(Eerste publicatie: 5-6-2013)
Was ik in Moskou, ik ging een dagje op stap met een boekenspeurder. Daar zijn er vijf van, verzameld in het vooralsnog zeer bescheiden collectief Knizjnyi Detektiv, wat letterlijk betekent: boekendetective. Voor geld kunt u hen laten zoeken naar dat ene boek dat u al zolang niet kunt vinden.
Knijzny Detektiv is opgericht door Aleksandr Korvin, als oud-medewerker van een boekwinkel vertrouwd met het boekenvak. Hij is de enige van de vijf die voltijds zoekt. Aanvankelijk was het sappelen. Er werd een te bescheiden prijs gerekend en het aantal opdrachten was beperkt. Het bedrijfje werd gered door een verwoed verzamelaar van science fiction, die na een geslaagde opdracht met een enorme lijst kwam aanzetten. Ook familie en vrienden kwamen met verzoeken en gaandeweg kwam er loop in de zaak. Inmiddels zit Knizjnyi Detektiv op zo’n vijftig zoekopdrachten per maand.
Het soort boeken dat klanten zoeken, loopt uiteen, er is niet één bepaald genre dat eruit springt. Kinderboeken, memoires, stripboeken, buitenlandse literatuur, alles komt voorbij. Het ene boek wordt in twintig minuten gevonden, voor een ander is men een maand in de weer. Kolvin en de andere speurders kijken op boekensites, zijn alert op privé-bibliotheken die verkocht worden en informeren bij antiquariaten. Op die laatste zijn ze niet dol, die willen de prijs van een boek nog weleens flink opschroeven, zodra ze in de gaten krijgen dat iemand er al jaren naar op zoek is.
Voor een zoekopdracht hanteren de heren momenteel een basisprijs van duizend roebel plus eventuele gemaakte kosten. Daar komt dan voor de cliënt de prijs van het boek zelf nog bij. De duizend roebel dient vooraf te worden betaald. Bij een opdracht voor meer dan twee boeken, krijgt u korting.
Behalve een eigen site, hebben de boekendetectives ook een pagina op Facebook. Daar plaatsen ze foto’s van opgespoorde boeken. En wat kwam ik er tegen? Песни о Гильоме Оранжском / Liederen over Willem van Oranje.
Had iemand in Rusland iets gehoord over de woelingen hier te lande rond het Koningslied van John Ewbank en zijn Team van Tekstschrijvers? Wilde hij misschien een gedegen historische vergelijking maken, Ewbank en de zijnen nog eens de grond in boren of juist een hart onder de riem steken? Nee, helaas, niets van dit alles. Willem van Oranje is hier niet onze Willem van Oranje, maar Willem met de Hoorn, ook wel: Willem met de Korte Neus, die leefde aan het einde van de achtste eeuw, hertog van Aquitanië, graaf van Toulouse en de eerste graaf van – dat wel – Orange. Het Russische Песни о Гильоме Оранжском is een vertaling van een middeleeuws Frans heldendicht. Een beetje teleurstellend, maar nou ja. Een van de vertalers van de teksten in het boek was trouwens Osip Mandelsjtam.
(Twee Russische artikelen over de boekendetectives vindt u hier en hier.
