Odessa belt met Poetin. “Hier Odessa. Ga naar huis, Vladimir Vladimirovitsj.”

Als Odessa niet bestond, zou de stad moeten worden uitgevonden.

Wat een mooie manier om Vladimir Vladimirovitsj Poetin de waarheid te vertellen. Met de humor waar de havenstad bekend om staat. Je belt ‘m gewoon op en zegt, heel vriendelijk: Владимир Владимирович, идите домой. / Vladimir Vladimirovitsj, ga naar huis.

0.55. Zo gedragen zich in Odessa zelfs de buren in een kommoenalka niet. Dus: gooi het water weg, doe het licht uit en ga naar huis.

1.08. Wij zijn in Odessa, net als op de Krim, gewend om alles aan Russen te verhuren. Maar wel in de zomer. En zelfs een klein kamertje in een bijgebouwtje. Maar alleen wel voor heel veel. Hebt u de centjes niet voor. Ga naar huis, Vladimir Vladimirovitsj.

2.14. U spreekt met een beeldhouwer uit Odessa. Het is mijn beroep is om het overbodige weg te tikken (?). Ga naar huis, Vladimir Vladimirovitsj.

2.37. Ik ben seksuoloog. Echt waar. Ik werk in Ziekenhuis no. 50. Vladimir Vladimirovitsj, u bent al boven de zestig. De Krim, de hele Oekraïne, dat trekt u niet (?). Ga naar huis, Vladimir Vladimirovitsj.

2.56. Ze hebben me hier verteld dat u mij persóónlijk wilt beschermen. Waarom stuur je dan soldaten, tankbestuurders. Kom liever zelf, persoonlijk! Luister, ga liever naar huis. Tot ziens.  

3.30. Deze belt uit New York, uit Brighton Beach, uiteraard. Er zitten daar nogal wat Russen en of Volodja (= Vladimir) die niet een beetje wil komen beschermen. “Voobsjtsje, go chome, naverno.”

3.45. Deze jongeman meldt dat er soldaten op de Krim zijn gesignaleerd (“Nee, nee, geen Russische, absoluut niet!”). Hij adviseert Vladimir Vladimirovitsj om naar huis te gaan en om daar eens te kijken of er daar misschien niet ook iets – “wat god verhoede” -  is ingepikt. Er komt een telefoontje tussendoor van Viktor Fjodorovits (Janoekovitsj). “Zeg dat ‘ie even wacht”. “Hoe lang?” “Een jaar of honderd.”   

4.32. Deze muzikant is gaarne bereid om uit te leggen hoe je tijdens het spelen de buren overlast kan besparen.  En hij besluit met het lied Afscheid van een Slavisch meisje.  

Odessa, Odessa, hoe lang geleden al was ik er voor het laatst …

Veranderingen in Rusland en Oekraïne? Aleksandr Gradski contra Viktor Tsoj.

Aleksandr Gradski (links) en Viktor Tsoj.

Op de dag dat president Janoekovitsj in Oekraïne het veld ruimde, plaatste een van mijn Russische Facebookvrienden onderstaand lied van Aleksandr Gradski op zijn pagina: Мы не ждали перемен (My ne zjdali peremen / wij hadden geen veranderingen verwacht).  

De tekst (zie onderaan dit stukje) is vrij impressionistisch. Ik waag me niet aan een vertaling, maar Gradski zegt zo ongeveer – als ik het goed heb begrepen: Veranderingen? Wacht er maar niet op. Ga je niet te buiten aan loze kreten, doe te midden van alle vuiligheid wat je vindt dat je moet doen, maar reken vooral niet op veranderingen.

Het is een lied uit de jaren tachtig en wordt wel gezien als een antwoord op het veel bekendere Peremen van Viktor Tsoj, waarvan het refrein luidt:

Veranderingen! – eisen onze harten / Veranderingen! – eisen onze ogen / In onze lach en zelfs in onze tranen / En in de pulsering van onze aderen: Veranderingen! / Wij verwachten veranderingen!

Gradski wil zelf niet tegenover de in 1990 verongelukte Tsoj worden gezet, zoals hij in onderstaand interview (vanaf 6.10) uitlegt. Maar, werpt de wijsneuzige interviewer tegen, je hebt het wel van hem verloren, want die veranderingen zijn er wel degelijk gekomen. Gradski vindt van niet. “Jullie veranderingen en mijn veranderingen hebben zich helemaal niet voorgedaan. Er is een min of meer vrije markt, maar veranderingen hebben zich niet voorgedaan.” Met die verwijzing naar de constante factoren in het Russische politieke en maatschappelijke bestel kan je het moeilijk oneens zijn.

