Blogger Zyalt (Ilja Varlamov) wil burgemeester worden van Omsk. "Jongeren moeten niet dromen van Moskou".

(Eerste publicatie: 2-5-2012)

Blogger Zyalt gaat naar Omsk. Hij wil daar in Siberië burgemeester worden. De Moskoviet, fotograaf, architect en een van de populairste bloggers van Rusland, heeft de voorverkiezingen onder de lokale stadsactivisten al gewonnen. Nu moet hij voor 10 mei nog 10.000 lokale handtekeningen verzamelen en dan kan hij meedoen aan de echte verkiezingen.

Zelf was Zyalt (in het dagelijks leven: Ilja Varlamov) niet op het idee gekomen, maar toen hij eenmaal was gevraagd voor de voorverkiezingen, was hij al snel enthousiast. Een politicus is hij niet, hij is vooral begaan met het lot van de Russische steden. “Ik heb de hele wereld rondgereisd en heb gezien hoe steden eruit kunnen zien. Ik heb gezien hoe de mensen daar wonen en ik zie hoe ze hier wonen. Ik heb het over alle steden, ook Moskou.”

Varlamov publiceert als blogger Zyalt regelmatig mooie fotoverslagen van zijn reizen (hij was onder meer in Amersfoort en Utrecht). Wat hij in het buitenland zag inspireerde hem tot een 10-stappenplan, eigenlijk bedoeld voor Moskou, maar volgens hem ook prima toepasbaar op provinciesteden als Omsk (1.1 miljoen inwoners, 2236 km van Moskou). “Ik ben geen politicus, ik ben een maatschappelijk activist. Ik wil steden veranderen. Ik wil dat jongeren er niet van dromen om naar Moskou of Sint-Petersburg te vertrekken. Ik vind het verschrikkelijk dat de mensen in Omsk in een stad moeten leven die niets dan treurigheid en neerslachtigheid oproept.”

Er valt in Omsk inderdaad wel het een en ander te doen.

De tien stappen van Varlamov zijn vrij basaal: een net van sneltrams, fietspaden, plassen en modder weg (“je moet elk jaargetijde een witte broek aan kunnen”), aangenaam straatmeubilair, binnenplaatsen waar je kan spelen.

“Ik wil dat er een roep om veranderingen komt. Dat de mensen niet langer over vieze straten willen lopen en in roestige metalen bakken willen rijden, die ze trams noemen. Het is voor mij erg belangrijk om in de hoofden van de inwoners van Omsk een graantje twijfel te zaaien. Zodat ze op het idee komen dat hun stad een heel andere kan worden. Als er een plas ligt, denken de mensen: het is voorjaar, en niet: de weg is kapot. Die blik op de wereld wil ik dolgraag veranderen. Al maak ik maar een begin. De omgeving waarin wij leven, werkt erg op ons in. Mensen worden onvriendelijk, in zichzelf gekeerd, omdat de steden waarin ze gedwongen zijn te wonen, depressief zijn. Burgers worden passief, ze geloven niet dat veranderingen mogelijk zijn. Ik wil dat moeras heel graag in beweging krijgen.” 

De registratie van kandidaat Varlamov in Omsk

Wordt hopelijk vervolgd.

Update: wordt helaas niet vervolgd. Varlamov heeft zich teruggetrokken, omdat duidelijk is dat hij het noodzakelijke aantal handtekeningen niet gaat halen.

Tegen pakijs in Russische rivieren: springladingen, zagen en as.

(Eerste publicatie: 30-3-2012)

Kent u het verschil tussen een zazjor en zator? Zo ja, dan bent u opgegroeid in de buurt van een Russische rivier. Een zazjor is een opeenhoping van ijs aan het begin van de winter, een zator is een opeenhoping van ijs aan het einde van de winter of in het vroege voorjaar.

Het is nu het seizoen van de zatory en die zorgen voor de meeste overlast. Water kan niet weg, rivieren stromen over, het pakijs beschadigt bruggen. Riscoplekken: eilandjes, engtes, ondiepten, scherpe bochten en plekken met keien. Het waterpeil kan met wel 5 meter stijgen.

Zoiets kan je maar beter vóór zijn en onder leiding van het Ministerie voor Noodsituaties wordt er elk voorjaar hard ingegrepen. Een relatief nieuwe, maar saaie manier is zagen, waarbij geulen in het ijs worden gemaakt. Daarover straks meer. Veel leuker vinden wij de oude manier: springladingen aanbrengen en de boel laten ploffen. Kijkt u maar hoe dat gaat, in de regio Primorskoje, helemaal in het verre oosten: [filmpje dateert uit 2013]

[De volgende alinea is gebaseerd op een ander filmpje (uit 2012), dat niet meer was terug te vinden. Er lijkt in een jaar weinig veranderd te zijn.]

