Hemelse goedheid! 165 lucht-panoramafoto’s van Sint-Petersburg en omstreken

December 29, 2014 in fotografie, toerisme, sint-petersburg

(Eerste publicatie: 22-2-2012)

De Russische zoekmachine Yandex heeft er een apart hoekje voor ingeruimd: zo'n 165 panoramafoto’s van Sint-Petersburg en omstreken, genomen op een hoogte van 150-200 meter. Wat een feest! Maak de foto’s zo groot als uw scherm, beweeg 360 graden mee met de muis, en u weet meteen waar uw volgende reis naar toe gaat.

Ieder heeft natuurlijk zijn favoriete plekken. Voor mij staat het Petrovski stadion van ons FC Zenit hoog op de lijst. Niet op de onderstaande foto klikken, maar op deze link (en daar via het icoontje rechtsboven naar een volledig scherm).

Een uur of twee voor de wedstrijd, schat ik. Halverwege de brug naar het stadion de hekken waar je tas wordt gecheckt. Trek de foto met de muis omlaag en hup, daar heb je het Vasili eiland. De grote brug over, schuin links, langs de kerk, dan naar rechts en .. Nou ja, laat ik u niet vervelen met mijn vaste wandelroute ná de wedstrijd.

Het Moskovski station, ook boeiend. Hieronder een gewone foto, de 'beweegbare' luchtfoto vindt u hier. Valt me nu pas op, als je dat ziet van bovenaf: weinig sporen voor zo’n belangrijk station.

Het Varsjavski station. Doet me deugd: een paar jaar terug bezocht ik het alleraardigste treinmuseum daar, achter het toen nog vervallen stationsgebouw. Het museum (de wagons en locomotieven zijn duidelijk te zien) is er nog.

De complete Fontanka! En mijn favoriete brug: de Bolsjeochtinski (met linksonder de opgravingen van de vesting Niensjants). Ik zie ‘m helaas niet vaak, hij ligt een beetje uit de route. De Kresti gevangenis, de Nevski, de Ligovski ... eigenlijk gewoon alles. En Pavlovsk, Poesjkin, Peterhof... Wat ik al zei: een feest. Enige minpunt: de foto's zijn alle gemaakt in de zomer, en dat is voor Rusland en Sint-Petersburg natuurlijk maar de helft van het verhaal.

(Nog even, voor mijn cursusgenotes in mei: de Tavritsjeski sad met rechts het Nederlands Instituut.)

De leukste plaatsen van Moskou

December 27, 2014 in toerisme, moskou

(Eerste publicatie: 12-1-2012)

Kent u Tatjana van de Moskouse boekwinkel Moskva? Ik niet – althans niet persoonlijk, maar ik weet wel van haar bestaan. Tatjana doet een papiertje om uw boeken en doet dat zo goed dat de mensen voor haar in de rij staan.

Ik kwam Tatjana tegen in een fraai overzicht (Russisch- en Engelstalig) van bijzondere Moskouse locaties, op de site van Bolsjoj Gorod. Over de boekwinkel Moskva (Ul. Tverskaja 8/1): “Tenminste vanaf midden jaren negentig werkt hier een medewerkster met de naam Tatjana, die in 10 minuten elk niemendalletje verandert in een ideaal cadeau”. In de aanloop naar Nieuwjaar sta je bij haar zo een uur in de rij.

Intrigerend ook lijkt mij Дом Меда / Huis van Honing (u kunt dit ook vertalen als het Huis van de Honing – het Russisch kent geen lidwoorden, dus die keus is aan u). Hier vindt u allerlei soorten honing, ook heel zeldzame, uit heel Rusland. En ook kunt u koemis proeven. Leest u wel even, voordat u dat doet, wat Van Dale over koemis schrijft: “Bedwelmende drank der Kalmukken, door gisting uit zure melk van paarden, ezels of kamelen verkregen”. Mij intrigeert die koemis al jaren, maar nu helemaal, want ik ben bezig in een biografie van Anton Tsjechov. Die had tbc en dacht dat te bestrijden met koemis. (Huis van Honing: Ul. Novokoeznetskaja 5/10/1.)