Nog een aardig detail in de tekst: ... Андерса да Болена … Wie waren dat nou weer? Ik kreeg hulp van mijn goede vriendin Jana, die ondanks een zeer recente verjaardag nog altijd stukken jonger is dan ik. We hebben hier te maken met Thomas Anders en Dieter Bohlen, die in de jaren tachtig furore maakten met het vrolijke combo Modern Talking. Ook in Rusland fleurden zij de muren op van menig meisjesslaapkamer.

Eigenaardig trouwens dat Aleksandr Gradski mij vrijwel onbekend was. Hij wordt, zoals ik inmiddels heb begrepen, gezien als een van de grondleggers van de Russische rockscène. Hij schreef ook veel filmmuziek en zong – hij is klassiek geschoold – in opera’s. Hieronder verkracht hij het prachtige Kak molody my byli. Ik heb geprobeerd om het helemaal af te luisteren, het is me niet gelukt.

Nee, dan deze versie, van Dmitry Hvorostovsky:

Waarbij ik nog opmerk dat ik onlangs van Ernst Daniel Smid het verzoek kreeg om dit lied te vertalen voor zijn komende liedtoernee. Al vrij snel viel het toch weer af, dus die vertaling is er (nog) niet. Mijn aandeel in de toernee blijft daardoor beperkt tot twee teksten – die overigens helemaal niks met Rusland te maken hebben.

А мы не ждали перемен

(Tekst en muziek: Aleksandr Gradski)

Ах, мразь телевизионная! Студийное, бесстыжее, радийное мурло
Мораль дивизионная. Лудильное престижие, рутинное урло
Суконное посконие, квасное беззаконие, мышиная возня.
Власть золотопогония, страстного потогония, доносы да резня.

А мы не ждали перемен, и с веком шествуя не в ногу
Но, совершенствуя дорогу, благословляли свой удел
Да, мы не ждали перемен

Кому быть виноватому - Партийцу ль вороватому? Писателю ль вруну?
Рабочему ль молчальнику? Крестьянину ль печальнику? Шуту ль говоруну?
Не каятся б до боли нам, кусавшим и укусанным - народный выше суд.
Не Андерса да Болена, так Шевчука с Бутусовым с базара понесут

Да, мы не ждали зов трубы! Мы были клапаны и трубы!
И в нас не чьи-то дули губы - а ветры Духа и Судьбы
Да, мы не ждали зов трубы!

Ах, время наше сучее, летучее, ползучее и прочее жулье,
И партии разучены и рукава засучены - готовы под ружье.
Колонны перестроены, удвоены, утроены штабные штабеля.
И на вершине случая - в тоске благополучия цепные кобеля

Да, мы не ждали перемен! И вам их тоже не дождаться...
Но надо, братцы, удержаться от пустословия арен
И просто самовыражаться, не ожидая перемен.

Van claxons tot parade, van ijsbreker tot stationsomroepster: honderden uren met Sovjetgeluiden komen beschikbaar

Geluiden van de Sovjetunie – je kan je daar van alles bij voorstellen. De openingstune van het tv-journaal, de lancering van een raket, een auto uit de jaren vijftig, marsmuziek bij een parade, geroezemoes op straat … Het Petersburgse Lendok, een studio voor documentaires, beschikt over vele uren uniek geluidsmateriaal, dat in samenwerking met de Jeltsinbibliotheek in digitale versie toegankelijk wordt gemaakt voor het publiek.

Het gaat om zevenhonderd magneetbanden, bewaard in kartonnen dozen, oftewel honderden uren met geluiden vanaf de jaren dertig. De digitalisering moet resulteren in een шумотека / sjoemoteka (sjoem = geluid), waaruit studenten en filmmakers gratis kunnen putten. De geluiden zijn authentiek, dat wil zeggen: niet in de studio gecreëerd, maar in het echt opgenomen.

Experts van Lendok en de Jeltsinbibliotheek zijn aan het onderzoeken hoeveel van het materiaal nog bruikbaar is. De banden zijn kwetsbaar, zo’n 15 procent lijkt onherstelbaar beschadigd. Het project gaat jaren in beslag nemen, maar op de site van de bibliotheek is al een voorproefje van vijfeneenhalve minuut te beluisteren. Helaas kan ik dat niet op dit weblog  importeren, u moet er dit linkje voor volgen.

