Igor/Kostik (natuurliefhebber) mengt zich in de Zwarte Pietendiscussie

Kostik Stoepin is een man met een fenomenaal gebit en radicale oplossingen voor allerlei problemen.

Kostik leerde ik vandaag kennen via het onvolprezen Dumpert.nl. Daar voorzag men zijn hartekreten op de achterbank van een auto van verrassende ondertitels. Kostik, aldus die titels, heeft een oplossing voor ons Zwarte Pietenprobleem: niks geen Stroopwafelpiet, een Wodkapiet! En verder, aldus Kostik, moeten we in Nederland vooral ophouden met zeiken.

Het originele filmpje, zonder ondertiteling, was snel gevonden. Dat Kostik (door Dumpert.nl omgedoopt in Igor) zich helemaal niet uitlaat over Zwarte Piet, kwam niet als een verrassing. Zijn werkelijke boodschap - zie mijn vertaling hieronder - was evenwel nog verrassend genoeg.

Hier de ‘echte’ vertaling, waaruit blijkt dat Kostik een groot natuurliefhebber is, al komt niet alles er in die natuur bij hem even goed vanaf:

Deze keer wil ik uw aandacht vestigen op het feit dat in Polesië  gaandeweg alles wordt omgehakt. Niet door zo maar lui, door allerlei klootzakken. Door mieren, kevers ..
- Roken! Je zit niet in een restaurant!
Ik weet dat ik niet in een restaurant zit. Maar godver, kevers en mieren hakken heel Polesië om! En vanaf dit moment schaf ik alle ..
- Roken!
Godver! Ik schaf alle insecten af!

Het filmpje van Dumpert.nl met de Zwarte Pietenondertitels krijg ik hier niet geplaatst, u vindt het hier. En dit zijn de aldaar toegevoegde ondertitels, waarvoor – ik ondertitel zelf af en toe ook – mijn complimenten.   

Ik hoorde van de Zwarte Pietendiscussie in Nederland. Luister. Luister.
Ik heb de oplossing gevonden. Stroopwafelpiet, waar slaat dat op?
Zijn jullie helemaal gek geworden? Dus stel ik voor Wodkapiet.
- Wodkapiet, waar slaat dat nou op!
Wat weet jij er nou van, droeftoetoer.
Op wodka ga je harder dan op strooopwafels, dus stop met praten.
Hierbij wil ik me aanmelden als de nieuwe wodkapiet
- Tuurlijk!
Stop met dat gezeik over Zwarte Piet!

Spoorwegkwellingen - een nieuw lied van Viktor Stolyarov

Een nieuw lied van Viktor Stoljarov – altijd een genoegen. En ook perfect getimed, na mijn stukje van eergisteren met al die brave – of misschien ook niet zo brave – liedjes uit de USSR.  Een groter contrast is nauwelijks denkbaar.

Vijf keer eerder plaatste ik op mijn weblog een lied van Stolyarov. Telkens dacht ik: ik maak er ook een vertaling bij! Twee keer kwam dat er ook van, de andere keren gaf ik het op: het was te lastig of mijn aandacht werd al snel weer opgeëist door een volgend stukje.

Viktor kondigde zijn nieuwe lied aan op Facebook. Ik reageerde, dat er misschien spoedig een Nederlandse vertaling van zou komen. Hij antwoordde: Боюсь, некоторые слова будет трудно перевести ...  (Ik ben bang dat enkele woorden moeilijk te vertalen zullen zijn.)  Dat valt mee, ik begrijp het allemaal wel zo’n beetje, maar daar heb je nog geen vertaling mee.

Nee, ik kan me er niet toe zetten. Om eens een ander lied te citeren: “Maar wie het eens proberen wil die mag.”  

Van de vijf andere Stolyarov-liedjes is er momenteel maar eentje beschikbaar: Koridor (zonder vertaling). De overige zitten nog verscholen in dat deel van mijn oude blog dat ik nog niet naar dit nieuwe heb overgezet. Daar wordt aan gewerkt!  [Alle weer beschikbaar - op het oude blog!]

