Ter afsluiting van mijn piepkleine onderzoekje een overzicht, onderaan dit stukje, van de genoemde schrijvers en titels. Bij de samenstelling daarvan vielen een paar dingen op.
Verrassend (en verheugend) vind ik de relatief hoge score (vier vermeldingen) van Anatoli Pristavkins Ночевала тучка золотая (in het Nederlands verschenen onder de wat ongelukkige titel Kaukasus! Kaukasus!). Een van de krachtigste boeken uit de ‘onthullingsliteratuur’ van de jaren tachtig, toen veel hiaten in de geschiedschrijving van de USSR door schrijvers werden opgevuld.
Varlam Sjalamov werd met zijn kampverhalen twee keer genoemd. Dat vind ik weinig voor zo’n monumentaal werk, waarvan de Nederlandse vertaling (Berichten uit Kolyma) veel indruk maakte en alom lovend werd besproken.
Isaak Babel bleef steken op drie vermeldingen, ondanks de vorig jaar verschenen, bejubelde nieuwe vertaling van zijn verhalen van Sjoukje Slofstra. De beschikbaarheid van Nederlandse titels is duidelijk geen garantie voor veel vermeldingen: Ljoedmila Oelitskaja werd slechts één keer genoemd. Konstantin Paustovski, veelvuldig vertaald en vier keer genoemd, blijft onverminderd populair.
Verder vermoed ik dat veel lezers gewoon hun favoriete boeken hebben genoemd, zonder zich af te vragen of die bij elkaar nu wel of niet een juist beeld geven van de Sovjetunie. Opvallend in dit verband was de inzending van Masja Novikova. Zij noemde “allemaal Sovjetboeken” (onder meer drie titels van Leonid Brezjnev), die zeker níet tot haar favoriete behoren: “Ik heb ze nooit gelezen, zelfs toen ik leraar Russische literatuur was op een middelbare school. Mijn leerlingen hoefden deze ook niet te lezen.” Vanwege deze dwarse omschrijving heb ik haar lijstje, hoewel te laat ingeleverd, toch meegeteld.
In het lijstje staan de auteurs met hun aantal vermeldingen, eventueel uitgesplitst naar titels. Soms was men wat vaag (‘Gedichten’). En mogelijk noem ik in enkele gevallen de Russische titel terwijl er een vertaling bestaat. Of omgekeerd, dat ik een Nederlandse titel noem die helemaal niet bestaat. Ik had geen zin om dat steeds uit te zoeken. Auteurs die slechts één keer zijn genoemd (52 in totaal) laat ik onvermeld – ik moet érgens een streep trekken. (Al had ik Fjodor Abramov graag ook een plekje gegund.)
En tot slot: Erg serieus neem ik mijn eigen onderzoekje niet. Ziet u het vooral als een uitgebreide leessuggestie.
AUTEURS MET AANTAL VERMELDINGEN:
Michail Boelgakov: 12
- De meester en Margarita: 7 - Hondehart: 5
Vasili Grossman: 6
- Leven en lot: 5 - Alles stroomt: 1
Anatoli Rybakov: 5
- Kinderen van de Arbat: 2 - 1935 en volgende jaren: 1 - Angst: 1 - Het zware zand: 1
Vladimir Vojnovitsj: 5 - De merkwaardige lotgevallen van soldaat Ivan Tsjonkin: 2 - Avtoportret: 1 - Ivankiade: 1 - Monumentale propaganda: 1
Ilf en Petrov: 4
- De twaalf stoelen: 3 - Het gouden kalf: 1
Venedikt Jerofejev: 4
- Moskou op sterk water
Konstantin Paustovski: 4
“Alles van …”, “Mag zeker niet ontbreken”, enz.
Anatoli Pristavkin: 4
Kaukasus! Kaukasus!
Aleksandr Solzjenitsyn: 4
- In de eerste cirkel: 2
- Een dag uit het leven van Ivan Denisovitsj: 1 - Goelag Archipel: 1
Jevgeni Zamjatin: 4
- Wij: 3 - Verhalen: 1
Graf van Aleksandr Solzjenitsyn - Donskoj klooster, Moskou
Vasili Aksjonov: 3
- Generaties van een winter: 2 - Zvjozdny biljet: 1
Isaak Babel: 3
- Rode ruiterij: 2 - Verhalen uit Odessa: 1
Leonid Brezjnev: 3
- Malaja Zemlja: 1 - Tselina: 1 - Vozrozjdenie: 1
Sergej Dovlatov: 3
- Verhalen
Aleksandr Fadejev: 3
- De jonge garde
Nikolaj Ostrovski: 3
- Hoe het staal gehard werd
Karel van het Reve: 3
- Met twee potten pindakaas naar Moskou - Rusland voor beginners - Siberisch dagboek
Vasili sjoeksjin: 3
- Verhalen
Joelija Vosnesenskaja: 3
- Vrouwendecamerone
Anna Achmatova: 2
- Requiem
Svetlana Aleksijevitsj: 2
- Wij houden van Tsjernobyl: 1 - Secondhand-Zeit: 1
Joseph Brodksy: 2
- Anderhalve kamer: 1 - Gedichten: 1
Marius Broekmeyer: 2
- Het verdriet van Rusland
Daniil Charms: 2
- Verhalen
Varlam Sjalamov: 2
- Berichten uit Kolyma
Topol i Neznansky: 2
- Het Bjelkin manuscript: 1 - Journalist voor Brezjnev: 1
Aleksandr Zinovjev: 2
- De lichtende toekomst: 1 - Homo soveticus: 1
Michail Zosjtsjenko: 2
- Verhalen.
(Een enkele oplettende lezer vraagt zich misschien af: en waar is Jaap ter Haar gebleven? Inderdaad, “Alles van Jaap ter Haar”, werd twee keer genoemd. Maar met titels als Lotje in de dierentuin en Het wereldje van Beer Ligthart, heb ik hem toch maar buiten dit overzicht gehouden.)
