(Eerste publicatie: 1-12-2013)
Afscheid ... en een nieuw begin
in persoonlijk
persoonlijk
Russische voetbalbeeldjes - uit eigen verzameling en uit het museum van FC Zenit
in persoonlijk, sport, voetbal, fc zenit
(Eerste publicatie: 21-3-2013)
Mijn niet erg glanzende voetballoopbaan begon ik als doelman. Wat ik mij daar onder meer van herinner:
1. Een nederlaag met 12-2 net toen mijn opa een keertje kwam kijken.
2. Eén (1) fantastische redding op veld 4 bij Hermes DVS op Sportpark Harga
3. Mijn keeperskleding, waarmee ik op Jan van Beveren leek.
Groeiende realiteitszin deed mij op mijn dertiende besluiten om verder te gaan als veldspeler. Ik mocht het proberen als linksback en deed dat niet onaardig. Ik had een prima sliding – als ‘ie lukte.
Dat (en nog veel meer, maar daar heb ik hier geen ruimte voor) zag ik weer voor me, toen ik op bovenstaand beeldje stuitte. Die kleine doelman met pet komt in het toekomstige museum van FC Zenit, dat een plekje moet krijgen in het voortdurend in aanbouw zijnde nieuwe stadion. Wat de relatie van dat bronzen keepertje is met onze club, weet ik niet. Het weblog [linkje werkt niet meer] dat voorwerpen uit het nog te vullen museum toont, laat dat onvermeld, maar dat geeft niet. Het hoort in het museum, en als ik het er, ooit, niet aantref, klop ik aan bij de directeur.
En kijk even naar dit filmpje, de eerste 25 seconden. In 1942 werd het Petrovski stadion bijna compleet gesloopt, vanwege het hout.
Na de oorlog stond er nog maar een triest, klein stukje overeind:
Het stadion werd herbouwd en in de jaren vijftig kwam er op het Krestovski eiland ook nog het veel grotere Kirov stadion – daar waar men nu probeert het nieuwe stadion te bouwen. De architect was Aleksandr Nikolski, die, zo blijkt, ook tekeningen maakte. Deze bijvoorbeeld, die zich bevindt in de Nationale Bibliotheek in Sint-Petersburg. Het weblog op de site van Zenit toont er meerdere, ik neem aan dat ook die in het museum gaan komen.
Waar ik ook naar uitkijk is een filmpje uit 1909, waarop tsaar Nicolaas II aan het voetballen is. Dat bevindt zich in een archief in Krasnogorsk, waar het wordt gerestaureerd. Het toekomstige museum hoopt op een kopie.
Verder nog een verzoek aan u. Ziet u in Rusland een beeldje van een voetballertje, kopen en bij mij inleveren. Mijn verzameling (hieronder in het midden het topstukje) bestaat al jaren uit acht stuks, ik heb ruimte voor meer.
(Een eerder stukje over het Zenit-museum vindt u hier.)
Hoe ik (bijna) versierd werd door een agente van de Russische vreemdelingenpolitie
(Eerste publicatie: 3-3-2013)
----------------------
Jerke Verschoor - u kent hem van het [inmiddels opgeheven] Poetinblog* - plaatste bovenstaande foto op Facebook. Hij betreurde het, zo schreef hij erbij, dat niet dit peloton gezagsdragers belast was met de controle van zijn papieren.
Het deed me denken aan een voorval, tien jaar geleden, bij de Russische vreemdelingenpolitie in Sint-Petersburg. Ik schreef er indertijd een verhaaltje over dat werd afgedrukt in NRC-Handelsblad. Gaat u mee terug naar 2002?
Eer aan het Sovjet-volk!
Ik ben lid van de vereniging `Vrienden van de Goede, Oude Sovjetunie'. Bijeenkomsten houdt onze vereniging niet, maar als leden elkaar tegenkomen, begroeten zij elkaar met leuzen als `EER AAN HET SOVJET-VOLK!' of `USSR, BOLWERK VAN DE VREDE!'. We maken ons boos over de talloze nieuwigheden die het reizen naar Rusland hebben beroofd van alle spanning en romantiek.