Mocht u trouwens denken: wat zit die Stolyarov er slordig bij, in z'n hempie en z'n trainingsbroek ... dat is de klassieke kledij van de Russische treinreiziger. (Zie bijvoorbeeld op 2.22 in het filmpje.)   

Update: Via Facebook kreeg ik een tweede reactie van Viktor, over mijn aarzeling om het lied te vertalen. Die reactie vertaal ik wel even: "Dank je, Egbert! Om de tijd en het land te begrijpen, heb je niet alleen een vertaling nodig, maar ook een gedetailleerde uitleg. Aleksej Tsvetkov [de schrijver van de tekst] geeft ons gelukkig de mogelijkheid om dat alles te doorvoelen en te zien. Desondanks kreeg ik een sms'je van mijn zoon: "Ik begrijp er niks van, maar je hebt het prima gezongen, een heel goed thema en de clip zit goed in elkaar. Goed gedaan!" Andre is 23 en woont sinds zijn derde in Amerika. Ik moet een keertje met hem samen gaan zitten en alles beeld voor beeld ontleden."

железнодорожные страдания
(Стихи Алексея Цветкова Музыка и исполнение Виктора Столярова)

слышь браток закури сигарету
осуши свою стопку до дна
расскажу тебе жизнь по секрету
чтобы понял какая она

поначалу водила по кругу
пил-гулял на пляжах загорал
а потом я зарезал подругу
и меня увезли за урал

там понятно базар со своими
с воровским тусовался полком
только тут меня в секту сманили
стал я богу молиться тайком

и от этого ихнего бога
я узнал наступает хана
как прищуришься в небо немного
роковая планета видна

мерзлоту окаянную роя
ум допер содрогнулись сердца
в целом свете не сыщешь героя
чтоб сумел избежать пиздеца

наставлял же нас кормчий премудро
что полундра и всюду враги
и явилась подруга под утро
вся в кровище и шепчет беги

вот и маюсь где рубль где полтина
современникам тайну открыть
а ты даже полстопки скотина
не желаешь предтече отлить

хрен в кремле или бесы в погоне
доберутся вот-вот и до нас
неспроста мне в четвертом вагоне
съездил в рыло один пидарас

вся столица накроется вскоре
следом тверь и творенье петра
ой ты родина горькое горе
мирового атаса пора

YouTube als schatbewaarder van Sovjet-liedjes

Een Russische blogger vindt een liedboek van zijn oom, uit 1962, vol met Sovjet-liedjes. Die oom van hem speelde accordeon en kennelijk diende het boek als inspiratiebron. Wat de blogger vervolgens doet is niet bijzonder ingewikkeld, maar wel erg tijdrovend …

Hij zoekt bij de titels uit het boek een uitvoering op YouTube.

Of hij erin is geslaagd om alle liedjes aan een filmpje te koppelen, weet ik niet. Hij meldt het niet expliciet, maar wat zou ‘t. Het resultaat is hoe dan ook de moeite waard.       

Ik plaats hier niet alle door hem gevonden YouTube-filmpjes – zelfs als iemand anders ze al voor je heeft opgespoord, is dat nog altijd knap tijdrovend. Ik heb een selectie gemaakt binnen de verschillende genres: ideologisch-patriottisch, militair, arbeid en sport, de liefde en vrolijk volksgezang. De titels variëren van Lenin is ons stuur en Moskou-Peking tot Voetballiedje en Veertien minuten tot de start – het laatste met een tekst van Vladimir Vojnovitsj

De nummers achter de titel verwijzen naar de indeling die de Russische blogger aanhoudt. Of die overeenkomt met de hoofdstukjes in het liedboek, is me niet duidelijk. Wat dat betreft heeft mijn Russische collega zich er een beetje van afgemaakt, zijn foto's die hij van de inhoudspagina's zijn niet helemaal duidelijk. Het zij hem vergeven.

