Slepakov zingt de Russen toe: koop rotzooi, draag rotzooi, rook rotzooi - ons land zal je dankbaar zijn.

----------------------

Er is natuurlijk van alles aan te merken op de overheid in Rusland, maar één ding moet je ze nageven daar: ze vormen een prachtige inspiratiebron voor geweldige satire. 

In dat genre kwam op dit blog recent fraai dicht- en zangwerk aan bod van acteur Michail Jefremov en liedjesschrijver Semjon Slepakov, die beiden gelukkig zeer productief zijn en van wie we nog wel het een aan ander aan satirische optredens mogen verwachten.

Jefremov en Slepakov doen met hun werk denken aan de boeken van Vladimir Vojnovitsj en de liederen van Aleksandr Galisj, twee grote satirici uit de Sovjettijd. Ook bij hen treffen we hilarische taferelen aan, ook bij hen blijft er van de schone schijn, opgehouden door overheidsdienaren op alle niveaus, geen spaan heel. Toch is er een verschil. Bij Vojnovitsj en Galitsj sijpelt, bij alle vrolijkheid, ook opstandige bozigheid tussen de regels door. De satire (veel meer een vorm van verzet dan bij Slepakov en Jefremov) wordt net niet bitter, maar het scheelt niet veel. 

Die bozigheid is bij Jefremov en Slepakov minder. Van beiden kan ik me voorstellen dat zij na afloop van een optreden vrolijk een glas gaan drinken met degenen die ze zojuist belachelijk hebben gemaakt. Bij Galitsj en vooral Vojnovitsj zie ik dat niet voor me. De strijd in de USSR werd ook harder gevoerd; Galitsj en Vojnovitsj werden uiteindelijk het land uitgebonjourd.   

Hier een lied van Slepakov, getiteld: Купи говно. Dat moet je niet letterlijk vertalen, want dan krijg je: Koop stront. In het Nederlands zeggen we: Koop troep of rotzooi. (Teringzooi is eigenlijk beter, maar dan loopt mijn vertaling nog minder soepel dat nu al het geval is.) Slepakov dringt er bij de luisteraar op aan om geen Westerse spullen meer te kopen, maar Russische, ook al blijven die soms wat achter in kwaliteit. Zo houden we onze economie op de been, aldus de zanger. Origineel is Slepakov overigens geenszins, want in de jaren dertig van de vorige eeuw, waarde lezer, weerklonk hier te lande alreeds de stichtende leuze: “Koopt Nederlandsche waar, dan helpen wij elkaar.”

 
Купи говно / koop rotzooi

Всюду в магазинах импортный товар, 
Overal in de winkels ligt import
Запад получает сказочный навар. 
Het Westen maakt waanzinnig veel winst
Качество товара крайне высоко, 
De kwaliteit van de spullen is bijzonder hoog
С ним соревноваться крайне нелегко. 
Daarmee concurreren is bijzonder lastig

А на товар российский крайне низкий спрос, 
Naar Russische spullen is nauwelijks vraag
Всюду мы отстали, кроме папирос. 
We lopen steeds achter, behalve met papirossen,
Обувь для мутантов, мебель для горилл, 
Schoenen voor mutanten, meubels voor gorilla’s
А машины будто дьявол сотворил, 
En auto’s die door de duivel lijken gemaakt

Для хромых дороги, мода для слепых, 
Wegen voor kreupelen, mode voor blinden
Бритвы для бесстрашных, фильмы для тупых. 
Scheermesjes voor onverschrokkenen, films voor idioten
В этом положенье, сложном для страны 
In deze voor ons land zo moeilijke toestand
Все объединиться вместе мы должны. 
Moeten wij ons allen verenigen

Поддержи отечественного производителя! Незамедлительно. 
Steun de vaderlandse producent! Onmiddellijk!
Даже если то, что произвел он отвратительно - ему простительно. 
Zelfs als hij weerzinwekkends spul produceert - hem vergeven we dat
Если не безразлична страна родная тебе 
Laat het lot van je land jou niet onverschillig
Ты поучаствовать лично должен в её судьбе! 
Zet je dan persoonlijk in voor zijn toekomst!

