Medvedev spreekt zich uit tegen de Gazpromtoren in Sint-Petersburg. Kan de vlag uit?

(Eerste publicatie: 21-5-2010)

View fullsize

Meestal reageer ik hier niet meteen op actuele zaken, maar vandaag maak ik een uitzondering. President Dmitiri Medvedev heeft zich onomwonden uitgesproken tegen de bouw van de idiote, vierhonderd meter hoge toren van Gazprom in Sint-Petersburg.

De bouwplannen voor de toren, aan de rand van het historisch centrum van Petersburg, leidden tot veel protesten. Ook de UNESCO – het centrum van de stad staat op de Werelderfgoedlijst – is tegen. En nu dus ook Medvedev. In een door zijn assistent Sergej Prichodko getekende brief wijst hij de federale en regionale overheden (onder wie mevrouw Matvijenko, gouverneur van Sint-Petersburg) op het belang van de door UNESCO gedane aanbevelingen. Ruslands reputatie mag geen schade leiden, aldus de president. Misschien niet het sterkste argument (het gaat toch vooral om Sint-Petersburg en niet om de reputatie van Rusland), maar nou ja.

View fullsize

De inhoud van de brief werd openbaar gemaakt door Aleksandr Kibovski, hoofd van Rosochrankultura, de Rijksinstelling voor Cultuurbehoud. Volgens Kibovski stelt Medvedev zich in zijn brief op achter UNESCO, dat eerder opriep om een streep te zetten onder de bouwplannen voor de toren, en verlangt hij dat er gezocht wordt naar alternatieven. De alom geliefde mevrouw Matvijenko, dikke vriendjes met het voor het stadsbudget zeer belangrijke Gazprom, had zich eerder weinig vleiend uitgelaten over de UNESCO-lijst: “Niet meer dan een mooi strikje om het lijf van Sint-Petersburg”.

View fullsize

Valentina Matvijenko

Volgens Kibovski heeft Medvedev Rosochrankultura opgedragen om de internationale verplichtingen van Rusland, vastgelegd in de UNESCO-conventie, strikt na te leven. “Dat komt volledig overeen met onze positie, dat overtredingen op het gebied van monumentenbehoud ontoelaatbaar zijn, los van de subjectieve mening van regionale overheden”, aldus Kibovski in de krant Kommersant.

Helaas beschikt Rosochrankultura niet over volmachten om naleving van de UNESCO-conventie af te dwingen. Die liggen bij Buitenlandse Zaken en het Ministerie van Cultuur. Hoe actief die zich gaan inzetten voor het behoud van het historisch centrum van Sint-Petersburg, is afwachten. Zou mevrouw Matvienko daar voldoende steun vinden om Medvedevs verzet tegen de toren te kunnen negeren? Ik kan het me nauwelijks voorstellen, maar we steken de vlag nog niet uit.

Millerhof bij Moskou - de nieuwe roman van Thomas Rosenboom

(Eerste publicatie: 17-8-2009)

Schrijver Thomas Rosenboom moet snel naar Moskou.

In 1999 publiceerde Rosenboom de bestseller Publieke Werken, een historische roman over de bouw van het Amsterdamse Victoriahotel. Twee huiseigenaren wilden niet wijken voor het hotel, dat vervolgens om de huisjes heen werd gebouwd. Beide huisjes maken sindsdien onverstoorbaar deel uit van de gevel.

View fullsize

Deze zomer maakte een Russische blogger niet ver van Moskou een luchtfoto van een enorm buitenverblijf in aanbouw. Het patserige bouwsel met tuinen is sindsdien een geliefd onderwerp op het Russischtalige web. Niemand weet zeker wie de eigenaar is, maar alle vingers wijzen naar Gazprom en/of Aleksej Miller, de baas van het bedrijf.

Een connectie met Sint-Petersburg (Millers geboorteplaats) ligt alleen al vanwege het bouwwerk zelf voor de hand: het lijkt wel heel erg op Peterhof, het buitenverblijf van Peter de Grote vlakbij Sint-Petersburg. Het nieuwe buiten bij Moskou heet in de volksmond al Millerhof.

En waarom moet Thomas Rosenboom naar Moskou? Kijk nog even naar de foto. Eén boer in het dorp heeft zich niet laten uitkopen. Rechtsboven maakt de rechte, drie meter hoge betonnen omheining gedwongen een bocht naar binnen, richting hoofdgebouw, om het aardappelveldje van de boer heen.

De halsstarrige boer (dat hij zijn verzet heeft overleefd zonder schade aan have en leden is opmerkelijk) heet Grigori Sjabajev. Dat lijkt mij een goede naam voor de hoofdfiguur van Rosenbooms nieuwe roman, die niet ver van Moskou voor het oprapen ligt.

Gazprom gaat sowieso de hoogte in - in de Altaj

(Eerste publicatie: 28-6-2009)

Gazprom hoeft niet te wanhopen. De geplande 396 meter hoge toren in Sint-Petersburg mag er dan misschien niet komen, een plekje dicht bij de hemel lijkt voor het bedrijf nu toch vezekerd. Het parlement van de republiek Altaj heeft besloten om de hoogste bergtop in het gebied de naam Gazprom te geven. Het gaat om het hoogste punt (3.412 meter) van de Koerajski bergrug (zie foto boven).

Een verzoek om de berg Gazprom te dopen is ingediend bij de cartografische dienst in Moskou. De bergtop is nog naamloos. De regio Altaj is voor Gazprom heel belangrijk en omgekeerd geldt hetzelfde. Wij verwachten dat het verzoek zal worden ingewilligd. En dan is het de bedoeling dat het logo van het bedrijf op de top wordt geplaatst. Dat zal wel niet het complete, liggende logo worden, maar alleen de eerste letter, de G met de vlam. Dan lijkt het allemaal nog hoger, natuurlijk. Of het logo te zien zal zijn vanuit het dal weet ik niet, maar het zou mij niks verbazen.

Er is in het dorpje Majm (ook in de Altaj) trouwens al een Gazpromstraat. In de hoofdstad Gorno-Altajsk komt er ook eentje.

De Altaj is een belangrijk doorvoergebied voor gas richting China.

De toren van Gazprom en de angstaanjagende perspectieven van de Russische markt

(Eerste publicatie: 7-6-2009)

Op mijn vorige stukje over de toren van Smolny en de toren van Gazprom in Sint-Petersburg kwam een reactie van Olaf Koens. Op zijn weblog doet hij verslag van een bezoekje aan de bouwput aan de Neva waar het megalomane hoofdkantoor van Gazprom moet verrijzen. Zijn conclusie: die toren komt er voorlopig niet.

Hij sprak met wat werklui en ook met een buurtbewoner, die zei: “We hebben er alles aan gedaan om dit te voorkomen, we hebben hemel en aarde bewogen, de stad wou niet naar ons luisteren. En nu is het geld op. We hebben gewonnen”.

Prettig om te lezen, maar ik zou er mijn geld niet op zetten.

Eens kijken wat mevrouw Valentina Matvijenko erover zegt. De gouverneur van de stad prijkt op de omslag van het tijdschrift Itogi en mag een aantal pagina’s blaken (bijna schreef ik: blaten) van optimisme. Ja, het is crisis, ja, een paar grote projecten staan voorlopig on hold, “maar de crisis is een tijdelijk verschijnsel en de perspectieven van de Russische markt zijn eeuwig”. Prachtig gezegd, maar uit de mond van mevrouw Matvijenko klinkt zo’n zin toch vooral angstaanjagend.

De plannen voor een tunnel onder de Neva zijn voorlopig geschrapt. Wel verder gaat de bouw van het nieuwe Zenit-stadion en ook de modernisering van vliegveld Pulkovo gaat door. Over de Gazpromtoren zegt Matvijenko: “… een erg belangrijk project voor de stad. De plannen zijn voorlopig niet gewijzigd, de noodzakelijke procedures van afstemming en bevestiging zijn nu gaande …”

Misschien moeten we het lot een beetje de goede kant opduwen. Misschien helpt het als we met z’n allen héél, héél hard nadenken over een alternatief, aan iets anders wat aan de Neva, tegenover het Smolnyi, gebouwd kan worden. Mijn suggestie: een openluchtzwembad. Daar is onder vergelijkbare omstandigheden in Rusland al eens eerder ervaring mee opgedaan, in Moskou, waar het idioot-megalomane Paleis der Sovjets evenmin verder kwam dan een bouwput.  

Update: Zo ongeveer op de plek van de hoge duikplank vergaarden de dames van Pussy Riot wereldfaam. Maar dat was pas nadat de kerk die hier ooit stond (door de goddelozen communisten opgeblazen) weer was herbouwd. 

De torens van Smolny en Gazprom

(Eerste publicatie; 5-6-2009)

Het gerucht gaat dat de Smolny kathedraal in Sint-Petersburg zal worden afgebouwd. Dat zou tijd worden, want dat bouwwerk aan de oever van de Neva dateert uit de tweede helft van de achttiende eeuw. Hier hebt u het:

Het oorspronkelijk ontwerp van architect Rastrelli voorzag ook nog in een 140 meter hoge toren. Dat wist ik niet. Of beter: dat was ik vergeten. Een aantal jaren geleden werd ik door een Petersburgse kennis rondgeleid door de eerbiedwaardige Kunstacadamie (de excursie bevatte onder meer een wandeling over het dak) en in een van de zalen stuitte ik op prachtige, historische maquettes. Onder andere stond daar de Smolny kathedraal, mét toren. Dit is wat Rastrelli in zijn hoofd had:

Er zijn twee verklaringen waarom de toren nooit is gebouwd: 1. geldgebrek, 2. Rastrelli overleed te vroeg. Ik houd het op de eerste verklaring, want die komt me voor dit stukje beter uit. Denk je eens in dat die toren daar was neergezet, dan zou het hoofdgebouw van de kathedraal in de schaduw zijn beland en bijna uit het zicht zijn verdwenen. Dan zou je, aan komen lopend vanuit het centrum, alleen die toren hebben gezien. Zonder toren lijkt het gebouw mij veel evenwichtiger en eleganter.

Nu doet zich een boeiende parallel voor. Zo’n beetje tegenover de Smolny kathedraal, aan de overzijde van de Neva, wil het sympathieke Gazprom … een toren bouwen. Iets hoger dan die van Rastrelli: 396 meter. Dat gaat er ongeveer zó uitzien:

De weldenkende mens zegt natuurlijk: niet doen, vooral niet doen. En wie weet gebeurt het ook niet. Vanwege … geldgebrek! De economische crisis heeft de financiering in gevaar gebracht. Of het tot afgelasting van de bouw komt, is onduidelijk, maar de parallel met de toren van Rastrelli is te mooi om er geen hoop uit te putten.

Dat gerucht van het afbouwen van de Smolny kathedraal zal trouwens wel niet kloppen, want geruchten in Rusland kloppen nooit.

De scherpe tanden van Gazprom

(Eerste publicatie: 7-1-2009)

Iedereen heeft het over gas, dan heb ik het ook maar even over gas. Ik kwam bovenstaande afbeelding tegen en dacht eerst: mooie reclame, goed gedaan! Er staat: GAZPROM, warmte naar elk huis. (In het Russisch klinkt dat veel beter: Gazprom, tepló v kazjdyi dom).

Natuurlijk is het helemaal geen reclame, het is een goed geslaagde fotomontage. De naam van de maker staat links onderaan. Nog los van die ‘handtekening’: geen enkel Russisch bedrijf zou er ook maar over piekeren om een gekleurd iemand zo’n prominente plaats in een reclame te geven. Het beeld is ook te agressief voor een reclame. (Dat voor zo’n agressief beeld juist weer wel een zwart iemand wordt gebruikt, geeft trouwens te denken). 

Op de site van Gazprom vond ik een ander beeld:

View fullsize

Het betreft hier de aanleg van de eerste Russische gasleiding, van Saratov naar Moskou in 1945-46. Tja, waar zijn de mannen? Nog aan het front of daar voor eeuwig achtergebleven, zo moet worden gevreesd. Ik vraag me van alles af bij deze foto. Wie zijn die vrouwen? Zijn ze daar vrijwillig (het tegendeel was in die jaren bepaald niet ondenkbaar)? Werd elke kolchoz of fabriek langs de route geacht een graafbrigade af te vaardigen? Zagen de vrouwen dat als een aardige afwisseling? Kregen ze er misschien extra voedselbonnen voor? De achtergrond kan ook grimmiger zijn. Veel Russinnen werden in de oorlog afgevoerd naar Duitsland om daar te werken. Bij terugkeer werden ze met de nek aangekeken en niet zelden verplicht om dan ook in eigen land zwaar werk te doen.