En via Tsjechov komen we bij zijn vriend Fjodor Sjechtel, de architect van de Rjaboesjinski Villa, ook genoemd in het overzichtje van Bolsjoj Gorod. Daar ben ik wél geweest. Vooral de witte wenteltrap in de hal staat me nog helder voor de geest. Nuttige tip van Bolsjoj Gorod: ga er in de winter heen, dan gaat de façade niet schuil achter gebladerte (Malaja Nikitskaja, 6/2).

Aardig is natuurlijk ook het Museum van Sovjet-speelautomaten, waar ik al eerder over schreef. En verder vindt u in de lijst nog kerken, restaurants, wandelingen, het openluchtzwembad Tsjajka en … een minigolfbaan! Naast het zwembad, aan de Ul. Toertsjaninov, dus dat kunt u mooi combineren. Misschien dat ik daar bij mijn volgende bezoek eens een ronde ga spelen. En dan schrijf ik er zeker een stukje over.

Dagtripjes in de regio Moskou: zes verlaten waterkrachtcentrales

December 22, 2014 in toerisme, moskou

(Eerste publicatie: 10-12-2011)

Als ik in Moskou woonde en een auto had, dan wist ik het wel. Dan maakte ik dagtripjes naar verlaten waterkrachtcentrales in de regio. "In de regio”, dat moet u (we hebben het over Rusland) wel ruim zien. Zulke uitstapjes vereisen enige planning, maar de beloning is er naar, ook in de winter. Of misschien wel juist in de winter, met de deels of geheel bevroren rivieren en watervalletjes.

Blogger Viktor Borisov bezocht er zes, de Boelgakovski centrale bijvoorbeeld, in de rivier de Nara op de grens met de provincie Kaloega. Van de dam is niks meer over, alleen het gebouw staat nog overeind.

Voor de Lykovski centrale moet u ietsje verder, richting Orjol, naar Mtsensk. Deze bescheiden centrale bediende ooit zestien kolchozen. Ik raad u wel aan om het gebouw alleen bij daglicht te betreden.

Op de grens met de provincie Rjazan bevindt zich in de Osjotr de Livadiski waterkrachtcentrale:

“Over deze centrale is helemaal niks bekend’, schrijft blogger Viktor. Hij maakte er wel een filmpje:

De drie andere centrale die hij bezocht, zijn de Trojekoerovski, de Gorbovski en de Jaropoletski. Bij de laatste krijgt u er nog een paar mooie oorlogsmonumenten bij:

De Apollo van het Bolsjoj Theater – met of zonder vijgeblad?

December 16, 2014 in beeldhouwkunst, toerisme, moskou, sint-petersburg

(Eerste publicatie: 1-1-2011)

Het is niet mijn gewoonte, maar ik heb nu toch uitgebreid zitten staren naar wat Apollo tussen zijn benen heeft zitten, hier op het bankbiljet van 100 roebel:

Geen twijfel mogelijk, zijn mannelijke rijkdom (мужское богатство), zoals de Russen dat zo aardig omschrijven. Open en bloot.

Het Apollo-beeld van het bankbiljet staat in het echt zo’n twintig meter boven de ingang van het Bolsjoj Theater in Moskou. Het beeld werd in Sint-Petersburg gegoten naar een model van beeldhouwer Pjotr Klodt (Петр Клодт) en werd in 1856 op zijn huidige plaats getakeld. Het Bolsjoj Theater werd de afgelopen jaren grondig gerestaureerd. Ook Apollo werd daarbij onder handen genomen en hier hebt u het resultaat. Ik hoef u geen tweede keer te vragen om even tussen zijn benen te kijken…

We hebben hier overduidelijk te maken met een discrepantie tussen de Apollo van het bankbiljet en de Apollo van het Bolsjoj. Waar komt dat vijgeblad opeens vandaan? Daarover werd de afgelopen dagen op Russische weblogs druk gediscussieerd. Vanwaar die plotse preutsheid? Of was dat blad al door beeldhouwer Klodt aangebracht? Maar – een goede vraag - je slooft je als beeldhouwer toch niet uit op zo’n fysiek detail om het vervolgens af te dekken? Op foto’s uit de Sovjet-tijd prijkt Apollo zónder vijgeblad. Was het er misschien ooit een keertje afgevallen? Of bewust verwijderd? Maar wanneer dan en waarom?