Купи говно и поддержи Россию. 
Koop rotzooi en steun Rusland
Купи говно, ведь ты же патриот. 
Koop rotzooi, je bent immers een patriot
Купи говно и поступи красиво. 
Koop rotzooi en stel een mooie daad
Купи говно - толкни страну вперёд. 
Koop rotzooi – duw het land vooruit

Подари своей девушке на день рождения 
Geef je meisje voor haar verjaardag
Не серёжки от Тифани, а говно. 
Geen oorringetjes van Tiffany, maar rotzooi
Ну, а чтобы повысить ей настроение
En om haar stemming te verbeteren
Пригласи на российскую ленту в кино.
Vraag je haar mee uit naar een Russische film

Отдыхай не в Италии, а в Анапе, (плохо отдыхай) 
Ga niet op vakantie in Italië, maar in Anapa (vier vervelend vakantie) 
Надевай не Армани, а просто штаны (сшитые в Твери) 
Draag geen Armani, maar gewoon een broek (gemaakt in Tver)
Подари холодильник маме и папе (весом в десять тонн) 
Geef papa en mama een ijskast (die tien ton weegt)
И наполни продуктами нашей страны! (и звони в ноль-три) 
En stouw die vol met vaderlandse waar! (en bel de ambulance)

Поддержи отечественного производителя (говна родителя) 
Steun de vaderlandse producent (vader van de rotzooi)
И носи зеленый плащ из кожзаменителя (будь отвратительным) 
En draag een groene regenjas van kunstleer (wees weerzinwekkend)
Пожертвуй своим комфортом и здоровьем родных, 
Offer je comfort op en de gezondheid van je familie
Чтобы экономика наша смогла остаться в живых. 
Zodat onze economie in leven blijft

Купи говно и поддержи Россию. 
Koop rotzooi en steun Rusland
Кури говно и езди на говне.
Rook rotzooi en rij in rotzooi
Носи говно, плевать, что некрасиво. 
Draag rotzooi, boeien dat het lelijk is
Дари говно детишкам и жене. 
Geef rotzooi cadeau aan je kindertjes en vrouw
Купи говно - пойди на этот подвиг! 
Koop rotzooi – verricht die heldendaad!
Оно - говно, зато своё оно. 
Het is rotzooi, maar wel eigen rotzooi
Купи говно, страна тебя запомнит, 
Koop rotzooi, het land zal je niet vergeten
Не будь говном, скорей купи говно! 
Wees geen rotmens, koop rotzooi!
Купи говно! 
Koop rotzooi!

De Russische internethit van het jaar – dankzij premier Medvedev op de Krim: “Er is geen geld.”

---------------------

Ooit, ooit komt er een tijd dat wij vol nostalgie zullen terugdenken aan premier Dmitri Medvedev. Die zo leuk in slaap kon vallen op de eerste rij, die zo klunzig kon dansen, zo stoer een combine kon besturen en zo gezellig een glas melk dronk aan het ontbijt met grote baas Poe. Premier Dmitri Medvedev … het woord stoethaspel is voor hém bedacht.

Eigenlijk wilde ik Medvedevs laatste prachtoptreden maar laten passeren, maar ik ben ingehaald door zanger/acteur Semjon Slepakov. Die schreef er een dodelijk lied over, dat tot in lengte van dagen aan Medvedev zal blijven kleven, en dat ik wel móest vertalen.

Hier eerst de aanleiding. Bij een bezoek aan de Krim krijgt de premier lastige vragen over pensioenen die achter blijven bij de prijsstijgingen. Hij weet niks beter te antwoorden dan: ”De pensioenen kunnen we nergens indexeren. Er is geen geld. Houdt u vol hier, ik wens u het allerbeste, een goede stemming en een goede gezondheid.” En weg is Medvedev.

