winter

Boeken kopen in Sint-Petersburg terwijl het dooit - deel 2

in , ,

(Eerste publicatie: 11-1-2011)

Een goede boekwinkel is een winkel waar je met het ene boek in je hoofd naar binnen stapt en met een heel ander in je hand weer naar buiten komt. Maar eerst even een waarschuwing voor mijn klasgenoten komende week op het Nederlands Instituut. Zo ziet het eruit vlakbij het instituut:

Daar was nog wel door te komen. Lastiger was het eerste stuk te voet vanaf metrostation Tsjernysjevski, en dan vooral het deel langs de Tavritsjeski sad. Dat was een ijsvloer waar je zelfs met schaatsen onder je leven niet zeker bent. Russen lopen daar – tot op hoge leeftijd – gewoon overheen. Decadent als ik ben (mijn Russische vrienden op de studentenflat noemden me indertijd vriendelijk Bourgeois), gebruik ik een hulpmiddel. Aanbevolen, in Nederland te koop bij schoenmaker of bergsportwinkel:

 

Een goede boekwinkel is Porjadok slov aan de Fontanka, vlakbij het circus. Ik kwam naar buiten met Sport v SSSR, een uit het Engels vertaald werkje van een zekere Mike O’Mahony (Sport in the USSR. Physical Culture – Visual Culture). Ook een leuke boekwinkel is Knizjnaja Lavka Pisatelej aan de Nevski. Daar maakte ik onverwacht kennis met de schrijver Igor Smolnikov, die achter een tafeltje zat met daarop een stapeltje van zijn boeken. Ik moest naast ‘m komen zitten en hij drukte me een exemplaar van zijn Bolsjoi Boeket Podsnezjnikov in mijn handen, een vorm van chantage waar ik graag aan toegaf. Hij signeerde het exemplaar, vertelde over de oorlog en liet zich gewillig fotograferen.

En een paar meter verderop zat nog een schrijver! Ik ben alleen even langs haar tafeltje gelopen en ben niet gaan zitten, want ik dacht dat Igor misschien wel jaloers zou zijn.

Boeken kopen in Sint-Petersburg terwijl het dooit

in , ,

(Eerste publicatie: 10-1-2011)

Ik doe de buitendeur open en sta midden in een gevarenzone, afgezet met rood lint. Het dooit een paar graden en in Sint-Petersburg betekent dat: vallende ijsbrokken! Vandaag is ons huizenblok aan de beurt. De brokken worden losgebikt, het trottoir is met linten afgezet. Ik zie het bericht in de krant al voor me: “We hadden net dat brok los, doet die meneer de deur open. Ja, dat konden wij ook niet weten.”

 

Ik buig me onder het lint door en een lieftallig meisje van ongeveer zestien kijkt me drie seconden verliefd aan. Dat is op mijn leeftijd behoorlijk lang. Ze vraagt of ik bier voor haar wil kopen.

Sint-Petersburg en dooi is een verschrikkelijke combinatie. Ik schuifel over spekgladde trottoirs met waterijs, Russen schieten me aan alle kanten voorbij (die zijn geoefend) en ik besluit vandaag maar eens een giftig stukje te schrijven. Over hoe je in Rusland boeken koopt.

In mijn rugzakje heb ik het Lijstje van Nemzer: boeken uit 2010 die me bijna alle ontgaan waren, maar die volgens criticus Andrej Nemzer de moeite waard zijn. Ik vertrouw op dat lijstje, want Nemzer noemt onder meer Лада, или Радость van Тимура Кибирова. Dát heb ik gelezen en ik vond het geweldig. Dan zal die Nemzer er wel verstand van hebben.

Het grote filiaal van boekwinkel Bukvojed aan de Nevski prospekt. Drie verdiepingen. Ik mijd dat soort supermarkten liever, maar ik heb weinig tijd en ik wil die boeken hebben. Proza: derde verdieping. Ik beland tussen schappen waar ik maar één systeem kan ontdekken: drie planken met Viktor Pelevin en verder alles door elkaar. Het meisje van de boekwinkel: “Klopt, er zit geen systeem in. Daarom werken wij hier, om de klanten de boeken te wijzen.” Met drie titels van het Lijstje van Nemzer wil ik de boekwinkel verlaten, maar dat gaat natuurlijk zo maar niet.

Het alarm gaat af.

Een alleraardigste man controleert of de titels op mijn bonnetje overeenstemmen met de boeken in mijn plastic tasje. Alles klopt, één van de boeken gaat nog een keertje over de ‘demagnetisator’. De inhoud van mijn rugzakje interesseert de man niet, wat ik sympathiek vind.

De volgende boekwinkel zit aan de Litejni prospekt (vlakbij het Achmatova museum, de naam schiet me niet te binnen). De verkoopsters, vier in totaal – ja, het is een heel kleine winkel – gedragen zich geheel in overeenstemming met de opmerking van het meisje van Bukvojed: de boeken staan er keurig op alfabet, een feilloos systeem en de vier verkoopsters voeren dus geen flikker uit. Ik geloof niet dat ze mijn aanwezigheid hebben opgemerkt. Ondanks het perfecte systeem vind ik niets van het Lijstje van Nemzer. Op naar Dom Knigi.

Dom Knigi, het bekendste boekenhuis van Sint-Petersburg, mijd ik liever ook. Net zo’n pakhuis als Bukvojed. Belangrijkste verschil: hier klinkt pianomuziek, bij Bukvojed moet je hard praten om boven The Police uit te komen. Verder hebben we hier te maken met een mengeling van de vorige twee systemen: de boeken staan op alfabet, maar dat wil niet zeggen dat je ze ook kunt vinden. Daar hebben ze bij Dom Knigi een eigen zoeksysteem voor. Dan geef je de titel op aan een meisje, dat de titel intikt op een scherm en vervolgens op een plank afloopt waar jij net ook een kwartier hebt gestaan. Ze schuift de eerste rij boeken weg, legt een tweede rij bloot en overhandigt me routineus het gewenste boek.

Het aardige is nu: als je thuiskomt, met toch wel wat titels van het Lijstje van Nemzer in je tas, dan is de voldoening veel groter dan die ooit in Nederland zal zijn. Je hebt het systeem een beetje verslagen.

Het ijs was inmiddels weggebikt en mijn gastvrouw had bier gekocht. Nee, ze had het niet koud gezet, want koud bier drinken in de winter, daar word je verkouden van.

Gouverneur Matvijenko van Sint-Petersburg en de strijd tegen sneeuw en ijspegels

in ,

(Eerste publicatie: 5-1-2011)

De waarschuwing hier links kent iedereen in Sint-Petersburg. Er staat: Burgers! Bij een artilleriebeschieting is deze kant van de straat het gevaarlijkst! De waarschuwing stamt uit de Tweede Wereldoorlog. Een enkel voorbeeld is bewaard gebleven als gedenkteken.

Op het net kwam ik deze variant linksonder tegen, een mooi stukje agitprop:

Er staat: Burgers! Onder V.I. Matvijenko is elke kant van de straat levensgevaarlijk!

Vorige winter werd Sint-Petersburg geplaagd door overvloedige sneeuwval. Straten werden onbegaanbaar, auto’s raakten bedolven en zware ijspegels aan dakgoten maakten de trottoirs beneden levensgevaarlijk. V.I. Matvijenko, de gouverneur van de stad, kondigde maatregelen aan en liet afgelopen zomer weten dat Petersburg winterklaar was! Dat bleek te optimistisch. Stevige sneeuwval leidt deze winter opnieuw tot flinke problemen. Wegen zijn weer onbegaanbaar en vallende ijspegels hebben slachtoffers gemaakt.

Gouverneur Matvijenko vindt de kritiek overdreven. De verwijzingen her en der naar het beleg van Leningrad, toen het leven in stad ’s winters volledig tot stilstand kwam, vindt ze ongepast. En de burgers zouden ook best zelf de handen uit de mouwen mogen steken. Dat is dan weer tegen het zere been van de hardwerkende belastingbetalers in Sint-Petersburg, die vinden dat de gemeentediensten gewoon hun werk moeten doen.

Er zijn veel buitenlandse sneeuwruimers aangekocht, maar er zijn nog onvoldoende chauffeurs die met dat moderne spul overweg kunnen. Geparkeerde auto’s maken sneeuwruimen ook lastig. Dat kwaad wordt inmiddels bestreden met een nieuw verkeersbord met daarop de uren waarop geruimd gaat worden. Daarover een aardig filmpje:




Er zijn er voorlopig zestig van gemaakt, bij wijze van proef. Ze hebben een ‘informatief’ karakter, op een ‘overtreding’ staan geen sancties. Maar, zo zegt de man van de gemeente, we hopen op de medewerking van de autobezitters. “We wonen tenslotte in Sint-Petersburg”, waarmee hij doelt op de reputatie van de stad, waar iedereen net wat beschaafder is en vriendelijker dan elders in het land. Volgens het meisje van de televisie lijkt het erop dat de nieuwe borden vooral daar worden neergezet waar al een parkeerverbod geldt. Zodat de auto’s van ‘onoplettende chauffeurs’ toch gewoon kunnen worden weggesleept.

Let ook op de prachtige bontmantel op 2.40. Ik denk dat je met die mevrouw beter geen ruzie kunt krijgen.

Over de ijspegels nog het volgende. Jelle Brandt Corstius antwoordde via twitter op een vraag van een lezer over het aantal doden door ijspegels. Dat waren er vorige winter in Sint-Petersburg vijf (150 gewonden). En hij wees ook nog op een artikel over tien ijspegeldoden worldwide.

Moskou, vertraagd, in winter en zomer

in , , ,

(Eerste publicatie:  27-2-2010)

Ik mag graag kleurenfoto's bekijken uit het Rusland van de jaren vijftig. Waarom juist die jaren mij zo trekken, ik weet het niet. Russische boeken en posters uit die tijd - ik pik ze er (meestal) feilloos tussenuit.

Wie over een jaar of vijftig een zelfde soort nostalgie voelt voor het Rusland van nu, kan dan zijn hart ophalen aan twee filmpjes van Andrej Stvolinski:

Voor wie geïnteresseerd is in de techniek, dit zegt Andrej erover: "It's not a videocamera. It's foto camera Casio FX-1. Because of you don't have a shutter speed. So you have a exposure 1/300 for a speed 300 fps. After you choose aperture for the light that you have and thats all. Steadicam is necessary for even movement of camera."

Geen schaatsbaan op het Paleisplein en stem voor een nieuwe kleur van de Hermitage

in ,

(Eerste publicatie:  11-9-2009)

Ik ben altijd al een fan geweest van Michail Piotrovski, de directeur van de Hermitage in Sint-Petersburg (het gebouw rechts op de foto). Als je jaarlijks een feestdag houdt ter ere van de katten in je gebouw en daarbij ook nog met toewijding en een glimlach een toespraak houdt, dan heb je het hart op de goede plek. (Over de jaarlijkse kattendag in de Hermitage schreef ik hier).

Mijn achting voor Piotrovski is alleen maar toegenomen, nu hij voorkomen heeft dat het grootse Paleisplein voor de Hermitage deze winter opnieuw wordt bezoedeld door een ijsbaan. “Vorig jaar heb ik dat niet willen verhinderen, omdat er toen verkiezingen waren. Als je dan hard gaat roepen, wordt het politiek. Strijd om architectuur mag geen politiek worden”, aldus de directeur tegen radiostation Echo Moskvy. Om daar de volgende gouden zin aan toe te voegen: “Het Paleisplein is een monument voor de overwinning in de oorlog van 1812, het is een geheiligd plein, dat leeg moet zijn en weids – daarin zit zijn functie.” Vergelijk de lege foto boven en de volle hieronder (met schaatsbaan) en u ziet hoe wáár Piotrovski’s woorden zijn.

Iets anders: Piotrovski is al een tijdje de meningen aan het peilen over de kleur van de Hermitage. Is het een idee om het gebouw weer roze te verven, zoals bij de oplevering in 1762? De voor- en tegenstanders houden elkaar zo’n beetje in evenwicht, een beslissing hierover zal nog wel even op zich laten wachten. Het gebouw is door de jaren heen twaalf keer van kleur veranderd. Het is geel, blauw, groen en zelfs rood geweest. Zelf ben ik opgegroeid (nou ja) met de huidige kleur, aangebracht na de oorlog, en ik zou zeggen: niks aan veranderen.

U kunt op deze site stemmen op uw favoriete kleur. Piotrovski heeft met die verkiezing niets te maken, maar leuk is het wel. Kies uit de achttien kleuren en u ziet de Hermitage van kleur verschieten. Ja, oranje ís een optie.

Barometer voor crisis in Rusland: de bruggen van Sint-Petersburg

in ,

(Eerste publicatie: 16-4-2009)

neva-velikolepniy-vid.jpg

Recent schreef ik over barometers voor de crisis in Rusland, zoals lege reclameborden in Moskou en minder passagiers in de metro). Deze week stuitte ik op een barometer van een heel andere orde: de bruggen van Sint-Petersburg gaan niet open!

Dat is schrikken.

De open bruggen zijn onlosmakelijk verbonden met de stadsfolklore en zijn hét symbool van zomers Sint-Petersburg. ’s Nachts staan ze enkele uren omhoog om vrachtschepen door te laten. Bij gebrek aan tunnels is dat lastig voor alle verkeer en menig nachtbraker ziet zijn weg van het ene naar het andere deel van de stad geblokkeerd.

’s Winters speelt dat niet, want het ijs maakt scheepvaart dan onmogelijk. Sinds 1996 is 10 april de vaste datum waarop het verkeer over de rivier weer wordt toegestaan, zelfs als er op die datum nog een ijsbreker aan te pas moet komen. Vanaf die dag gaan ’s nachts volgens een vaste dienstregeling de diverse bruggen open.

34478.jpg

Maar wat blijkt nu? Er heeft zich nog geen vrachtschip gemeld. Er is geen lading! Hoofdingenieur Aleksandr Belov, verantwoordelijk voor de bruggen: “Technisch zijn we er klaar voor, maar de inwerkingtreding van de dienstregeling is voor onbepaalde tijd uitgesteld.” Verwacht wordt dat de bruggen eind deze maand wel open zullen gaan. We mogen het hopen, want een zomer zonder open bruggen tijdens de Witte Nachten van Sint-Petersburg is geen zomer.

Hier de dienstregeling:

b376928eebe0.jpg