De restaurateurs zeggen dat zij zich gebaseerd hebben op afbeeldingen van voor 1917. Daarop staat Apollo met blad. Ook waren er op het beeld zelf sporen zichtbaar van de bevestigingen. Omdat de oude afbeeldingen niet van beste kwaliteit waren, moesten de restaurateurs bij het vervaardigen van het nieuwe vijgeblad deels een eigen koers varen. Andere vijgebladen – onder meer op de fontijnbeelden in Peterhof – dienden daarbij als voorbeeld. De vraag wanneer nou precies het originele blad is verdwenen, blijft vooralsnog onbeantwoord.

Ik ben nu erg benieuwd naar de biljetten van 100 roebel die nieuw gedrukt gaan worden. Het eerste wat ik doe als ik een vers exemplaar in handen krijg is: even kijken tussen de benen van Apollo.

Overigens is beeldhouwer Pjotr Klodt vooral bekend van zijn paardenbeelden op de Anitsjkov brug in Sint-Petersburg. Daar staan vier wilden paarden die door vier mannen worden getemd. Vijgebladen daar zouden een argument zijn geweest in bovengenoemde discussie, maar de mannelijke rijkdom is op de Anitsjkov brug vier keer zedig bedekt met een doek. De hengstenrijkdom is – met enige moeite – wél zichtbaar, maar dat telt niet, lijkt me.

En tenslotte nog een kwisvraagje: de Anitskjov brug werd vroeger ook wel Brug van de Achttien Ballen genoemd. Waarom? Het antwoordt krijgt u hier over enkele dagen.

Antwoord: vroeger stond er een agent bij de brug op wacht. Tel zijn rijkdom op bij die van de bronzen mannen en de paarden en je komt aan achttien stuks.

Vijf kleine bestemmingen voor een wandeling in Sint-Petersburg

December 15, 2014 in toerisme, sint-petersburg

(Eerste publicatie: 17-10-2011)

Waarom stuit ik toch steeds op de leukste wandelbestemmingen in Sint-Petersburg, terwijl ik thuis in Hilversum achter de computer zit… Met knarsetandend gemoed zet ik er een paar voor u op een rijtje. (Ik trof ze aan op de onvolprezen site etovidel.net.)

Het meest verassend zijn natuurlijk die plekjes waar je zelf jaren langs bent gelopen, zonder ze op te merken. Ik durf er wat onder te verwedden dat onderstaand stukje stadsfolklore voor alle Petersburg-liefhebbers uit mijn kennissenkring nieuw is:

Reclame uit de Sovjet-tijd, links aan het begin van de Bolsjaja Konjoesjennaja, het best te zien vanaf de Nevski. Of eigenlijk: een wegwijzer, naar het vroegere warenhuis DLT, aan het einde van de straat.

Een glazen ijsblok als monument, op een plek waar in de oorlog water werd geput. (Politechnitsjeskaja ul. 25):

In Tsarskoje Selo is een kerkhof te vinden (wel even zoeken!) voor de paarden van de tsaren. Dit is uit hetzelfde genre: een huisdierenkerkhof, maar dan in Sint-Petersburg (Rybinskaja ul. Zie hier voor een routebeschrijving.):

Een monumentje voor de stekelbaars. En waarom ook niet. Aan de kade van het Obvodni kanaal, ter hoogte van de Blauwe brug. De stekelbaars hielp de inwoners van Leningrad de hongersnood te overleven tijdens het beleg in de oorlog. Men vond een monumentje daarom gepast:

En voor de afwisseling een stukje Sint-Petersburg in Amsterdam: het stadswapen (een zee- en rivieranker, want Sint-Petersburg is een zee- en rivierhaven) op de gevel van het Centraal Station:

De binnenplaats met de mozaïeken van Vladimir Loebenko

December 09, 2014 in mozaïek, toerisme, sint-petersburg

(Eerste publicatie: 7-9-2011)

De ene binnenplaats van Sint-Petersburg is de andere niet. Onlangs zat ik er op eentje gevangen. Ik wilde een kunstobject bekijken dat niet meer bleek te bestaan - vernield door de bewoners. Die waren de groeiende stroom ongevraagde bezoekers zat. (Zie hier.)