Het eerste geluid zijn de commando’s op een ijsbreker. Verder hoort u onder meer:

0.15 - het herkenningsmelodietje van radiostation Majak.  

0.24 - een parade (helaas staat niet vermeld waar en in welk jaar).

1.30 - (mijn favoriet) de aankondiging op het Moskou Station dat trein 48, Moskou-Leningrad, is aangekomen op perron 7, rechterzijde. “De nummering van de wagons begint vanaf de locomotief”.

1.51 – het wordt niet toegelicht, maar ongetwijfeld is dit de metronoom die tijdens het beleg van Leningrad werd uitgezonden op het moment dat er geen radioprogramma was, om de mensen te laten weten dat de verbinding nog in orde was.  

2.30 – de klokken van het Kremlin, opgenomen van de radio.

3.31 – claxons van achtereenvolgens een Pobeda (te zien op de bovenste foto), een Zis-101, een Zjigoeli, een Wolga en een Icarus.

3.55 – straatgeluiden, de Nevski Prospekt.

(Ik kwam het project op het spoor via een linkje op Facebook van Natalya Kopaneva).

In de schaduw van Sotsji - een korte pauze.

Boris Sjatilov (1905-2000) - Op de schaatsbaan van Dinamo. 

Wegens overvloedige olympische verplichtingen van de hoofdredactie, verschijnen er tenminste een week geen nieuwe verhalen op Rusland in woord en beeld. 

Om het wachten iets te bekorten: ik stuitte op een mooi, stevig, Engelstalig artikel van Julia Ioffe, waarin ze duidelijk maakt waarom discussieren en polemiseren met Russen af en toe - ik druk me voorzichtig uit (voorzichtiger dan Ioffe, in elk geval) erg, erg lastig kan zijn. U vindt haar artikel hier.

En lees vooral ook de commentaren bij het stuk. Hieronder alvast eentje die een beetje tegenwicht biedt: 

"Dear Julia, if we had Paranoic World Championship you would certainly get the first three standings. It is difficult to just imagine how to find at least one average Russian thinking about himself or Americans in the manner you ve described above. 

The true picture is very simple. There are a lot of Russians who sympathize Americans due to the fact that our people have the similar problems in everyday life (terrorism warnings, education for children, credits, taxes, insurances.... traffic jams..... so on, so on....) And nobody cares about gays or what are the current issues on Russia in the Western media..... People just dont have a time to think about media agenda on Russia and surely about you, Ms. Ioffe, personally!!!

If you think that you can give all Russians or any other nation a lesson so let me to give one to you! It is not an appropriate to talk about the whole nation and use such word as schizophrenia. I am sure thаt American journalists will support me in this ethic position. If you wish to solve few psychological problems so it should be better to adress the schizophrenia issue to yourself by talking into account the quantity of your articles devoted to "weak-paranoic-corrupted" Russia...."

De tien lelijkste nieuwe gebouwen van Sint-Petersburg - volgens lokale architecten

Voor de tweede keer heeft de krant Delovoj Peterburg een enquête gehouden onder architecten. De enige vraag was: noem de lelijkste gebouwen die de afgelopen twee jaar in Sint-Petersburg zijn verschenen. De bouwwerken hoefden nog niet voltooid te zijn.

Vijftien architecten kwamen met een antwoord (lang niet iedereen wilde meedoen), de vermelde oordelen zijn anoniem. “Broddelwerk”, “fascisme”, “buitenlandse bandieten”, zo noteerde de krant onder meer. De laatste reactie slaat op enkele buitenlandse architecten, zoals de Canadees Jack Diamond, verantwoordelijk voor het Mariinka-2, het tweede gebouw van het Mariinski Theater. Dat bouwwerk kwam met ruime voorsprong op nummer 1 terecht.

Over smaak valt niet te twisten, een aantal van de ‘uitverkoren’ gebouwen lijken mij zeker niet lelijk of mislukt. Bij de ondervraagde architecten is het vooral de locatie die boosheid wekt, het gebrek aan respect voor de directe en ook verre omgeving. Zo heeft het Mariinka-2, neergezet in een zeer kwetsbare omgeving, de harmonie ter plekke grondig verstoord. Hoogbouw buiten het historisch centrum heeft de voor Sint-Petersburg typerende vergezichten op meerdere plaatsen flink aangetast. (Nummer 2 van de slodeshow- ik krijg het bijschrift niet geplaatst - is woningcomplex Electric city, Prospekt Medikov 10.)