En toen was internet aan de beurt. Ik beperk me maar even tot onderstaand geldbiljet (in de kleur van het 25-roebelbiljet uit de USSR), met enkele van Medvedevs Krim-citaten en het woordje zjopa (netjes vertaald; achterwerk).

En hier het lied van Semjon Slepakov. “Er is genoeg om trots op te zijn, maar er is gewoon geen geld." 

AAN HET VOLK

Здравствуйте, все российские люди, я - ваш премьер.
Goedendag, alle mensen van Rusland, ik ben uw premier
Чтобы жили вы лучше, мы приняли ряд эффективных мер. 
Om u een beter leven te bezorgen, hebben wij een reeks effectieve maatregelen genomen
Круглосуточно, не смыкая глаз, мы работали, 
We hebben gewerkt, de klok rond, zonder een oog dicht te doen
Занимались мы вашими нуждами и заботами. 
We hebben ons beziggehouden met uw noden en zorgen
И я рад сообщить вам итоги работы последних лет: 
En ik ben verheugd u de resultaten te kunnen melden van het werk van de afgelopen jaren
Результаты есть, просто денег нет. 
We hebben resultaten geboekt, alleen is er gewoon geen geld

Хорошего вам настроения;
Een goed humeur gewenst
Вы держитесь здесь, просто денег нет.
Houdt u vol hier, er is gewoon geen geld

Всё рассчитано, всё работает как часы у нас: 
Alles is becijferd, alles loopt als een trein
Продаётся лес, продаётся нефть, продаётся газ, 
Er wordt hout verkocht, olie verkocht, gas verkocht
Заключаются сделки крупные с иностранцами, 
Grote deals worden gesloten met buitenlanders
И текут отовсюду большие потоки финансов к нам. 
Grote geldstromen komen van overal onze kant op
Такого подъёма страна не видела много лет, 
Zo’n opleving heeft het land in jaren niet gezien
Чем гордиться - есть, просто денег нет. 
Er is genoeg om trots op te zijn – maar er is gewoon geen geld.

Хорошего вам настроения ...

В общем, такие у нас хорошие новости, 
We hebben dus goed nieuws allemaal
В отпуск уходим мы радостно, с чистой совестью, 
Opgewekt gaan we op vakantie, met een zuiver geweten
В награду за то, что работали мы, не смыкая глаз,
Als beloning voor ons onafgebroken werk
Ждут роскошные яхты и частные самолёты нас. 
Wachten ons luxe jachten en privé-vliegtuigen
Ждут Мальдивы, Монте-Карло, Лондон и Пхукет. 
Wachten ons de Malediven, Monte Carlo London en Phuket
Мы бы взяли вас, просто денег нет. 
We zouden u graag meenemen, maar er is gewoon geen geld

Хорошего вам настроения (и всего доброго); 
Een goed humeur gewenst (en het allerbeste)
Хорошего вам настроения (здоровья, главное); 
Een goed humeur gewenst (goede gezondheid is het belangrijkste)
Хорошего вам настроения (главное - это здоровье)
Een goed humeur gewenst (het belangrijkste is een goede gezondheid
Вы держитесь здесь, просто денег нет.
Houd u vol hier, er is gewoon geen geld.
Хорошего вам настроения;
Хорошего вам настроения (осенью увидимся);
Een goed humeur gewenst (we zien elkaar in het najaar)

Хорошего вам настроения;
Вы держитесь здесь, просто денег нет.

Echt waar: Jacques Brel zat in 1965 met Galitsj en Okoedzajava bij Jevtoesjenko aan de keukentafel.

---------------

Ik probeer het me voor te stellen, maar dat lukt niet erg: Aleksandr Galitsj, Boelat Okoedzjava en Jacques Brel die, in het gezelschap van Jevgeni Jevtoesjenko, liedjes voor elkaar zingen. We schrijven oktober 1965 en Brel is in Moskou, de laatste stad die hij aandoet tijdens een tournee door de Sovjetunie. 

