ook ‘gewone’ mensen op haar busje af, vooral ouderen. Ze vragen om eenvoudige medicijnen en eten.

Bovenstaande gegevens en citaten komen van een site met reportages en artikelen over Liza en haar team. Ze zijn volledig afhankelijk van donaties. Op dezelfde site zijn ook de gegevens te vinden voor wie geld wil overmaken.

Meer foto’s van het Paveletski station hier.

Dokter Liza heeft een eigen weblog. Ze vult het niet alleen met haar medische bezigheden. Afgelopen weekeinde maakte ze een parachutesprong, het filmpje is op het blog te zien. Op zich niets uitzonderlijks, maar dat ze daar nog energie voor heeft …

Bovengenoemde site met reportages begint met een citaat uit Kruisbes van Anton Tsjechov (ook arts, trouwens):

Achter de deur van elk tevreden, gelukkig mens zou iemand met een hamertje moeten staan die hem er met een klop voortdurend aan herinnert dat er ongelukkigen zijn, dat hoe gelukkig hij ook is, het leven hem vroeg of laat zijn klauwen laat zien – dat hem een ongeluk zal overkomen – ziekte, armoede, verliezen, en dat niemand hem zal zien en niet zal horen, zoals hij nu anderen niet ziet en niet hoort. Maar er is geen man met een hamertje, hij leeft gewoon gelukkig, en de kleine zorgen van het leven brengen hem een beetje in beroering, zoals de wind een esp – en alles is naar wens.