10 - Woningcomplex Dom Lumière, Korpoesnaja Ul. 9

9 - Woningcomplex Severnaja Dolina, Vyborgski rayon

8 - Woningcomplex Smolny Park, Ul. Smolnogo 4

7- Woningcomplex Svetlana, Bogatyrski Prospekt/Zelenogorskaja Ul.

6 - Zakencentrum Renaissance Premium, Ul. Resjetnikova 4

5 - Zakencentrum Renaissance Pravda, Ul. Chersonskaja 4-5

4 - Woningcomplex Prestizj, Plosjtsjad Sobtsjaka

3 - Woningcomplex Aleksandrija, Novgorodskaja Ul. 23

1 - Tweede gebouw Mariinski Theater

 (Nummer 2 van de slideshow hierboven - ik krijg het onderschrift er niet bij geplaatst - is woningcomplex Electric City, Prospekt Medikov 10.)

Het artikel in Delovoj Peterburg bevat ook enige weerwoorden (“nieuwbouw wordt de eerste twintig jaar nooit gewaardeerd”, “de lokatie, daar ga ik als architect niet over”). Verder een kleine troost: er is vooruitgang, de tien gebouwen uit de eerste enquête van Delovoj Peterburg, uit 2010, zijn een stuk erger: 

10 - Winkelcentrum Galereja, Ligovski Prospekt 30

9 - Metrostation Gorkovskaja

8 - Hotel Moskva, Plosjtsjad Al. Nevskogo

7 - Zakencentrum Glaza, Maloochtinski Prospekt 64

6 - Nieuwe beursgebouw, 26-aja Linija 15

5 - Wooncomplex Serebrjannaja Zerkala, Kamennoostrovski Pr./Ul. Divenskaja

4 - Glazen bovenbouw winkelcentrum Stockmann, Nevski Prospekt 114-116

3 - Renaissance Baltic Hotel, Potsjtamtskaja Ul. 4

2 - Wooncomplex Regent Hall, Vladimirskaja Plosjtsjad

1 - Wooncomplex Mont-Blanc, Naberezjnaja Robespera 4

In het lijstje van 2010 is nummer 2 een duidelijk voorbeeld van het gebrek aan harmonie met de omgeving. Het wooncomplex is al niet moeders mooiste, maar het staat, met die enge spiegelende ramen, ook nog eens recht tegenover de Vladimir kathedraal. En nummer 5 (wooncomplex Serebrjannaja Zerkala) is op zich misschien wel geslaagd (ik heb het nog niet van dichtbij gezien), maar kijk eens wat het doet met een van de klassieke vergezichten van Sint-Petersburg. De foto is genomen met een krachtige telelens, maar toch.

De Olympische Spelen van 1980: een spiegel van Sotsji? Hoe het grootste sportevenement ter wereld de stad Moskou onherstelbare schade toebracht.

De Olympische Winterspelen in Sotsji zijn een paar dagen bezig, de controverse over de keuze van juist dit vakantieoord aan de Zwarte Zee als locatie is naar de achtergrond verdwenen, maar komt na afloop ongetwijfeld weer opduiken. Hoeveel schade ondervindt de regio van het festijn? Blijft de lokale bevolking achter met een kater? Of blijken de investeringen uiteindelijk een zegen?

34 jaar geleden vormde Moskou het decor voor de Zomerspelen. Wat is daar de conclusie? Veel van de faciliteiten die toen werden gebouwd, zijn nog steeds in gebruik. Daar staat tegenover dat de stad onherstelbare en deels zinloze schade is toegebracht. De site Progulki po Moskve (Wandelingen door Moskou) zette de winst en het verlies naast elkaar.

Verreweg de grootste schade werd veroorzaakt door de bouw van het Olympisch sportcomplex (спортивный комплекс Олимпийский). Complete straten, deels met houten huizen, werden met de grond gelijkgemaakt. Links een plattegrond uit 1952 (de houten huizen zijn oranje). De twee lichte, ronde gebouwen vormen het sportcomplex. Een voorbeeld van een verdwenen straat is de Vypolzov Pereoelok, te zien op de foto boven aan dit stukje. Hieronder dezelfde locatie met rechts het sportcomplex:

En de Oellitsa Sjtsjepkina (voorheen de 3-aja Mesjtsjanskaja), voor en na:

De Seredinski Pereoelok. Het is een klein wonder dat die kerk het sloopgeweld heeft overleefd. De lege ruimtes die door de sloop van huizen ontstonden, werden lang niet alle opgevuld. Links tussen de bomen door is het stadion te zien:

In de zomer van 1978 was ik een paar dagen in Moskou. Zouden die houten gebouwen er toen nog hebben gestaan? Of waren ze al afgebroken voor de Spelen van 1980? Ik kan me ze niet herinneren, maar dat zegt niet zo veel. Hieronder, rechts op de foto, een houten huis aan de Trojtskaja Oelitsa dat bewaard is gebleven:

Het is goed mogelijk dat bovenstaande straten er ook zonder de Spelen van 1980 een keertje aan hadden moeten geloven. Stadsvernieuwing kan zinnig zijn, blijven hangen in nostalgie is ook niet goed. Dat men subtieler te werk had kunnen gaan, lijdt echter geen twijfel. Dat geldt al helemaal wanneer het gaat over de vele houten huizen en datsja's die in het park Sokolniki en het dorp Kolomonskoje met de grond gelijk werden gemaakt. Er kwam niks voor in de plaats, nog steeds zijn daar lege plekken. De enige reden voor de sloop: zulke ouderwetse huizen zouden een slechte indruk maken op de Westerse bezoekers, die tijdens de Spelen in groten getale naar Moskou zouden komen.  Je moet maar niet te lang denken aan wat daar allemaal ooit heeft gestaan. 

Sokolniki voor een na de Olympische Spelen van 1980

Afgebroken en voorgoed verdwenen (Sokolniki):

De site Progoelki po Moskve laat in een apart artikel ook de positieve kanten zien van de Spelen van 1980. Er werden tal van nieuwe sportcomplexen neergezet, die nog steeds in gebruik zijn, maar waarvan ik me afvraag hoe groot de historische waarde daarvan ooit zal worden. Ook vliegveld Sjeremetjevo-2 en hotel Kosmos worden als pluspunten genoemd. Nu heb ik door de jaren heen zo'n enorme aversie tegen juist die twee plekken ontwikkeld, dat ik die eerlijkheidshalve maar beter buiten de vergelijking kan houden. Maar ook zonder Sjeremetjevo-2 en Kosmos lijkt het me dat de Spelen van 1980 een excuus zijn geweest voor een stap naar de moderne tijd, die uiteindelijk te groot is gebleken. 

De onuitroeibaarheid van de regenboog! Sympathiek (en minder sympathiek) protest tegen de Russische anti-homowet.

Dat vind ik nou een leuke vorm van protest. De onuitroeibaarheid van de regenboog!

Er wordt gewerkt aan een App die je waarschuwt wanneer er bij jouw in de buurt een regenboog zit aan te komen. Hoe dat meteorologisch precies zit, weet ik niet (vraagt u dat aan de meteorologen die aan het project meewerken), maar u kunt een foto maken van de regenboog, deze oploaden naar een database en verspreiden via de sociale media.

De App heet Raduga (Russisch voor regenboog). Hij wordt dit voorjaar gelanceerd en moet worden uitgerold over heel Rusland, waar de regenboog het zwaar heeft, de laatste tijd. Regenbogen spotten en delen, laten zien dat de ‘raduga’ onuitwisbaar is en de natuur sterker dan de politiek.

De App is een idee van het ontwerperscollectief Pink Pony Express. U kunt hier een steentje bijdragen aan het project. En ze zitten ook op Facebook

Komen we bij en andere vorm van protest. Ik doe moeite om ook dat sympathiek te vinden, maar dat lukt me niet zo erg. In een stadion in Stockholm zingen tweeduizend mensen (“van alle kleuren van de regenboog”), met veel regenboogvlagvertoon, het Russische volkslied.

Dit alles onder het mom van ‘Live an let love’ en bedoeld om de LGTB-gemeenschap in Rusland een hart onder de riem te steken. Of dat laatste wordt bereikt, kan ik moeilijk beoordelen, maar ik zit hier met gekromde tenen naar te kijken.

Straalt dit niet de hooghartigheid uit waar Russen zo de pest aan hebben, wanneer wij in het Westen weer eens gaan uitleggen wat er allemaal mis is in hun land? Hoe zouden wij het vinden, wanneer Russen ons (terecht of niet) een moreel lesje willen leren en daarbij het Wilhelmus gaan staan zingen?

Het is niet bedoeld als moreel lesje? Zo komt het wel over op mij en ik vermoed ook op de meeste Russen.