De kapotte brug is van een vorige zator. Aardig is dat er rekening wordt gehouden met de vissen. Om die te waarschuwen, wordt er eerst een klein ontploffinkje gedaan, zodat de beestjes zich uit de voeten kunnen maken voordat het echte geweld losbarst. Er is een nieuwe brug in aanbouw, de stevige pijlers zijn te zien achter de verslaggever, maar door geldgebrek zijn de werkzaamheden заморожены (inderdaad: bevroren). Om de zwakkere brug te beschermen, blijven springladingen hier nog wel even noodzakelijk.

Ik kwam nog een nuttige waarschuwing tegen: alle springladingen dienen tegelijkertijd tot ontploffing te worden gebracht. Anders kan het gebeuren dat een onontplofte lading met het in beweging gebrachte ijs richting brug drijft … Meer instructies vindt u hier.

Nog een manier – ik kende ‘m niet -  is ijs zwartmaken. Je strooit as, sintels of stookolie op het ijs. Die zwarte plekken worden door de zon warmer en smelten dus sneller, zodat er geulen ontstaan en het water beter weg kan.

En dan het zagen, een methode die de laatste jaren steeds meer wordt toegepast. Ook hier worden geulen gemaakt. Het zal ongetwijfeld effectief zijn, en plezieriger voor de vissen, maar toch … Je moet er niet aan denken dat … Kort en goed: mij zal je niet snel op zo’n tractor aantreffen.

Ik kwam trouwens nog twee nieuwe woorden tegen: торошение – pakijsvorming en шуга – drabberig ijs.

Graag verwijs ik ook nog even naar mijn vorige stukje, over hoe in het Russische dorp de komst van de lente wordt gevierd.

Vier seizoenen in een dorpje aan de Jenisej. Een documentaire in vier delen.

(Eerste publicatie: 8-3-2012)

Een kloeke documentaire uit 2007, die me was ontgaan, van regisseur Dmitri Vasjoekov. Hij bracht een jaar door in het dorpje Bachta aan de Jenisej, in Siberië, ongeveer in het midden van Rusland. Het resultaat is de film Gelukkige mensen (Счастливые люди). Ze bestaat uit vier delen, een per jaargetijde, van elk ruim 50 minuten. Werner Herzog maakte er een verkorte, Engelstalige versie van. Die vindt u onderaan, met Nederlandse ondertitels.

De Russische delen beginnen elk met dezelfde ‘harde’ beelden van de moderne wereld, ver weg van Bachta. Vasjoekov in een interview in Open Space: “Meteen vanaf het begin wilde ik van de film geen club van reizigers naar verre, mysterieuze landen maken. Het intro is bedoeld om nog even de gebruikelijke gesteldheid van de tv-kijker te verlengen, waarin hij verkeert dankzij de nieuwsuitzendingen, de soaps en andere tv-concent. Wanneer dat voorbij is, verplaats ik de handeling nogal abrupt naar een andere wereld. Ik zet niks tegenover elkaar. Ik heb gewoon geprobeerd om te laten zien dat, aan de ene kant, in Bachta het stenen tijdperk is, aan de andere kant dat ik er niet van overtuigd ben dat zij ons verleden zijn. Het lijkt me dat ze onze toekomst zijn.” 

Happy People A Year in the Taiga (2011) Russia... door myfilm-gr

President Eduard Limonov over de rol van Siberië en Oudgelovigen met heimwee

(Eerste publicatie: 24-3-2009)

View fullsize

Je komt soms twee berichten tegen die eigenlijk niets met elkaar te maken hebben, maar die elkaar toch op verrassende wijze aanvullen.

Eerst over Eduard Limonov, de eigenzinnige leider van de Nationaal Bolsjewistische Partij die zich kandidaat heeft gesteld voor de presidentsverkiezingen van 2012. Die kandidatuur zal wel niet worden geaccepteerd, maar voor de volledigheid heeft Limonov zijn programma als toekomstig president alvast maar bekendgemaakt.

Het is een mengeling van goede ideeën (milder strafrecht, afschaffing dienstplicht, volledige mediavrijheid) en minder goede, althans minder reële. “Ik verplaats de hoofdstad naar Zuid-Siberië”, belooft Limonov. Daardoor wordt de ontwikkeling van Siberië bevorderd en de invloed van China in de regio teruggedrongen, schrijft hij. Gevangenen in het gebied zullen na hun straf “actief worden gebruikt” om nederzettingen langs de Chinese grens te stichten. En geen Olympische Winterspelen in Sotsji, maar in de Siberische bergen, bijvoorbeeld in Chakasia.