Onze vereniging leidt een kwijnend bestaan. Tegen de hervormingen die Rusland hebben overspoeld, staan we machteloos. Zo was vroeger de aankomst op het vliegveld van Moskou of Leningrad (de stad heeft helaas haar oude naam St. Petersburg weer terug) een evenement, met minutieuze controles van paspoort, visum en bagage. Een meegesmokkelde brief, zwarte roebels in een leeg fotorolletje – het waren heldendaden waar je nog lang een voldaan gevoel aan overhield.
Toen een aantal jaren geleden groene doorgangen verschenen met daarboven een bord `Niets aan te geven', begrepen we dat verder verzet zinloos was. Niks was meer heilig. Op het majestueuze Paleisplein in St. Petersburg, ooit het decor van de revolutie, waar tot in de jaren negentig agenten ingrepen bij onaangepast gedrag (vrolijk fluiten, op de stoeprand zitten), word je tegenwoordig omvergereden door skaters.
Toch is er een klein hoekje waar moedig weerstand wordt geboden aan de nieuwe tijd: de wachtkamer van de visum- en paspoortpolitie, OVIR in het Russisch. Ik moest er mijn visum laten registreren en voor een lid van bovengenoemde vereniging is dat een feest.
Aan de muren hangen – drie keer nageteld – vijfenvijftig formulieren voor uiteenlopende procedures als het aanvragen van het Russisch staatsburgerschap en de `dactyloscopische staatsregistratie van burgers van de Russische Federatie'.
Vandaag is het spreekuur voor buitenlanders. Vroeger had dat iets exclusiefs. Je zag er een enkele Amerikaan, een verdwaalde Duitser, en in een kwartier stond je weer buiten. Nu de vroegere Sovjet-republieken ook buitenland zijn geworden, puilt de broeierige wachtkamer uit van de Oekraïeners, Georgiërs en Russen met een Lets of Litouws paspoort. Een Russisch dametje naast me veegt het zweet van haar voorhoofd en verzucht: ,,We zijn allemaal buitenlanders geworden. Ooit was ik inwoonster van de Sovjet-Unie, nu ben ik inwoonster van Oezbekistan. Zeg maar: een niemand.''
Even overweeg ik haar te vertellen van onze vereniging.
De temperatuur stijgt nog aanzienlijk wanneer het spreekuur begint en iedereen samendromt voor die ene deur waarachter de machtige OVIR-agenten hun werk doen. Tot mijn genoegen worden de ongeschreven wetten van de echte Sovjet-rij nog keurig nageleefd. Iedereen maakt met iedereen ruzie en lichamelijk contact wordt niet geschuwd. Na twee uur mag ik naar binnen.
En dan gebeurt het. De medewerkster in uniform bij wie ik mijn formulieren (drie stuks) inlever, ziet zoals alle Russen in één oogopslag dat ze hier van doen heeft met een echte buitenlander, zo eentje van vroeger. Kennelijk dromend van een ander leven, besluit ze haar geluk te beproeven. Onopvallend dirigeert ze me naar een hoek, buiten gehoorsafstand van haar collega's, kijkt me doordringend aan en vraagt of ik zin heb om zaterdag met haar de stad uit te gaan. Na mijn vriendelijke afwijzing daalt onmiddellijk het vertrouwde ijsgordijn weer neer. Ze neemt mijn papieren in ontvangst en twee minuten later sta ik buiten. Daar begrijp ik pas wat er gebeurd is en als lid van de vereniging `Vrienden van de Goede, Oude Sovjetunie' word ik even ontzettend boos. Dat had ze vijftien jaar geleden niet gedurfd! Ontslag wegens `ongeoorloofd contact met een buitenlands staatsburger' was wel het minste wat haar toen boven het hoofd had gehangen.