Партия - наш рулевой / De partij is ons roer (1.1):

Россия-Родина моя / Rusland, mijn Moederland (1.2):

Ленин всегда с тобой / Lenin is altijd met je (1.1):

Москва советская / Sovjet-Moskou (1.2):

Песня о Ленине / Lied over Lenin (1.1):       

Москва-Пекин / Moskou-Peking (1.2):

Смело мы в бой ойдем/Rus-land, mijn Moederland (2.1): 

Все выше / Steeds hoger (2.2):

По долинам и по взгорьям / Langs dalen en heuvels (2.1):

Играй,мой баян/Speel, mijn accordeon (2.3): 

Молодая гвардия / Jonge garde (2.1):                                     

Вася-василек / Vasja Vasiljok (2.3):

Смуглянка/Brunette (iemand een betere vertaling?  (2.4):

Темная ночь / Donkere nacht (2.4)

Марш высотников / Hoogwerkersmars (3.2):

Влюбленный человек / Een verliefd iemand (4.1):

14 минут до старта / 14 minuten tot de start (3.2): 

Когда идешь ты на свидание / Wanneer je naar een afsrpaakje gaat (4.3):

Футбольная песенка / Voetballiedje (3.3):

Веришь-не веришь / Of je 't gelooft of niet (4.3): 

Из-за острова на стрежень/ Stenka Razin (5.1): 

Степь да степь кругом / Steppe en steppe rondom (5.1) 

Варяг / De Varjag (5.1):

De kleine, grote stem van Okoedzjava – dichter, bard, inspirator van slavisten.

“Je kan niet tegelijkertijd het communisme bouwen en liedjes van Okoedzjava zingen.” Deze moooie zin kwam ik tegen in het boek Красные бокалы. Булат Окуджава и другие (Rode bokalen. Boelat Okoedzjava en anderen) van de door mij zeer gewaardeerde Benedikt Sarnov.

Eerder schreef ik al dat Okoedzjava een apart plekje heeft in mijn slavistenhart. Naar zijn liedjes luisterden we, midden jaren zeventig, in onze dappere pogingen om onze Russische woordenschat uit te breiden. Naar dit liedje bijvoorbeeld, Verbond van vrienden (ook bekend als Oud studentenlied):

Hoeveel van de tekst verstond ik indertijd, in 1975-1976? Vijf procent? Tien procent? En hoeveel van de tekst begreep ik? Laat ik me even beperken tot deze regels:

Пока безумный наш султан / Cулит нам дальнюю дорогу 
(Variant: Сулит дорогу нам к острогу)
Terwijl onze dwaze sultan / Ons een verre weg voorspelt
(Ons een weg naar de gevangenis voorspelt)

Sarnov schrijft in zijn boek over de achtergrond van dit lied. Het was de tijd, in de jaren zestig, van de toenemende repressie onder partijleider Brezjnev. De overheid trad op tegen dissidenten, wat protesten opriep, waartegen weer harder werd opgetreden, wat nieuwe protesten uitlokte, enzovoort. Nadat Brezjnev tijdens een toespraak iets vaags had gezegd over de protesten, deed al snel het gerucht de ronde dat de ondertekenaars van protestbrieven verbannen zouden worden uit Moskou. Terwijl onze dwaze sultan ons een verre weg voorspelt…  

Van dat alles had ik geen idee. Ik wilde gewoon nieuwe woordjes leren.

De eerste zin van dit stukje, over het communisme en de liedjes van Okoedzjava, sloeg niet eens zo zeer op regels als die over de dwaze sultan. Het werk van Oekadzjava straalde een individuele ‘kleinheid’ uit, die niet goed verenigbaar was met de massale ‘grootsheid’ van het communisme. Zijn liedjes (over een rit in de laatste trolleybus, over een meisje dat haar ballon verliest) gingen niet over een volk dat achter rode banieren eensgezind opmarcheerde richting lichtende toekomst. Okoedzjava’s stem was de stem van de enkeling, die sprak uit zichzelf en over zichzelf. “Een vrouw huilt, haar man is naar een ander gegaan”, dat was heel wat anders dan “Wij kennen geen obstakels, niet ter zee en niet ter land!” De breekbaarheid van Okoedzjava’s teksten werd onmiddellijk herkend en maakte hem populair en – bij de overheid – verdacht.