Brel treedt op in Leningrad, Bakoe, Jerewan, Tbilisi en Moskou. Van geen van zijn concerten heb ik opnames of zelfs maar foto’s kunnen vinden, wat bijzonder ergerlijk is. Want dat moet toch wat geweest zijn: de Belgische chansonnier, met zijn ongelooflijke présence, die zijn liederen de zalen injoeg, in een land waar zelfs vijftien jaar later Elton John nog het verzoek kreeg om bij zijn solo-concerten achter de vleugel niet al te wild te keer te gaan.

Er zijn wel een paar getuigenissen van de tournee, onder meer van de zanger zelf, zodat een (heel) bescheiden reconstructie toch mogelijk is.  

“Ze liggen niet wakker van het Franse chanson”, blikte Brel in een interview terug op zijn optreden in Bakoe. Tbilisi, dat was andere koek! “Over Tbilisi daarentegen raak ik niet uitgepraat. Georgiërs zijn mooie mensen. Ik was er helemaal niet op voorbereid om met zulke tegemoetkomende en tedere wezens te maken te krijgen. De Georgiërs mixen droom en realiteit tot een buitengewone cocktail. Die mensen worden niet opgejaagd door de tijd, zitten niet onder de knoet van het geld. Op zo’n cultuurschok zat ik al twintig jaar te wachten. Ik heb daar broers achtergelaten.”

Ook over de concerten in Moskou moet Brel tevreden zijn geweest, als we tenminste kunnen afgaan op de herinneringen van de in 1965 al bekende actrice Ljoedmila Goertsjenko en Jelena Kamboerova, die dan aan het begin van haar zangcarrière staat. Of beiden bij hetzelfde concert aanwezig waren (Brel gaf er in Moskou vijf), is lastig na te gaan, maar hun indrukken komen sterk overeen. Ondanks een wat knullige setting, met een vertaalsters die de liedjes inleidde (Goertsjenko: “Ze wierp Brel een betoverende glimlach toe, waarna ze luid stampend met haar hakken achter de coulissen verdween.”), weet Brel het publiek te pakken. “Na het derde, vierde lied heerste in de zaal ‘zijn atmosfeer’. Zijn persoonlijkheid heerste in het theater! Om bang van te worden … Hoe hij schreeuwde over de pijn in zijn ziel!” , schrijft Goertsjenko.

Ook Kamboerova, die “als door een wonder” (er was nauwelijks reclame gemaakt) bij het concert was beland, was na aanvankelijke verwondering snel om. “Ik begreep eerst niet wat er gaande was. Ik luisterde toen naar Edith Piaf, en dit was zo’n rare stem. Maar opeens, na het vijfde lied – toen was het gebeurd. Een pijl die mijn hart binnenvloog! Voor de rest van mijn leven.” Journalist/zanger Marc Robine schrijft in zijn boek Le roman de Jacques Brel dat de Belgische zanger bij zijn eerste concert in Moskou als toegift voor de tweede keer Amsterdam zong.  

Brel zal zich in Moskou verder niet verveeld hebben, als we mogen afgaan op twee andere herinneringen, die niet helemaal samenvallen, maar samen toch wel een zeer intrigerend tafereel oproepen. Dichter Jevgeni Jevtoesjenko nodigt Brel uit voor een avondje bij hem thuis in de keuken en vraagt ook Boelat Okoedzjava en Aleksandr Galitsj langs te komen. “Een fenomenaal drinker”, herinnert Brel zich over de gastheer. “Ik kan hem lekker raken, maar bij Jevtoesjenko vergeleken ben ik een drinkeboertje. Een alcoholische gehandicapte, zoiets.”