Hoe anders was het gisterenmorgen op de binnenplaats aan de Fontanka 2. Daar was het gezochte kunstwerk nog nadrukkelijk aanwezig, het werd zelfs net opgeknapt. En toen ik na een tijdje de binnenplaats verliet, werd me door een dame nog nageroepen dat ik vooral moest opschrijven ‘dat het gratis was!’

De vrolijke mozaïeken op de binnenplaats zijn het werk van Vladimir Loebenko, een gedreven man, dat kan niet anders. Niet alleen is hij de oprichter van de Kleine Kunstacademie voor kinderen, gelegen aan de binnenplaats, maar ook – ik citeer zijn site: “Kunstenaar-monumentalist, pedagoog. Filosoof die zijn hele leven en werk heeft gewijd aan het dienen van de harmonie en de door hem ontdekte kernwaarheid of, in wetenschappelijke taal, de kern van de ontwikkelingspiraal van de dialectische wereld en de systeemstructuren”.

De lessen op de academie (‘gratis!’) zijn gebaseerd op Loebenko’s theorieën – waarbij ik maar hoop dat hij de kinderen toch vooral gewoon lekker laat knippen en plakken. De resultaten schijnen in elk geval verbluffend te zijn – zie Loebenko’s site, waar ook zijn pedagogische ideeën tot in detail staan uitgelegd.

Maar misschien bekijkt u liever nog een paar foto’s.

Genoemde site bevat verder het levensverhaal van Loebenko, met natuurlijk ook – en opnieuw in detail - het artistieke pad dat hij heeft afgelegd. Ik ga dat hier niet allemaal uit de doeken zitten doen, want het is nogal wat, alles bij elkaar.

Nou goed, een paar citaten – ze contrasteren zo leuk met die vrolijke mozaïeken:

- “Zijn vader was oorlogsvlieger, zijn moeder werkte bij de KGB. Tegen de tijd dat het gezin zich definitief in Sotsji vestigde, werd zijn vader ambtenaar op de paspoortafdeling en zijn moeder huisvrouw”.

- “Het vuur van de ontdekker, het doel dat hij zich als kind gesteld had om een groot kunstenaar te worden, zijn nieuwsgierige geest, en zijn voortdurende artistieke zoektocht, leidden op zijn 28ste tot de ontdekking van het Systeem van de kernwaarheid, van het systeem van de perceptie van de visuele omgevingen als eenheden van de veelheid aan invloeden.”

- “In de jaren dat de USSR uiteenviel, verzorgde hij het project ‘Vredesambassadeur’, dat als doel had om de Slaven van Oekraïene, Rusland en Wit-Rusland met elkaar te verzoenen.”

U kunt op de site nog veel meer lezen (onder meer over de vele vijanden van Loebenko en het verraad van zijn twee zonen). U kunt ook een keertje naar de binnenplaats aan de Fontanka 2 komen en er gewoon genieten van al die aardige mozaïeken

De bewoners van de binnenplaats contra de toren van de apotheek van Pehl

December 09, 2014 in toerisme, 's lands wijs ..., sint-petersburg

(Eerste publicatie: 4-9-2011)

Kent u de apotheek van Pehl? Moet u beslist eens een kijkje gaan nemen. Een mooi gebouw met een fraai interieur, gelegen aan de Zevende Lijn op het Vasili eiland in Sint-Petersburg. Loopt u vooral ook even om het gebouw heen en probeer, via de Dneprovski-steeg, de binnenplaats op te komen. Ik waarschuw wel: komt u de binnenplaats op, dan wil dat niet zeggen dat u er ook weer afkomt.