Ik vind dat een boeiend fenomeen, die wel vaker verkondigde gedachte dat de toekomst van Rusland in Siberië ligt. Limonov noemt Zuid-Siberië zelfs het hart van Rusland. Veilig achter de Oeral, ver weg (en dat is geen toeval) van het verdorven Westen.

Wordt Limonov president, dan krijgt iedereen met Rusissche ouders meteen het Russische staatsburgerschap, onder voorwaarde dat hij of zij zich vestigt in Rusland. En daar komt het tweede bericht om de hoek kijken, dat ik aantrof in de New York Times.

In de jaren twintig vluchtte een aantal Oudgelovigen naar Uruguay. De NYT schrijft over nakomelingen die nu zijn teruggekeerd naar het land van hun voorouders. In Uruguay hebben zij hun tradities bewaard, Russisch is hun eerste taal gebleven. Ze maken gebruik van een overheidsprogramma dat remigratie moet bevorderen. De eerste Oudgelovigen uit Uruguay hebben zich, als een soort verkenners, gevestigd in de regio Vladivostok. De dorpsgenoten in Uruguay zijn klaar voor vertrek.

View fullsize

Werkloos? Ga goud zoeken in Siberië!

(Eerste publicatie: 14 maart 2009)

De crisis in Rusland laat voorlopig niet af. Het aantal werklozen stijgt gestaag en komt nu officieel in de buurt van de 3 miljoen. Veel Russen zijn dus op zoek naar een baan en de regering komt met suggesties.

Zo lijkt het Minister Golikova van Sociale Ontwikkeling goed als werklozen worden ingezet bij de bouw van de olympische objecten voor de Winterspelen van 2014 in Sotsji en bij de bouw van bruggen op het eiland Roesskij in het Russische Verre Oosten, waar in 2012 de APEC een top houdt. Vrij traditioneel dus, investeren in de infrastructuur. Er zijn opvallendere ideeën:

- De partij Verenigd Rusland stelt voor om werkloze Russen een stuk grond te geven in Siberië, onder voorwaarde dat zij zich daar permanent vestigen. (Overigens ook niet echt origineel, een dergelijk migratie-project was honderd jaar geleden redelijk succesvol).

Dat lijkt me verrassend goed te combineren met het volgende idee van president Medvedev:

- Geef privé-personen toestemming om goud te zoeken. Medvedev deed zijn voorstel in antwoord op een schrijven van het provincie-bestuur van Magadan in Siberië, waar de drang onder de lokale bevolking om goud te zoeken kennelijk moeilijk in bedwang te houden is. In het verzoek aan Moskou lezen we althans: “Dit zou niet eens zozeer de productie van goud verhogen, als wel de sociale spanning verminderen.”

Een wollig zinnetje, dat één ding duidelijk maakt: er wordt in Magadan buiten de overheid om al volop goud gezocht. En dat leidt tot ongewenste zaken als corruptie (de lokale politie moet omgekocht) en het opduiken van onfrisse figuren die de schaduw-goudzoekerij onder controle willen krijgen, kortom: tot het soort sociale spanning waar het provinciebestuur op doelt.

Gratis Siberische grond en legaal zoeken naar goud … Dat laatste lijkt me wel wat, voor in de zomer. Hoe verleidelijk zou het gecombineerde pakket zijn voor een werkloze in, pak weg, Pskov, Smolensk, of Novgorod?

Tomsk was geen mooie stad

(Eerste publicatie: 6-11-2008)

Kort geleden schreef ik hier dat standbeelden in Rusland doorgaans groot zijn. Dat behoeft een aanvulling. De afgelopen jaren zijn juist aardig wat kleine standbeelden neergezet, die een aangenaam contrast vormen met het vele massieve werk uit de vorige eeuw. Vaak zijn het vriendelijke beelden en beeldjes met een knipoog.

Een mooi voorbeeld is deze Anton Pavlovitsj Tsjechov aan de oever van de Tom in de stad Tomsk in Siberië.

De schrijver was in 1890 in Tomsk op doorreis naar Sachalin en noteerde in zijn dagboek: “Tomsk is niks. .. Ontzettend saaie stad … en de mensen zijn zo verschrikkelijk saai … Een dronken stad. Geen enkele mooi vrouw, Aziatische rechteloosheid … Dikke modder … maar er ontkiemt ook wel een beetje beschaving – in de herberg reikte de serveerster mij een lepel aan die ze af had geveegd aan haar achterwerk … De stad onderscheidt zich in positieve zin, doordat gouverneurs hier sterven als vliegen …”

De lokale beeldhouwer Leonti Oesov betaalde Tsjechov 114 jaar later terug met een vriendelijk-ironisch beeld. Op het ronde sokkeltje staat: “Anton Pavlovitsj in Tomsk door de ogen van een dronken boertje in de goot die Kasjtanka nooit gelezen heeft”.