De moeizame verhouding van Okoedzjava met de overheid, de strubbelingen in zijn privé-leven, het komt aan bod bij Sarnov, die hecht met hem bevriend was. Graag had ik nog veel meer over de dichter-zanger gelezen, over de achtergrond van zijn poëzie, over alles wat er speelde in Moskou terwijl ik op een tochtige kamer in Utrecht Russische zinnetjes zat te spellen. Maar Sarnovs boek heet Okoedzjava en de anderen…

Die anderen zijn vooral de dissidenten, de kring waar Okoedzjava (en Sarnov) tegen wil en dank ook deel van uitmaakten, zonder tot de harde kern (de Boekovksi’s, de Sacharovs, de Solzjenitsyns) te behoren. De onverzettelijkheid waarmee sommigen hun stem verhieven, wekt nog altijd bewondering. Maar toch stemt dit deel van Sarnovs boek niet vrolijk. Wat weer eens duidelijk wordt, is dat die dissidenten niet alleen streden tegen de KGB, maar  ook tegen elkaar. En wat nog minder vrolijk stemt: Sarnov, die zulke mooie, gedragen literair-historische boeken op zijn naam heeft staan, heeft die onderlinge strijd tientallen jaren later nog steeds niet opgegeven. Zijn Okoedzjava en de anderen bevat afrekeningen met Vladimir Maksimov, Marja Sinjavskaja en Marietta Tsjoedakova. Hij zal best gelijk hebben in zijn boosheid, maar het oogt – vanuit Nederland - allemaal zo klein. Jouw handtekening onder een protestbrief, of juist het ontbreken daarvan, kon het einde betekenen van een jarenlange vriendschap en het begin van wederzijdse uitsluiting en verkettering. (Ik probeer equivalenten te bedenken in de Nederlandse polder. Loe de jong die Willem Aantjes aan de schandpaal nagelt, dat komt misschien in de buurt.)

Okoedzjava werd meegezogen in deze strijd. Ook hij werd, al was dat vele jaren later, door menigeen verketterd, toen hij ten tijde van de beschietingen van het parlement in 1993 de ‘verkeerde’ kant koos. Dat moet hem bijzonder veel pijn gedaan hebben. Dat kan niet anders, bij iemand die – jaren daarvoor – het gedicht en lied De laatste trolleybus schreef.

… Я с ними не раз уходил от беды, 
я к ним прикасался плечами… 
Как много, представьте себе, доброты 
в молчанье, 
в молчанье…   

 Ik heb mijn Russische woordjes niet voor niks geleerd.

Последний троллейбус

Когда мне невмочь пересилить беду, 
когда подступает отчаянье, 
я в синий троллейбус сажусь на ходу, 
в последний, 
в случайный. 

Последний троллейбус, по улице мчи, 
верши по бульварам круженье, 
чтоб всех подобрать, потерпевших в ночи 
крушенье, 
крушенье. 

Последний троллейбус, мне дверь отвори! 
Я знаю, как в зябкую полночь 
твои пассажиры — матросы твои — 
приходят 
на помощь. 

Я с ними не раз уходил от беды, 
я к ним прикасался плечами… 
Как много, представьте себе, доброты 
в молчанье, 
в молчанье. 

Последний троллейбус плывет по Москве, 
Москва, как река, затухает, 
и боль, что скворчонком стучала в виске, 
стихает, 
стихает.

Welke literaire boeken moet je lezen om een juist beeld te krijgen van de Sovjetunie? - 5 (slot)

View fullsize

Ter afsluiting van mijn piepkleine onderzoekje een overzicht, onderaan dit stukje, van de genoemde schrijvers en titels. Bij de samenstelling daarvan vielen een paar dingen op.