Op de binnenplaats van de apotheek van Pehl staat een toren waar tot vrij recent niet veel mensen van wisten. De toren, een restant van een laboratorium, werd in de jaren negentig door een lokale kunstenaar overdekt met cijfertjes, op elke baksteen één.

En zo stond die cijfertoren daar, een beetje plomp, een beetje verloren, weggedrukt in een hoek. Ik nam er ooit al eens foto’s, maar ik was in de buurt en dacht: ik ga weer eens kijken. Dat werd nog een heel avontuur.

De toren blijkt de laatste jaren te zijn uitgegroeid tot een soort bedevaartsoord. Er worden legendes over verteld, waarvan de simpelste nog is dat de cijfers af en toe spontaan veranderen. En sta jij daar op dat moment bij, dan wacht je een fortuin. Waar of niet, de bewoners waren het groeiend aantal onbevoegden op de binnenplaats zat en plaatsten een groot hek.

Vlak voor me werden drie jeugdige bedevaartgangers afgepoeierd door bewoners die net door het hek naar binnen gingen. De drie dropen af. Ik niet en even later hield een andere bewoner bereidwillig (iets té bereidwillig, bedenk ik nu), het hek voor me open.

Ik liep de binnenplaats op en zag de toren. Zonder cijfers. Ze hadden ‘m overgeschilderd!

Teruglopend, nog steeds op de binnenplaats, zag ik op de deur van het portiek vlakbij het hek een verzoek staan: niet bellen en niet kloppen. Onder de bel hing ook nog een briefje. Dat ziet u op de foto hieronder. Ik ga dat niet vertalen, maar neemt u van mij aan dat het een vrij overtuigend verzoek is om inderdaad niet aan te bellen of te kloppen.

Even later werd de reden van dat verzoek me duidelijk. Het hek zat potdicht! Onbevoegden komen de binnenplaats niet op en ook niet af! Het aantal gevangen bedevaartgangers moet aanzienlijk zijn, en wat doen die? Aanbellen natuurlijk bij de dichtstbijzijnde deur. Of ze er even uitgelaten kunnen worden.

Ik besloot mijn straf lijdzaam uit te zitten. Dat duurde vijf minuten, toen kwam er een bewoonster langs. Ze hield het hek voor me open. Twee nieuwe bedevaartgangers glipten naar binnen - ik had ze gewaarschuwd, ze wisten van het gevaar! Ik maakte nog wat foto’s en even later kwamen de twee teruggelopen, tot aan het dichte hek. Gevangen. Ik kon niks voor ze doen en heb ze aan hun lot overgelaten.

Hier nog een filmpje met een vorig, minder stevig hek. Te zien is hoe een bewoonster een groep bedevaartgangers met uitgestreken smoel vertelt dat de toren is ingestort. Helemaal niks van waar! (Wat die twee mannen in uniform met pistool daar doen, weet ik niet. Het lijkt mij geen zuivere koffie.)

Rusland in het klein - Madurodam in Sint-Petersburg

November 27, 2014 in toerisme, sint-petersburg

(Eerste publicatie: 21-4-2011)

Komend najaar wordt hij pas echt in bedrijf gesteld, maar u kunt er zondag, tijdens de bouw, al een kijkje gaan nemen: een maquette van Rusland, van Kaliningrad tot Kamtsjatka, 80 meter lang, 600 meter in het vierkant. Ik heb weinig met Madurodam en aanverwante attracties, maar dit oogt indrukwekkend.

Er is inmiddels vier jaar aan het project gewerkt en de bouwers vinden het zelf ook erg indrukwekkend. Zo lezen we op de bijbehorende site dat de technische snufjes het bewijs vormen van het “grenzeloze intellectuele potentieel van het land”. Door de maquette zullen de Russen nog meer eerbied voor hun eigen land gaan voelen, terwijl buitenlanders nog eens te zien krijgen hoe aantrekkelijk het is om in Rusland te investeren. Wie weet. Mij lijkt die maquette gewoon leuk.

Onder een zes meter hoog gebergte gaat het technisch hart schuil. Daar wordt de verlichting gestuurd, die van oost naar west de dag en de nacht over het land laten schuiven. Hier wordt ook de treinenloop geregeld (er ligt zo’n 2 km spoor). De auto’s stoppen voor elkaar, kunnen inhalen en op elke plek worden neergezet: ze vinden zelf hun weg. Hoe dat technisch zit, wil ik niet weten, maar ook dit oogt weer indrukwekkend:

Ondanks de grote omvang van de maquette, hebben de makers oog voor aardige details. Hier is een camera-ploeg van het Eerste Kanaal uitgerukt voor een reportage over graancirkels:

Mijn oog viel in de filmpjes natuurlijk op het tankwagentje met het opschrift: Alles super. Niet alles aan het project is Russisch, er is een vrij grote Duitse betrokkenheid. Dat daarbij niet alles vlekkeloos is verlopen, blijkt op de site, waar modelbouwbedrijf Brima uit Gau-Algesheim er nogal van langs krijgt. Dat lijkt me niet chique en ook niet slim, als je het investeringsklimaat in Rusland wil promoten. Zeker niet als zoiets gebeurt in nogal onbeholpen Engels. (In February 2010 we had a meeting at the fair in Nurenberg with Mr. Preiser and Uwe Brillmayer told the phrase: " Russia is my second Motherland ". When you get big money, get some presents, eat in the good restaurants, in this case - russian mentality is the best. But when Russians asked - where was your good qualitative work - russian mentality began the BAD.)

De maquette-in-aanbouw is te bezichten: zondag 24 april, 12.00 – 17.00 uur. Toegang 350 roebel, kinderen 200 roebel. Ul.Tsvetotsjnaja 16. (M: Moskovskie Vorota).

Meer foto’s zijn hier te bekijken en ook op de site van het project zelf.

Een souvenir uit het woonhuis van Nabokov

November 11, 2014 in literatuur, toerisme, sint-petersburg

(Eerste publicatie: 13-1-2011)

Eerst wilde ik hier een nieuwe aflevering van Raad de Plaat! van maken. Dat mijn talrijke trouwe lezers zich suf zouden piekeren: waar ligt dit gasmasker nou toch? Ik doe het maar niet, want het lijkt me onwaarschijnlijk dat iemand het weet. Hoewel het eigenlijk niet eens zo moeilijk is. Dit Sovjet-gasmasker ligt natuurlijk op de derde verdieping van het voormalige woonhuis van Vladimir Nabokov in Sint-Petersburg.

Het was aanvankelijk een zware dag, met opspattend smeltwater en geploeter door sneeuwblubber. Toen duwde ik de deur open van het Nabokov-museum. Ik ga daar in september naar toe met een groep toeristen en moest nog wat afspreken met een van de medewerkers, de zeer sympathieke Danila Sergejev. Dat was in vijf minuten gebeurd en toen kwam de dame van de receptie in actie. Of ik boven misschien een kijkje wilde nemen.

‘Boven’, dat is de eerste en tweede verdieping van wat vroeger het woonhuis van de rijke familie Nabokov was. De begane grond is al ruim tien jaar een museum, boven zat de redactie van de krant Nevskoje Vremja. Die zijn, zeer onlangs, eindelijk vertrokken en de talloze vertrekken wachten nu op een ingrijpende restauratie.

De vrouw van de receptie deed alle deuren voor me open. Als ik iets wilde fotograferen, moest ik vooral m’n gang gaan en ze liet me alleen.

Dit was ooit de werkkamer van Nabokovs vader:

De donkere kamer van de redactie:

Een origineel stijlkenmerk, zou een makelaar zeggen.

En nog een aantal foto’s. Het houten monogram is van Vladimir Nabokovs moeder, Jelena Nabokova (Елена Набокова):

Na een half uur kwam de vrouw van de receptie toch eens kijken of alles in orde was. Dat gasmasker? Neem maar mee, hoor. Ik was eigenlijk op zoek naar een meer literair getint souvenirtje, maar vooruit, een gasmasker uit het huis van Nabokov, ook leuk.

Ik liep naar huis. De jagende natte sneeuw en de groeiende sneeuwblubberlaag konden mijn stemming niet meer bederven.