View fullsize

Galitsj

     Okoezhava

Uiteraard pakken de drie gasten een gitaar. In de herinnering van Jevtoesjenko zingen ze geen eigen repertoire. Galitsj zingt oude romances, Okoedzjava straatliedjes en Brel Vlaamse volksliedjes. Een medewerker van Radio Svoboda haalt later nog Galitsj aan, die gezegd zou hebben dat ook Vladimir Vysotksi bij dit gedenkwaardig samenzijn aanwezig was – maar laten we voorlopig alleen de minimumvariant voor waar aannemen. Brel, Galitsj en Okoedzajava – ik vind het al mooi genoeg.

Bijzonder ergerlijk, nogmaals, dat ik van Brels reis door de Sovjetunie zelfs geen foto heb kunnen vinden. Zijn grootste Russische fan kon me niet helpen, een mailtje aan het Brel-centrum in Brussel bleef vooralsnog onbeantwoord. Wel vond ik op de site van het Russische Staatsarchief van literatuur en kunst de vermelding van een programmaboekje van Brels tournee – maar geen afbeelding. (Update: Inmiddels ontving ik een mailtje van Editions Jacques Brel in Brussel; ook daar zijn geen beelden bekend van Brel in de USSR.)

Als mager goedmakertje hier Brels Amsterdam met Russische ondertitels.

---------------------

De herinneringen aan Brels bezoek aan Jevtoesjenko kwam ik tegen in het boek Aleksandr Galitsj. Polnaja Biografija, van Michail Aronov, waar ik vol verwachting aan begon. Uiteindelijk heeft het me zo’n twee maanden gekost om me door die gortdroge baksteen heen te worstelen. Nou ja, het heeft me in elk geval wel de weg gewezen naar Brel in de Sovjetunie.

Kunt u zingen, lees dan mee! Hoe Russische liedjes worden verheven tot bijna ware poëzie.

------------------

View fullsize

Pavel Majkov leest Joeri Loza

Het begon een week of twee geleden en al snel liep het storm. Een groepje acteurs riep een YouTube-kanaal in het leven en plaatste daar filmpjes waarin zij teksten van populaire Russische liedjes declameren. Vol overgave geven zij wat in de meeste gevallen het banale niet overstijgt, een aureool van ware poëzie. Het resultaat – oordeelt u hieronder zelf – mag er zijn.

Kijkers werden uitgenodigd om zelf een bijdrage op te sturen, met liedjes naar keuze. Dat, zo bleek al snel, was niet aan dovemansoren gericht! Het kanaal (met de titel: We lezen liedjes) werd overstelpt met ingezonden werk. De vaak prachtige staaltjes volksvlijt geven blijk van veel gevoel voor hartstochtelijk drama en vooral ook humor.  

Voor wat meer uitleg van initiator Roman Michailovski kunt u hier terecht. Bij de filmpjes hieronder heb ik steeds ook het origineel gezet. Ik weet eigenlijk niet wat een leuker effect sorteert: eerst het origineel bekijken en daarna de gelezen versie, of andersom. Probeert u dat zelf even uit.     

De trouwe lezers van dit blog zouden dit laatste liedje moeten herkennen; ik schreef onlangs over de zanger, Joeri Loza, die met enkele opmerkingen over onder meer de Rolling Stones nogal wat over zich afriep.

Twee Russische lessen met muziek: de euro, de acteur, de diva, Aeroflot en het Rad van Fortuin – 1

------------

View fullsize

Aan de slag, beste cursisten, aan de slag! Want het lesmateriaal heeft zich inmiddels weer aardig opgehoopt. Twee liederen staan voor u klaar, beide vermakelijk en leerzaam. Vandaag het eerste, van de onvolprezen Gennadi Smirnov – een door mij pas vrij recent ontdekt fenomeen. (Zijn vrij briljante werkje over Tsjeboerasjka en krokodil Gena herinnert u zich vast nog wel.)

Gennadi Smirnov mag graag een populair Russisch lied ter hand nemen en daar een geheel eigen draai aan geven. Het resultaat is, mede dankzij zijn warme stem en omfloerste dictie (Gennadi is in het dagelijks leven acteur), zeer aanstekelijk.

Hier eerst maar even het lied van vandaag. Het dateert van een paar maanden terug, toen de roebel aan een vrije val bezig was en de euro voor veel Russen plots als een ongrijpbaar iets uit het zicht verdween. Het origineel is van niemand minder dan Alla Poegatsjova. Tekst + vertaling + enige uitleg + huiswerk staan eronder. (Het filmpje hieronder lijkt te ontbreken, maar klikt u gewoon op het pijltje.) 

Снова евро в стаи собираются,
Ждёт их за моря дорога дальняя.
Розовое, синее, зелёное
До свиданья, евро, до свидания.
De euro’s verzamelen zich weer in zwermen,
Hun wacht een verre weg voorbij de zeeën
Roze, blauwe, groene
Tot ziens, euro’s, tot ziens

За окном декабрь провода качает,
На ветвях висит новый хитрый план.
Как же лихо всех мы переиграли,
К радости простых горожан.
Buiten doet december de draden heen en weer gaan
Aan de takken hangt een nieuw, sluw plan
Wat zijn we iedereen weer lekker te slim af geweest
Tot vreugde van de gewone burgers

Не вернуть обратно ночи звёздные,
Не вернуть кредиты с ипотекою.
Всё, что в этой жизни остаётся мне
Выбор между водкой и аптекою.
Niet doen terugkeren kan je de sterrennachten
Niet doen terugkeren kan je de kredieten met een hypotheek
Alles wat mij in dit leven nog rest
Is de keuze tussen wodka en de apotheek

За окном зима, и весна нескоро,
На шкафу лежит чемодан рублей.
Где мне счастья взять, где мне взять задора?
Где мне взять...ну, ладно, налей.
Buiten is het winter, en het voorjaar is nog ver
Op de kast ligt een koffer roebels.
Waar vind ik mijn geluk, waar vind ik het vuur?
Waar vind ik … ach nou ja, schenk maar in.
(ладно, соберись – nou, verman jezelf)
[het Russisch is hier natuurlijk veel mooier: verzamel jezelf]

Poegatsjova tijdens de proefopnames

Het origineel werd bekend in de uitvoering van Alla Poegatsjova, de bekendste zangeres van Rusland uit de laatste twintig jaar van de Sovjetunie, toen ze uitgroeide tot een ware diva. Het komt uit de film Центровой из поднебесья / Een hemelse forward (de film gaat over een basketballer). De actrice die ‘zingt’ is Ljoedmila Soevorkina, maar we horen de stem van Alla. Bijna hadden we Alla ook echt in de film gezien, maar na proefopnames viel de keus uiteindelijk op Ljoedmila. Alla heeft of had het lied trouwens ook in het Fins op haar repertoire staan ('Näkemiin kesä'), maar daar heb ik geen filmpje van kunnen vinden.

Uw huiswerk voor de volgende keer:

- Schrijf de tekst van het origineel uit en oefen de karaoke-versie (makkelijk te vinden)
- Zoek voor de volgende les (met een bijtend lied van Vasja Oblomov) alvast de betekenis op van: хмурил брови /ковыряют в носу / kончалось бухло / это пипец / говно.

Succes!

Aanvulling: De tweede les is komen te vervallen. Het lied dat daar aan bod zou komen, vindt u - met een iets andere invalshoek - in mijn volgende stukje.

Wat er gebeurt wanneer een oude Russische muzikant Mick Jagger en Led Zeppelin afbrandt

-----------------

Joeri Loza – kent u die? Joeri is een oude muzikant die (in Rusland) vooral bekend is door één  grote hit, waarvan de tekst begint met de woorden: Op een klein houtvlot … Geen snoeiharde rock’n roll, dat zult u begrijpen, het is een soort mengeling van George Baker en Frans Bauer.

Loza’s lied over het houtvlot was eind jaren tachtig erg populair. Ik kende het niet. Ik moet bekennen – daar gaat mijn reputatie als Ruslandkenner – dat ik helemaal nog nooit van Loza had gehoord. Tot een paar dagen geleden, toen heel het Russische internet over Joeri Loza heen viel.

Joeri had zich in een tv-programma kritisch uitgelaten over Mick Jagger, de Rolling Stones en Led Zeppelin. Dat was toch allemaal niet om aan te horen? De Stones hadden nog nooit hun gitaren gestemd en Jagger zat er bij werkelijk elke noot naast. Daarbij had Joeri het ook nog eens over Peter Jagger.

Het was het startsein voor een soort volksgericht – met humor. Zo zien we hierboven Mick Jagger met een tatoeage van Joeri en daarnaast de eerste regels van zijn lied over dat houtvlot. En hier staan de heren Jackson en Mercury met een elpee van hun grote voorbeeld:

Deze is ook aardig. “Ik ben Thor Heyerdal. Ik hield het 101 dagen vol op mijn vlot!” / “Ik ben Joeri Loza. Ik houd het al 35 jaar vol op mijn ‘Vlot’!”

Maar dit is de leukste. Jimmy Page, de gitarist van Led Zeppelin, luistert naar Loza:

Waarna het tenslotte tijd is voor een kleine bekentenis. Ik ben het – dit blijft wel tussen u en mij, straks krijg ik ook dat hele internet over me heen – wel een beetje met Joeri eens. Klik eens een YouTube-filmpje aan met een recent live-optreden van de Stones … Jagger zit er niet bij elke noot naast, maar toch wel bij heel wat …  

Hoe Shocking Blue de voorpagina haalde van de Pravda

--------------------

View fullsize

Wat had ik dit graag zelf willen ontdekken, in het echt! Dat ik ergens op de Nevski Prospekt in Sint-Petersburg bij een theaterkassa tegen dit affiche was aangelopen. Een voorpagina van de Pravda met rechtsboven, in het rood: ШИЗГАРА (SJIZGARA).  

Ik kwam het tegen op internet – iets minder opwindend, maar toch: mijn hart maakte een sprongetje van plezier. En meteen vroeg ik mij af: waar is dat singeltje toch gebleven, dat ik ooit grijs draaide op dat draagbare platenspelertje van me. Dat nummer uit Nederland, dat in de Sovjetunie een cultstatus kreeg en waarvan één woordje uit de tekst werd opgenomen in de Russische taal. Sjizgara, yeah baby, sjizgara!  

Hoe vaak hebben u en ik dat nummer niet meegezongen: She’s got it, yeah baby, she’s got it … Want we hebben het hier natuurlijk over Venus van Shocking Blue. In de Sovjetunie was de kennis van het Engels bij velen onder de maat (net als de kwaliteit van de band- en cassetterecorders) en she’s got it verankerde zich als sjizgara in het muzikale geheugen van de enthousiaste luisteraars – om van daaruit de stap te maken naar het Russisch. Het betekent zoveel als: te gek, waanzinnig, chaotisch.

Het toneelstuk is een bewerking van Vrouwendecamerone van Joelja Voznesenskaja, een boek over vrouwen in de Sovjetunie. De titel voert elke Rus en Russin (in elk geval de iets ouderen onder hen) meteen terug naar de jaren zeventig. “Een toneelstuk met een titel die elke inwoner van ons land kent”, zo begint een korte tv-reportage over het stuk, op een pagina met recensies. Op 0.45 klinken daar de magische eerste akkoorden van Venus. Die zijn er door de makers van de reportage zelf aan toegevoegd, want in het stuk zelf wordt een cover gebruikt – waar ik de regisseur graag nog eens op zou willen aanspreken.

Het zou kunnen zijn dat de affiches van het toneelstuk binnenkort uit het straatbeeld verdwijnen – de makers van de twee foto’s die erop te zien zijn, hebben bezwaar gemaakt tegen het ongeautoriseerde gebruik ervan. De eerstvolgende opvoering van Sjizgara is op 14 maart, aanvang 19.00 uur.   

View fullsize