Verrassend (en verheugend) vind ik de relatief hoge score (vier vermeldingen) van Anatoli Pristavkins Ночевала тучка золотая (in het Nederlands verschenen onder de wat ongelukkige titel Kaukasus! Kaukasus!). Een van de krachtigste boeken uit de ‘onthullingsliteratuur’ van de jaren tachtig, toen veel hiaten in de geschiedschrijving van de USSR door schrijvers werden opgevuld.

Varlam Sjalamov werd met zijn kampverhalen twee keer genoemd. Dat vind ik weinig voor zo’n monumentaal werk, waarvan de Nederlandse vertaling (Berichten uit Kolyma) veel indruk maakte en alom lovend werd besproken.

Isaak Babel bleef steken op drie vermeldingen, ondanks de vorig jaar verschenen, bejubelde nieuwe vertaling van zijn verhalen van Sjoukje Slofstra. De beschikbaarheid van Nederlandse titels is duidelijk geen garantie voor veel vermeldingen: Ljoedmila Oelitskaja werd slechts één keer genoemd. Konstantin Paustovski, veelvuldig vertaald en vier keer genoemd, blijft onverminderd populair.

Verder vermoed ik dat veel lezers gewoon hun favoriete boeken hebben genoemd, zonder zich af te vragen of die bij elkaar nu wel of niet een juist beeld geven van de Sovjetunie. Opvallend in dit verband was de inzending van Masja Novikova. Zij noemde “allemaal Sovjetboeken” (onder meer drie titels van Leonid Brezjnev), die zeker níet tot haar favoriete behoren: “Ik heb ze nooit gelezen, zelfs toen ik leraar Russische literatuur was op een middelbare school. Mijn leerlingen hoefden deze ook niet te lezen.” Vanwege deze dwarse omschrijving heb ik haar lijstje, hoewel te laat ingeleverd, toch meegeteld.   

View fullsize

In het lijstje staan de auteurs met hun aantal vermeldingen, eventueel uitgesplitst naar titels. Soms was men wat vaag (‘Gedichten’). En mogelijk noem ik in enkele gevallen de Russische titel terwijl er een vertaling bestaat. Of omgekeerd, dat ik een Nederlandse titel noem die helemaal niet bestaat. Ik had geen zin om dat steeds uit te zoeken. Auteurs die slechts één keer zijn genoemd (52 in totaal) laat ik onvermeld – ik moet érgens een streep trekken. (Al had ik Fjodor Abramov graag ook een plekje gegund.)

En tot slot: Erg serieus neem ik mijn eigen onderzoekje niet. Ziet u het vooral als een uitgebreide leessuggestie.

AUTEURS MET AANTAL VERMELDINGEN:

Michail Boelgakov: 12

- De meester en Margarita: 7     - Hondehart: 5

Vasili Grossman: 6

- Leven en lot: 5      - Alles stroomt: 1

Anatoli Rybakov: 5

- Kinderen van de Arbat: 2     - 1935 en volgende jaren: 1    - Angst: 1    - Het zware zand: 1

Vladimir Vojnovitsj: 5     - De merkwaardige lotgevallen van soldaat Ivan Tsjonkin: 2                   - Avtoportret: 1       - Ivankiade: 1    - Monumentale propaganda: 1

Ilf en Petrov: 4

- De twaalf stoelen: 3     - Het gouden kalf: 1

Venedikt Jerofejev: 4

- Moskou op sterk water

 Konstantin Paustovski: 4

“Alles van …”, “Mag zeker niet ontbreken”, enz.

Anatoli Pristavkin: 4

Kaukasus! Kaukasus!

