(Eerste publicatie: 27-9-2012)
Ik liep in Moskou het grote, stevig ommuurde Donskoj klooster binnen en botste bijna tegen een witte pantserwagen op die een meter boven een vrachtwagen hing. Dat leidde nogal af van de opdracht die ik mij had gesteld: vind het graf van een KGB-beul met bloed aan zijn handen, die niet al te lang geleden met een mooie grafsteen is geëerd.
In een hoek stonden ook nog een T34-tank en een Stalinorgel, en ook daar was een takelwagen in de weer. “Gebeurt dit hier dit elke dag?” vroeg ik aan een priester. “Nee. We hebben een nieuwe directie. We hadden ook herten en pauwen, die zijn al weg.”
Met geld van gelovigen werden in de Tweede Wereldoorlog tanks en ander materieel geproduceerd. Wat daar uiteindelijk van over was, belandde voor een deel via het Museum van de Strijdkrachten binnen de muren van het klooster. Wat de nieuwe directie tegen die tanks heeft (en tegen herten en pauwen), weet ik niet, maar als u ze nog wilt zien, bent u te laat.
Nadat ik een boel foto’s had gemaakt, besloot ik toch maar eens op zoek te gaan naar dat graf. Al snel begreep ik dat ik mijn bezoek aan het klooster wel wat beter had mogen voorbereiden. De grafsteen kon ik niet vinden. Plots herinnerde ik me ook dat er op het kloosterterrein in het geheim veel slachtoffers van de Stalinterreur waren begraven. Ook daar had ik van tevoren weleens wat over mogen lezen. Al rondslenterend vond ik er geen sporen van. Waarbij ik als excuus kan aanvoeren dat ik opnieuw nogal werd afgeleid: de koepels van het klooster en de herfstkleuren van de bomen trokken mijn blik steeds weer omhoog.
Toen zag ik opeens een foto van Aleksandr Solzjenitsyn. Ach ja, natuurlijk, die was hier begraven! (Dat is wel het voordeel van een slechte voorbereiding; je wordt af en toe verrast.) Ik liep op de foto af en zag een traan op het glas zitten.
Nu zou ik kunnen afsluiten met een alinea over die begraven Stalinslachtoffers, die KGB-beul en de traan van Solzjenitsyn, maar dan wordt het erg pathetisch. En het was tenslotte ook maar een regendruppel. Een aardige herfstfoto dan maar tot slot:
(Bovenstaand stukje stond twee dagen in de steigers. Inmiddels heb ik gezocht naar meer informatie over die Stalinslachtoffers. Al snel las ik dit: "The cemetery [met de massagraven] is also called the New Cemetery of Donskoy Monastery and should not be confused with the neighbouring and much bigger Old Donskoy Cemetery." Ik was dus op het verkeerde kerkhof. Hoe mooi het daar ook was, het is vrij gênant. Ik probeer dit nog tijdens mijn huidige verblijf in Moskou goed te maken met een nieuw bezoek, nu aan de goede begraafplaats.)
Update: over mijn tweede bezoekje, nu aan de Nieuwe begraafplaats, leest u hier.