De binnenplaatsen van Sint-Petersburg zijn een verhaal apart – dat u van mij niet gaat horen.
Ze vormen één van de charmes van de stad. Vaak liggen ze in elkaars verlengde. Dan loop je over twee, soms wel drie binnenplaatsen van de ene naar de andere straat. Of je verlaat zo'n dvor door een onverwachte poort naar links of rechts, om te belanden in weer een andere dvor, die twee poorten heeft die uitkomen op nog een andere straat. Zo loop je dan naar de metro, bijna zonder een gewoon trottoir te zien.
Een adres vinden, de juiste binnenplaats met het gewenste trappenhuis, is nogal eens uitdaging. Want behoort deze dvor, en dus ook de trappenhuizen die erop uitkomen, nu bij de straat die je net achter je liet of al bij de straat waar de volgende dvor op uitkomt?
Tegenwoordig bel je met je mobieltje even naar de bewoners van het gezochte adres. Die dirigeren je naar de juiste plek of komen even naar beneden. Daarmee is de romantiek van zo’n zoektocht wel grotendeels verdwenen. Want vroeger, kinderen, vroeger … Dan stond je daar, te midden van enorme sneeuwhopen of diepe, diepe smeltplassen, in het donker – want natuurlijk was de lamp boven de deur van vier van de vijf trappenhuizen kapot. En had je geen mobieltje om jezelf nog een beetje bij te lichten.
Zit ik toch het verhaal van die binnenplaatsen te vertellen. Maar ik heb me beperkt tot de dagelijkse ‘wandelpraktijk’. Over de achtergronden weet ik niks. Waarom zijn er juist in Sint-Petersburg zo veel? Zijn ze spontaan ontstaan, vanzelf zo gegroeid, of is er een diepere, architectonische verklaring? Ik weet het niet.
Een speciaal type binnenplaats is de dvor-kolodets. Wat dvor betekent, moet u nu wel weten, een kolodets is een put. Het betreft dan – moet ik dat uitleggen? – binnenplaatsen die zo klein en nauw zijn dat ze doen denken aan een put.
Hieronder vind u een aantal mooie voorbeelden van deze putbinnenplaatsen. Door de wijze van fotograferen lijkt het allemaal kleiner en benauwder dan het in werkelijkheid is, al kan je weidse vergezichten hier vergeten. Ik trof de foto’s aan op de site van Filipp Tsjistjakov, gewijd aan dit soort binnenplaatsen, met de duidelijke naam dvorkolodets.
Eén minpuntje bij Filipp: hij is wat slordig met de precieze adressen van de binnenplaatsen. Soms noemt hij alleen een straat, of zelfs dat niet.