Aleksandr Solzjenitsyn: 4

- In de eerste cirkel: 2

- Een dag uit het leven van Ivan Denisovitsj: 1     - Goelag Archipel: 1

Jevgeni Zamjatin: 4

- Wij: 3     - Verhalen: 1

View fullsize

Graf van Aleksandr Solzjenitsyn - Donskoj klooster, Moskou

Vasili Aksjonov: 3

- Generaties van een winter: 2       - Zvjozdny biljet: 1

Isaak Babel: 3

- Rode ruiterij: 2     - Verhalen uit Odessa: 1

Leonid Brezjnev: 3

- Malaja Zemlja: 1      - Tselina: 1      - Vozrozjdenie: 1

Sergej Dovlatov: 3

- Verhalen

Aleksandr Fadejev: 3

- De jonge garde

Nikolaj Ostrovski: 3

- Hoe het staal gehard werd

Karel van het Reve: 3

- Met twee potten pindakaas naar Moskou     - Rusland voor beginners      - Siberisch dagboek

Vasili sjoeksjin: 3 

- Verhalen

Joelija Vosnesenskaja: 3

- Vrouwendecamerone

Anna Achmatova: 2

- Requiem

Svetlana Aleksijevitsj: 2

- Wij houden van Tsjernobyl: 1       - Secondhand-Zeit: 1

Joseph Brodksy: 2  

- Anderhalve kamer: 1      - Gedichten:  1

Marius Broekmeyer: 2

- Het verdriet van Rusland

Daniil Charms: 2

- Verhalen

Varlam Sjalamov: 2

- Berichten uit Kolyma

Topol i Neznansky: 2

- Het Bjelkin manuscript: 1      - Journalist voor Brezjnev: 1

Aleksandr Zinovjev: 2

- De lichtende toekomst: 1      - Homo soveticus: 1

Michail Zosjtsjenko: 2

- Verhalen.

(Een enkele oplettende lezer vraagt zich misschien af: en waar is Jaap ter Haar gebleven?  Inderdaad, “Alles van Jaap ter Haar”, werd twee keer genoemd. Maar met titels als Lotje in de dierentuin en Het wereldje van Beer Ligthart, heb ik hem toch maar buiten dit overzicht gehouden.)   

(Hier de linkjes naar deel 1, deel 2, deel 3 en deel 4.

Welke literaire boeken moet je lezen om een juist beeld te krijgen van de Sovjetunie? - 4

View fullsize

Welke literaire boeken moet je lezen om een juist beeld te krijgen van de USSR? Die vraag stelde ik een aantal weken geleden, 33 lezers reageerden. Enkelen deden dat onder protest. Vooral de beperking van maximaal vijf titels zorgde voor hoofdbrekens en gemopper. Er werd ook gewezen op het ‘scheve’ van een dergelijk ‘onderzoek’: een relatief zeer bescheiden deel van wat er ooit aan Sovjet-literatuur is verschenen, is vertaald. Veel plat socialistisch-realistisch schrijfwerk is daardoor uit het zicht van de Nederlandse lezer gebleven – al werden desondanks meerdere titels uit dit genre genoemd (onder meer Nikolaj Ostrovski: Hoe het staal gehard werd en Aleksandr Volodin: Fabrieksmeisje).

Vier inzendingen (alle van lezeressen) gingen vergezeld van uitgebreide toelichtingen die mijn richtlijn (maximaal 280 tekens) ruimschoots overschreden. Meteen maar mijn excuses: voor plaatsing ontbreekt me de ruimte. Met de regel ‘maximaal vijf titels’ ben ik overigens soepel omgegaan. Eelco den Boer schreef ter afsluiting van zijn inzending: “Dat is meer dan vijf titels, maar het is dan ook een heel groot land”. Waarin hij gelijk heeft. Geen clementie was er voor Erik de Graaf, leraar Duits, die Christoph Hein met Der Tangospieler het overzichtje probeerde binnen te smokkelen. Daarbij voorzag hij – ook niet van gisteren – gemekker, “want dat gaat eigenlijk over de DDR”.

Tegenover de lijstjes met vijf – of soms meer – namen, stonden zeer summiere inzendingen als: "Paustovski mag ook zeker niet ontbreken". Deze zijn netjes meegeteld. Misschien had ik iets duidelijker moeten onderstrepen dat ook boeken over of gebaseerd op literatuur genoemd mochten worden. Dan was een boek als Het verdriet van Rusland van Marius Broekmeyer misschien uitgekomen boven de twee vermeldingen die het nu kreeg.