Later die dag heb ik bij mijn kennissen veel succes met het verhaal over de OVIR-agente. Dat ik zo'n kans heb laten lopen om voortaan buiten de rij om geholpen te worden! Voor onze vereniging is het een nederlaag, en een grote bovendien. De Russen zijn hun angst kwijt. De dreigende schaduw van een totalitair regime, dat het leven van generaties heeft verpest, is verdwenen. Dat is slecht voor onze vereniging, maar goed voor Rusland en de Russen.
(* Jerke Verschoor is vandaag de dag directeur van Nuffic Nesco Rusland)
Een (voorzichtige) liefdesverklaring aan Moskou in foto's. Deel 3 - slot.
in persoonlijk, moskou
(Eerste publicatie: 15-20-2012)
Het was zaterdag en erg druk op de Loezjkovbrug. Bruidspaartjes met hun gevolg liepen af en aan, want er staan metalen bomen waar je een slotje aan hangt, en dan gooi je het sleuteltje in de rivier. Een symbool van eeuwige verbondenheid, zoiets. Ik weet niet of deze muzikant bij één zo’n paartje hoorde of dat hij iedereen van muziek voorzag. Z’n teksten waren licht scabreus, type: “Om te zorgen dat niemand Olga steelt, gaat hij bovenop haar liggen!”.
Even verderop ligt de Patrijarchbrug, die je recht in de armen voert van de Christus Verlosserskathedraal.
Het legendarische Dinamo stadion, met onkruid tussen de letters Dinamo. De historische gevel moet in het nieuwe stadion (architect: Erick van Egeraat) behouden blijven. Ik ben daar niet gerust op.
Het Bolsjoj Theater.
Werkoverleg op het Rode Plein. Zo’n tuinbroek is in Nederland een aanwijzing voor een bepaalde politieke voorkeur, in Rusland niet, denk ik.
Van de foto’s die ik recent in Moskou maakte, is dit mijn favoriet. Wie deze dames zijn, wat hen verenigt en naar het Rode Plein bracht, ik weet het niet, maar ze maken me blij.
Een (voorzichtige) liefdesverklaring aan Moskou in 22 foto’s. Deel 1.
in fotografie, persoonlijk, moskou
(Eerste publicatie: 11-10-2012)
Zij maakte in één klap een ochtend goed die leek te gaan eindigen in mineur. Na een bezoek aan het Havenstation wilde ik langs het water teruglopen richting centrum. Kon niet. Op typisch Moskouse wijze botste ik op rommelige bouwputten, opengebroken trottoirs en vooral veel stinkend verkeer. De voorzichtige sympathie die ik de dagen ervoor voor de Russische hoofdstad had opgevat, na jaren van stevige afkeer, bleek plots flinterdun.
Toen zag ik haar.
Ze stond bij de zebra en wilde oversteken naar metrostation Vodny Stadion. Gelukkig was er – typisch Moskou - zo veel verkeer dat ze geduldig wachtte tot het voetgangerslicht op groen sprong. Ik maakte wel tien foto’s van haar prachtige hoofd!
Toen sprong het licht op groen. Ze stak over en ik heb haar nooit meer gezien.
Tien dagen was ik in Moskou. Het was mijn eerste verblijf daar sinds ik min of meer serieus ben gaan fotograferen. De camera om mijn nek heeft mijn blik veranderd – nergens werd me dat zo duidelijk als juist in Moskou, die brutale metropool. Waar ik daar voorheen steeds weer overdonderd werd door het grote en het drukke en me afwendde, vang ik nu plots in mijn blik het kleine en stille – het is er volop. In de herfsttooi van een toevallige dame bijvoorbeeld, bij een zebra aan een veel te drukke weg.
Je moet soms wel geduld hebben om dat kleine te vangen – want we hebben het natuurlijk nog wel gewoon over Moskou. Dit is de ingang van metrostation Dinamo, de klapdeuren zitten links voorbij de afvalbak. Het liep tegen het spitsuur, dan zijn er miljoenen Moskovieten op pad, en er kwamen steeds maar schaduwen door die pilaren heen, gevolgd door de mensen zelf. Tot dit ene moment, waarna ik tevreden naar huis kon.
Bij het Donskoj klooster. Verbannen tussen drie muren en een hek. Er stonden er nog een stuk of tien, ook zo droevig leunend tegen een muur. De kroon op het hoofd rechts loopt bijna over van de herfstbladeren.
Dit is Marija Adolfovna Novik-Katsjan. Ze leefde van 1921 tot 1998. Ik ken haar niet en ze was ook geen beroemdheid. Het grafschrift trof me: Ze schonk allen licht, terwijl ze zichzelf opbrandde. (Donskoj klooster, Nieuwe Begraafplaats.)
De Nieuwe Begraafplaats heeft veel muren met urnen. Sommige zijn afgezet met een rood lint, wegens afbrokkelend cement en vallende stenen. Enkele van de raampjes stonden op een kier. Of de paddestoel links eetbaar is, weet ik niet.
Meer Moskouse foto’s vindt u bij eerdere verslagjes van mijn verblijf, onder meer hier, hier en hier
Hier deel 2.
Hoe ik op de Moskouse paardenrenbaan geld won – en volledig onterecht ook verloor.
in persoonlijk, sport, moskou
(Eerste publicatie: 23-9-2012)
Ik kon de man met de stoppelbaard (niet de man hierboven) moeilijk verstaan, maar Piligrim, dat was de favoriet en die ging winnen – zoveel was duidelijk. De man gooide er nog allerlei vaktermen uit en ik begreep: ik heb hier te maken met een kenner. Ik daarentegen maakte mijn debuut bij de Moskouse paardenraces en dan kan je maar beter luisteren naar een vakman.
Was er misschien nóg een sterk paard onder de zes deelnemers? Mijn adviseur aarzelde geen seconde. Mengir! Hij pakte mijn programmaboekje, zette een dubbele cirkel om nummer 5 (Piligrim), een streep onder nummer 6 (Mengir) en wees me de weg naar de kassa. Daar zette ik 150 roebel in op het tweetal. De communicatie met de dame achter het glas verliep wat moeizaam – zij was beter vertrouwd met de wed-terminologie dan ik – en dat zou me nog aardig wat geld gaan kosten – waarover zo meteen meer.
------
De sfeer op de mooie tribune was gemoedelijk, al vlogen er regelmatig vloeken door de lucht, natuurlijk van gokkers die niet zo’n goede adviseur hadden als ik. Velen van hen leken al uren op de baan te verblijven – ze hadden zich geïnstalleerd met drank en gezoute vis, breed uitgestald op een krant.
Ik bladerde nog eens door mijn programmaboekje. Je had in mijn race ook nog Morosjka, Georgin, Kantsler (Kanselier) en Lichoi Paren (Stoere Bink), maar die waren natuurlijk kansloos.
En daar was de start! Piligrim (Pelgrim) lag meteen aan kop. Mengir daarentegen liep, geheel tegen de afspraak in, helemaal achteraan met een flinke achterstand op de overige vijf. We werden op de hoogte gehouden van het verloop van de race door een vrouwelijke speaker. Er klonk weinig enthousiasme in haar stem, wat ook gold voor de man achter mij, die kennelijk ook had ingezet op Mengir. Hij wenste paard en pikeur een paar vreselijke dingen toe, en dat hielp. Met nog driekwart baan te gaan begon onze Mengir aan een machtige eindsprint. Peligrim was niet meer te achterhalen (gelukkig maar, dacht ik), maar de rest van het veld ging hij met veel vertoon van macht voorbij. Uitslag: 1. Peligrim, 2. Mengir. Hier hebt u de foto van de finish:
Ik ging naar de kassa en kreeg 550 roebel uitbetaald. Even zocht ik nog naar mijn adviseur, maar die zag ik zo gauw niet, wat misschien maar goed was ook. Voor je het weet gaat je complete winst op aan alcoholische bedankjes.
Thuis bladerde ik het prorammaboekje nog eens door … Wat bleek, ik had aanzienlijk meer moeten winnen dan die magere 400 roebel! Er zijn, zo las ik, vier inzetten mogelijk:
1. Odinar: je voorspelt de winnaar van een race
2. Parnyi: je voorspelt de eerste twee paarden in willekeurige volgorde
3, Dvojnoj Ekspress: je voorspelt de eerste twee paarden in de juiste volgorde
4. Trojnoj Ekspress: je voorspelt de eerste drie paarden in de juiste volgorde.
Ik bleek parnyi te hebben gespeeld, terwijl ik dvojnoi had bedoeld, daar aan de kassa bij het inzetten. Hoeveel méér ik eigenlijk had moeten winnen, weet ik niet, maar toch wel een aardig bedrag, denk ik. Het was een domper, na weer een mooie dag in Moskou.
De kassa van de renbaan, niet van het wedkantoor
Mijn honderdste bezoek aan Sint-Petersburg - 1
(Eerste publicatie: 2-6-2012)
Is een beetje onzin, hoor, de kop boven dit stukje. Alsof ik al mijn bezoeken aan Sint-Petersburg (en Leningrad) keurig netjes heb geteld. Ik kwam hier in 1979 voor het eerst, misschien zit ik tegen de honderd aan, misschien ben ik er allang overheen.
Mijn huidige bezoek aan de stad van Peter de Grote is bijzonder. Voor het eerst loop ik rond zonder nadrukkelijk op zoek te zijn naar een verhaal. Voor het eerst loop ik vooral rond op zoek naar een foto. Besmet met het foto-virus (ik heb het flink te pakken) maakte ik er talloze, een zeer bescheiden selectie stuurde ik al via Facebook de wereld in. De komende tijd doe ik dat ook – met enige doublures - op deze plek.
Dit weblog krijgt dus even een ander karakter, dat had ik al besloten. Wat ik nog nodig had was een leuke aanleiding en ik dacht: een jubileum! Ter ere dus van mijn honderdste bezoek aan Leningrad/Sint-Petersburg krijgt u van mij voor de verandering een beeldverslag. In hoeveel afleveringen, dat weet ik nog niet. Hoe dan ook, over niet al te lang keert dit blog terug in zijn oude, vertrouwde bedding.
Het liep tegen achten in de Peter en Paul vesting en het was, op z’n Petersburgs, mei-fris. Ik zat op de koude stenen, toestel aan de grond, passend en metend. Een jolig bruidspaar, klaar met de bruidsreportage, schoof door mijn beeld naar de poort, richting zang en dans. En daar kwam zij voorbij, schuifelend, niet jolig. Geen zang en dans voor haar die avond. Ze keek naar me en vroeg zich misschien af of ik een foto van haar maakte.
Andere Tijden Sport over de EK-finale van 1988, gezien door Russische ogen
(Eerste publicatie: 17-5-2012)
“Ja, dit is een goed stel hoor!” Het zijn de legendarische woorden van Theo Reitsma over het Nederlands elftal, na de gewonnen EK-finale van 1988 tegen de Sovjetunie. Boven ziet u de elf tegenstanders van Oranje in die wedstrijd, met het Sovjet-embleem en CCCP trots op de borst. En ook dat was een goed stel.
Overtuigt u zich daar nog eens van in de uitzending van 7 juni van Andere Tijden Sport (Ned1, 22.10 uur), die geheel gewijd is aan de EK-finale van 1988. Het verhaal wordt nu, 24 jaar later, verteld door Russische ogen.
De afgelopen weken ben ik druk met dat Sovjet-stel in de weer geweest. Ter vertaling kreeg ik door programmamaker Thomas Blom interviews toegestuurd met die prachtige doelman Rinat Dasajev, met Chidijatoelin (op de foto naast Dasajev), met Litovtsjenko (zittend, rechts) en Belanov (zittend, tweede van links). Natuurlijk Belanov, die, gezeten op een bankje in Odessa, nog eens uitlegt wat er misging bij zijn strafschop. Ook werd gesproken met Michailitsjenko (staande rechts), maar dat gebeurde met een simultaan-vertaling, daar was mijn hulp als vertaler naderhand niet bij nodig. En o ja, bij Dinamo Kiev werd ook nog een oude assistent van de legendarische trainer Lobanovski naar zijn herinneringen gevraagd. Die had hij helaas niet meer helemaal op orde.
Wat ook niet helemaal op orde was: het oude archief van de Sovjet-televisie. Het bezoek van de Nederlandse tv-ploeg leidde tot een spannende zoektocht naar de Russische band van de EK-finale …
Het werk aan de uitzending zit er nog lang niet op, het grote monteren is nu gaande. Ook daarbij wordt van mij nog ondersteunend werk verwacht. Bovendien staat een druk verblijf van mij in Sint-Petersburg voor de deur (ik ben op tijd terug voor de uitzending!). Wat ik maar wil zeggen: het aantal stukjes op dit weblog zal de komende weken vermoedelijk wat minder zijn dan normaal.
En Dasajev, ach, Dasajev … [filmpje is niet meer beschikbaar]
De USSR in foto's - een kleine schatkamer. Deel 2.
(Eerste publicatie: 29-2-2012)
Het gebeurt me de laatste tijd steeds vaker: dat je een boek leest waarin gebeurtenissen aan bod komen die je zelf hebt meegemaakt. Ooit was zo’n gebeurtenis actueel, je las er over in de krant, hoorde erover op de radio, er werd over gesproken. Nu is het geschiedenis en lees je erover in een boek …
Dat krijg je, als je (een beetje) ouder wordt. Een vergelijkbaar iets overkomt me wanneer ik naar foto’s kijk uit de Sovjetunie van de jaren zeventig. In 1978 kwam ik er voor het eerst. Zie ik nu de Nevski Prospekt uit die tijd, de stille straten van Moskou, dan besef ik: daar heb ik gelopen, toen! En dan word je weemoedig en ook een beetje boos: had toch wat beter opgelet! Had meer foto’s gemaakt! Was nog nieuwsgieriger geweest! En dat wordt alleen maar erger, natuurlijk, want het duurt niet al te lang meer of ik denk hetzelfde bij foto’s uit de jaren tachtig, negentig … Dat krijg je, als je (nog een beetje) ouder wordt.
Gelukkig heb ik wel een páár foto’s gemaakt, toen in 1978. De foto hierboven, bijvoorbeeld, in Leningrad. Met links mijn jaargenote Marijke van Bokhoven en in het midden Raja van den Bercken, docente aan het (allang opgeheven - schande!) Instituut voor Slavische Taal- en Letterkunde in Utrecht. Dit is voor de flat van haar moeder.
En hier, het Rode Plein, ook aardig:
Maar de aardigste vind ik toch deze, van mijzelf in Leningrad, ook in 1978. Want tien jaar later stond ik op exact dezelfde plek en ook daar is een foto van. En in 1998 stond ik er weer en in 2008 opnieuw. En in 2018, en …
Eigenlijk wilde ik over foto’s van anderen schrijven, maar ja, zo’n eigen album, dat leidt erg af. Als vervolg op mijn vorige stukje, over oude foto’s uit onder meer Moskou en Stalingrad, wilde ik foto’s laten zien uit het Leningrad van de jaren vijftig en zestig. Deze bijvoorbeeld, de markt om de hoek bij het Hooiplein, dat toen nog Vredesplein heette:
En we gaan ook nog even naar Novosibirsk:
