Status Quo, Bolland en Bolland en de Russisch-Orthodoxe kerk

(Eerste publicatie: 29-9-2009)

De Russisch-Orthodoxe kerk lijkt mij geen vrolijke club, maar misschien moet ik dat beeld een beetje bijstellen.

Op onderstaand filmpje zijn studenten (oud-studenten?) te zien van het seminarie van Belgorod in Zuid-Rusland, niet ver van de Oekraïense grens. Ze zingen over hun studietijd, zoals dat gaat op een reünie of afstudeerfeest. Verrassend is de muziekkeus: You’re in the army now van Status Quo, geschreven door Rob en Ferdi Bolland. De priesters hebben ervan gemaakt: Ty v seminarii now (Je zit op het seminarie now):

Ik vertaal één coupletje:

De natuur bloeit, lokt je met de lente
Maar de discipline is stevig als een muur
Je zit op het seminarie now

Hier ook maar even de originele versie. Enig verschil is er toch wel, tussen een groepje vrolijke priesters en een ronkende Engelse rockband:

Wat me nu trouwens opvalt: … veel van die priesters hebben hun haar in een staartje, net als Quo-zanger Francis Rossi! Dat Rossi iets heeft met de Russisch-Orthodoxe kerk lijkt mij niet erg waarschijnlijk. Zou het dan misschien omgekeerd zijn? Dat die priesters zulke grote fans van Status Quo zijn dat ze hun haar… Als dat zo is, moet ik mijn beeld van die kerk helemáál bijstellen.

Staat er een Rus op de hoes van Sgt.Pepper?

(Eerste publicatie: 28-9-2009)

Waarschijnlijk ziet u op het eerste gezicht niet veel bijzonders aan bovenstaande fotocollage. De collage staat op wat vermoedelijk de beroemdste platenhoes ter wereld is, die van Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band van de Beatles.

Maar er klopt iets niet. En dan heb ik het niet over het Russisch op de trom in het midden. Dat is gewoon een vertaling. Nee, op de bovenste rij van beroemdheden is een figuurtje toegevoegd. Hier het origineel:

Op de Russische versie is het gat in het midden tussen Edgar Allan Poe en Fred Astaire opgevuld. Wie staat daar? TV-zender Arte zendt donderdag een BBC-documentaire uit over de invloed van de Beatles in de USSR. (Hij was eerder te zien op BBC 4, maar dat kan ik niet ontvangen). Daarin wordt verteld dat een functionaris van de platenmaatschappij Melodija zichzelf een plekje heeft gegund op de hoes van de Russische uitgave…

Ik heb de Russische collage en het origineel kopje voor kopje vergeleken. Het moet ‘m haast wel zijn. Alleen oogt dat toegevoegde mannetje helemaal niet als een Sovjet-functionaris. En misschien bestaan er ook wel meerdere Russische hoezen en is die hierboven niet degene die in de documentaire wordt bedoeld. Donderdag kijken voor het antwoord!

Even terzijde: hier een foto van een Rusissche bootleg. Vinyl, daar was niet aan te komen, in plaats daarvan gebruikte je röntgenfoto’s. Zo werd ook de muziek van de Beatles verspreid.

In de vroege jaren tachtig woonde ik op een studenflat in Voronezj. Het was de ochtend van 8 december. Vitja, mijn buurman van verder op de gang, kwam onze kamer binnen met een fles wodka onder de arm. Aangedaan zei hij: “Vrienden, vandaag gedenken wij de sterfdag van Lennon”. Lenin, verstond ik eerst, maar dat misverstand was snel de wereld uit.

How the Beatles rocked the Kremlin:Arte, 1 oktober 22.50 uur

Herhaling: 4 oktober 12.55 uur, 14 oktober 01.30 uur

Update: De persoon in kwestie die zichzelf een plekje gunde op de platenhoes is Andrei Tropillo, medewerker van Melodija, en inderdaad: hij staat midden op de bovenste rij.

Michail Gorbatsjov zingt voor Raisa en een goed doel

(Eerste publicatie: 17-7-2009)

Ik geloofde het wel, die ene CD waarop Michail Gorbatsjov zeven favoriete liedjes van zijn in 1999 overleden vrouw Raisa zingt. Niet bedoeld voor de verkoop, maar om geveild te worden voor een goed doel, de Raisa Foundation. Tot ik toch opeens op youtube een opname tegenkwam en luisterde … (De tekst staat onderaan.)

De CD werd voor 100.000 pond verkocht, wat me weinig lijkt, als die andere zes liedjes lijken op het bovenstaande. De gelukkige nieuwe eigenaar is John Cauldwell, die zijn fortuin maakte met mobiele telefonie.

De veiling vond plaats in Londen en dat moet een fantastische avond zijn geweest. Gorbatsjov zong er, aangekondigd door Boris Johnson, die geweldige burgemeester (zijn beleid kan ik niet beoordelen, maar wat een performance!). Verder een akoestisch optreden van Chrissie Hynde en ook nog een groep kozakkendansers op muziek van Run DMC. Dat moet haast wel deze versie zijn geweest, die ik eerder al eens plaatste:

СТАРЫЕ ПИСЬМА 

Музыка Е. Розенфельда
Слова В. Крахта

В запыленной связке старых писем 
Мне случайно встретилось одно, 
Где строка, похожая на бисер, 
Расплылась в лиловое пятно. 
Что же мы тогда не поделили, 
Разорвав любви живую нить? 
И зачем листкам под слоем пыли 
Счастье наше отдали хранить?

Припев:

Хранят так много дорогого 
Чуть пожелтевшие листы, 
Как будто всё вернулось снова, 
Как будто вновь со мною ты! 

Все давно прочитаны страницы, 
Только я не знаю, почему, 
Сердце, словно раненая птица, 
Тянется к измятому письму. 
И как будто, позабыв разлады, 
Ты мне улыбаешься опять... 
Почему?.. Нет, никогда не надо 
Письма наши старые читать. 

Een klein beetje Woodstock in Kaloega

(Eerste publicatie: 16-6-2009)

Het zit er weer op voor dit jaar, Poestye Cholmy, een meerdaags festival in de open lucht in de provincie Kaloega, ten zuid-westen van Moskou. Poestye Cholmy (Lege Heuvels) is “een gemeenschap van mensen verbonden door hun liefde voor niet-formele kunst in al haar uitingsvormen”. De missie van het festival: de vorming van een positieve blik op de wereld en op jezelf.

Te oordelen naar de foto’s - ik was zelf niet aanwezig – is die missie geslaagd, in elk geval voor de vier dagen dat het festival duurde, al dreigde het slechte weer nog flink roet in het eten te gooien.

Poestye Cholmy vindt al zes jaar plaats in de provincie Kaloega, maar wel telkens op een andere lokatie “om de platgetreden natuur te laten herstellen”. Verhuizen naar een andere regio is niet uitgesloten, zegt de organisatie op de festivalsite. Misschien naar het noorden (“dichter bij de wortels”), verder weg van de steden, of naar de Mongoolse woestijn.

De woorden Woodstock en Oerol komen bovendrijven … Het oogt in elk geval zeer sympathiek en ik had er best een kijkje willen nemen, al is het de vraag of ik het festivalterrein dit jaar zou hebben gehaald. Regen op de eerste dag maakte de wegen in de buurt onbegaanbaar. Het programma moest worden ingekort en er konden nog maar drie podia worden gebouwd. De organisatie waarschuwde: “Nieuwe auto’s worden tegengehouden, er is geen parkeerplaats, de wegen zijn onbegaanbaar. De auto’s staan op 15 km van het festival. Die afstand groeit met elke auto die erbij komt.”

De afterparty vindt plaats op 26 juni, gewoon in Moskou:

Tetris en de marskramers van Nekrasov

(Eerste publicatie:10-6-2009) 

Hier rechts ziet u een kleine afbeelding van de Russische dichter Nikolaj Nekrasov (1821-1878):

En hieronder ziet (en  hoort) u een jonge, ongetwijfeld zeer getalenteerde drummer (u kunt zelf ook weer op 'stop' drukken):

De dichter Nekrasov en de jonge drummer hebben meer gemeen dan je op het eerste gezicht zou denken.

In dit verband zijn ook de twee onderstaande beelden aardig om te laten zien. Het linker staat in Rostov-aan-de-Don, het rechter in Jekaterinburg:

De twee bronzen figuren zijn korobejniki, marskramers.

En dan nu de uitleg: Korobejniki is de naam van een gedicht van Nekrasov uit 1861, dat door een onbekende componist op muziek werd gezet en een populair volksliedje werd. In 1984 ontwierp de Rus Alexey Pajitnov het Tetris-computerspelletje met Korobejniki als begeleidend muziekje. Het spelletje begon aan een opmars, het deuntje drong door tot in alle uithoeken van de wereld. Zoek bij youtube op korobeiniki en je krijgt de meest uiteenlopende (en meest idiote) versies, van klassiek tot hardrock, met klaplepels en zingende zagen. De volgende variant vind ik boeiend. Het laat zien hoe Nekrasov via een soort paardsprong per computer de Amerikaanse cultuur binnen is gekatapulteerd. Al vermoed ik dat de naam Nekrasov de jongens op het podium niet zo veel zal zeggen:

En hier ook nog het ‘originele’ Tetris-deuntje:

En een paar regels uit het gedicht van Nekrasov, waarin een marskramer het aanlegt met een vrouwelijke klant: Alleen de diepe nacht weet / hoe zij het met elkaar konden vinden / ga weer rechtop staan, hoog rogge / en bewaar je heilig geheim!

Ik vind dat nogal scabreus, voor 1861.

Nogmaals onrust in Vladivostok, nu met Mark Bernes

(Eerste publicatie:  17 maart 2009)

Gisteren schreef ik over de demonstranten in Vladivostok met hun fraaie leus op het spandoek: Putler KAPUT!!! Nadere inspectie van de foto leverde nog een aardig detail op: de tekst op het witte spandoek. In een vrije vertaling staat daar:

De vijand stak in brand / Voor eigen genoegen

Het grote, roemrijke land / Volk, wat is het lot dat u wacht?

Dat van soldaat, slaaf of zwerver in de nacht?

Meteen zong ik de tekst mee, want het is een variatie op een lied van mijn favoriete zanger uit de Sovjetunie, Mark Bernes. Die zong:

Het vuur van de vijand vernielde de hoeve / Heel zijn familie werd vermoord

De soldaat, waar kan hij nu heen / Niemand die zijn verdriet nog hoort

Dat is echt hetzelfde lied, het grote verschil in de twee Nederlandse versies komt door mijn wat onbeholpen vertalingen. In de versie van de demonstranten wordt met vijand natuurlijk de regering bedoeld, in het origineel is het Duitse leger de boosdoener.

Hier zingt Mark Bernes dat origineel:

Het lied mocht enige jaren niet ten gehore worden gebracht, de autoriteiten vonden het te droevig. Heroïek, dat had het Sovjet-volk nodig! Ook het slot, waarin de soldaat een glas drinkt bij het graf van zijn familie, werd onwaardig geacht. Toen Bernes het nummer toch een keer zong tijdens een concert, gaf het publiek hem een staande ovatie. Later werd Bernes nog het slachtoffer van een lastercampagne, waarover een andere keer nog eens meer..

Mijn porseleinen soldatenmuzikantjes

(Eerste publicatie: 28-2-2009)

Aan één queeste van mij in dit aardse bestaan is dan toch een einde gekomen: er zijn maar drie verschillende muzikantjes.

Het eerste muzikantje kocht ik een jaar of tien geleden in een antiekwinkeltje in Sint-Petersburg. Zes centimeter hoog, een blazertje in het uniform van het Soevorov-instituut, een opleiding voor militairen. De twee andere muzikantjes volgden al snel en sindsdien ging er geen bezoek aan Rusland voorbij of ik speurde naar een vierde, naar een nieuwe, naar eentje met een klarinet, met een hoorn of eentje met een kleinere trommel. En zou er een tamboer-majoor zijn? Zo eentje die trots voorop loopt te zwaaien met zijn zilveren … hoe heet zo'n ding eigenlijk?

In al die jaren kwam ik nog een vierde muzikantje tegen, maar dat was een dubbele. Ik kocht ‘m toch maar, voor het geval ik nog een ander instrument zou vinden, dan zou ik misschien kunnen ruilen. Maar dat gebeurde niet. Niemand ook die me kon vertellen waar de vrolijk marcherende mannetjes vandaan kwamen, van welke fabriek.

Gisteren stond op de site van de BBC een filmpje over de porseleinfabriek van Doeljova. Bij beelden uit het bedrijfsmuseum speurde ik naar mijn soldaatjes. Geen soldaatje te zien. Ik besloot nog maar eens op internet te zoeken, en zowaar! Op een paar veilingsites werden mijn soldaatjes (porseleinfabriek Polonne, Oekraïne) te koop aangeboden. En telkens per drie, precies de drie die bij mij in de kast staan. Daarmee lijkt het wel zeker: er zijn er maar drie, verder zoeken heeft geen zin. De droom dat ik ooit nog eens een volledig porseleinen militair orkest zou kunnen uitstallen (en dan een echte, vette Sovjet-mars als muziek erbij) geef ik maar op.

Poetin: liever The Beatles dan ABBA

(Eerste publicatie:  15-2-2009)

Vier ABBA-dubbelgangers op een privé-feestje van Poetin? Het moest maar eens afgelopen zijn met die rare berichten en een woordvoerder van de premier stuurde een brief naar de The Times in Londen:

Sir, I am sorry to have to disappoint the members of the Abba tribute band, Björn Again, who seem to believe that they performed for the Russian Prime Minister at Lake Valdai on the evening of Jan 22.

I don’t know who their audience consisted of, but Vladimir Putin was not one of them. He was actually working in his office that Thursday evening, meeting members of the Cabinet.

By the way, Mr Putin is more of a Beatles fan than an Abba one, as you can see if you read an interview by Andrew Lloyd Webber with Mr Putin on our website: premier.gov.ru/eng/events/1645.html. [Linkje werkt niet meer.]

Dmitry Peskov

Spokesman to the Russian
Prime Minister

De ABBA-imitatieband Björn Again bracht het bericht zelf de wereld in. Voor een honorarium van 20.000 Engelse ponden reisden ze af naar Moskou. Daar volgde een lange busreis, waarna werd opgetreden voor een klein gezelschap. Manager Rod Stephen wist het zeker: Vladimir Poetin bevond zich onder het publiek. En ook Aileen McLaughlin (dubbelganger van Agnetha, de blonde) had hem gezien: “Het was heel duidelijk waar Poetin zat”. Na afloop werd de band uit de buurt gehouden van het groepje feestgangers, dat buiten vuurwerk afstak.

Is Björn Again werkelijk in Rusland geweest? Ik denk het wel. Was Poetin onder het publiek? Ik denk het niet. Die toevoeging aan het verhaal zal een (geslaagde) publiciteitstunt zijn. Verder is zo’n exclusief optreden voor een groep rijke Russen niets bijzonders. Grote acts, Russische en buitenlandse, worden daar regelmatig voor uitgenodigd en ook vorstelijk voor betaald. Een klein detail maakt het verhaal over een Russisch concert van Björn Again geloofwaardig: het vuurwerk dat kennelijk werd afgestoken. Dat gebeurt wel vaker op Russische feestjes, buiten de deur van een restaurant bijvoorbeeld, waar stevig is getafeld. Zo’n detail verzin je niet als je niets van Rusland afweet. Ook al ben je als manager nog zo goed in publiciteitstunts.

Op de site van Björn Again staat trouwens, een beetje flauw: Where was Björn Again on the night of the 22nd and who was in the audience? Top Secret!

Het sprintkanon van wielerploeg Katjoesja

(Eerste publicatie: 27-1-2009)

View fullsize

Dat wordt nog leuk met Katjoesja, de nieuwe wielerformatie die dit seizoen zijn opwachting maakt in het profpeloton. Het misverstand zal onuitroeibaar blijken: wie noemt zijn sportploeg nu toch naar een multiple rocket launcher!

De Russen introduceerden in de Tweede Wereldoorlog een nieuw raketsysteem. Op een vrachtwagen (vaak een Amerikaanse Studebaker uit het Land Lease-programma) kwam een installatie, die meerdere raketten tegelijk richting Duitse stellingen afvuurde. De Duitsers gaven het systeem een vrij vriendelijke bijnaam – Stalinorgel – maar dat hielp niet veel. 

De Russen kozen voor een andere bijnaam: Katjoesja, naar een geliefd oorlogsliedje dat de lotgevallen bezong van een zekere Katja, oftewel Katjoesja, het koosnaampje (nog altijd) voor iedere Russin die Katja heet. Ploegbaas Oleg Tinkov heeft zijn ploeg gewoon naar zijn vrouw genoemd (of naar zijn dochter, dan wel kleindochter, of vriendin, dat weet ik niet). En dus niet naar een raketinstallatie.

We vrezen echter dat menig journalist zich deze kans op een leuke woordspeling niet zal laten ontnemen. “Een verwoestend eindschot van Robbie McEwen, het sprintkanon van Katjoesja!” … Zo krijg je dat misverstand natuurlijk nooit de wereld uit.

Dat liedje Katjoesja mag er trouwens wezen. Het bestaat in talrijke uitvoeringen. Ik heb er een paar voor u verzameld:

- De min of meer officiële versie:

- Met labradors en Duitse herders:

- Een bijzonder schrijnend geval van kinderarbeid:

- De karaoke-versie, met de tekst in beeld:

- De Chinese versie, ook met tekst in beeld:

De wodka-versie en de technoversie mag u zelf opzoeken