In dit eerste stukje beperk ik me tot de top van de ‘ranglijst’. Niet verrassend is dat Michail Boelgakov het meest werd genoemd: twaalf keer. Zeven keer betrof dat De Meester en Margarita, vijf keer Hondehart. Evenmin verrassend: de tweede plaats van Vasili Grossman. Vijf keer werd zijn Leven en lot genoemd, één keer Alles stroomt. Vijf keer kwam Vladimir Vojnovitsj voorbij, met Tsjonkin (twee keer), Ivankiade, Monumentale propaganda en Avtoportret. Verrassend vond ik de vijf vermeldingen voor Anatoli Rybakov: Kinderen van de Arbat (twee keer), 1935 en volgende jaren, Angst en Het zware zand. Daarbij moet wel aangetekend worden dat drie van de vijf vermeldingen van één inzender kwamen.

Alle lijstjes zijn geturfd en tellen mee, niet alle lijstjes (“Alles van Jaap ter Haar, Stalin, Teun de Vries”) zijn serieus genomen. 

Michail Boelgakov

De uitslag van dit onderzoekje vindt u hier.

Welke literaire boeken moet je lezen om een juist beeld te krijgen van de Sovjetunie? - 3

View fullsize

Anderhalve week geleden stelde ik hier de vraag: Welke literaire boeken moet je lezen om een juist beeld te krijgen van de Sovjetunie? Suggesties zijn nog steeds welkom, maar leest u wel eerst even de simpele spelregels. (De belangrijkste: maximaal vijf titels en geen geschiedenisboeken.)

Inmiddels hebben 24 lezers gereageerd. Een overzichtje volgt binnenkort (gunt u mij daarbij nog even de tijd voor een korte vakantie), maar hier alvast, om in de stemming te blijven, twee lijstjes. Eentje van mijzelf (ik ben tenslotte de hoofdredacteur hier) en eentje van mijn oud-docente Russisch uit Voronezj, Aida Frantsevna, die mij ooit trakteerde op een gebraden speenvarken. Dat zegt betrekkelijk weinig over haar kennis van de Russische literatuur, maar het levert haar af en toe wel voorrang op.

Welke literaire boeken moet je lezen om een juist beeld te krijgen van de Sovjetunie? Het lijstje van Aida Frantsevna, in willekeurige volgorde:

- Jevgeni Zamjatin: Wij 

- Valentin Raspoetin: Brand

- Vasili Sjoeksjin: Verhalen

- Vasili Aksjonov – Een Moskouse sage

-  Vasili Grossman – Alles stroomt

En mijn lijstje:

 - Klaus Mehnert: Über die Russen heute - Was sie lesen, wie sie sind. Invoelend portret van de Sovjetburger als literatuurlezer.

- Vladimir Vojnovitsj: Avtoportret. Van herder, meubelmaker, zweefvlieger in de buitengewesten, tot bouwvakker, baanvakwerker en schrijver in Moskou. Dissident, emigrant, remigrant.

- Lidija Ginzboerg – Kroetoj Marsjroet. Alleen al vanwege de beschrijving van het gevangenentransport per (in Nederland gebouwd) vrachtschip.

- Vasili Sjoeksjin: Verhalen.

- Marius Broekmeyer – Het verdriet van Rusland. Magnum opus van eminent Ruslandkenner. Een portret van het Sovjet-platteland aan de hand van literaire en journalistieke bronnen.

Zoekt u bij de Russische titels zelf even op of er een vertaling van bestaat. En doet u dat ook met de andere publicatiegegevens (ISBN, jaartal, etc.). Zelf vind ik dat erg saai om te doen.

Zoals gezegd: binnenkort meer en wilt u ook nog een lijstje insturen, gaat uw gang. En hier nog een foto van genoemd speenvarken: