(Eerste publicatie: 29-20-2011)
Soechoemi, de hoofdstad van Abchazië, is een standbeeld rijker. Aan de haven staat sinds kort in brons gegoten het jongetje Tsjik, één van de populaire figuren uit het werk van schrijver Fazil Iskander.
Tsjik (spreek uit: Tsjiek) staat er met een kip op zijn arm en dan weet elke liefhebber van het werk van Iskander waar het over gaat. En voor wie het niet weet, staat er op het kleine voetstuk ook nog een citaat: “Opeens kreeg Tsjik medelijden met de kip … ze was zo wit!” Tsjik krijgt van z’n moeder een kip en een mes in z’n handen. En wat hij eerder nog zonder problemen heeft gedaan – de kip de keel afsnijden – lukt opeens niet meer.
Voor mij staat Tsjik in het werk van Iskander in de schaduw van Sandro uit Tsjegem (over hem schreef ik hier). Ik zou van hém een standbeeld hebben gemaakt. Maar, legt beeldhouwer Archip Labachoea uit, Sandro is al gevormd, hij is volwassen. Tsjik daarentegen zit nog vol ‘goede twijfel’ en dat stemt beter overeen met de stad Soechoemi. Labachoea voegde nog een klein eigen detail toe aan het beeldje: de grote teen van de rechtervoet staat iets omhoog. Als kind kreeg de beeldhouwer nogal eens een uitbrander en om zijn emoties dan een beetje in bedwang te houden, stak hij zijn teen omhoog.
Fazil Iskander werd in 1929 in Soechoemi geboren. Hij schrijft in het Russisch en woont al vele jaren in Moskou. Adgoer Dzidzarija, voorzitter van de Abchazische Kunstenaarsbond, zegt in onderstaand filmpje: “Iskander is voor Soechoemi wat Mozart is voor Salzburg”. Ik trek dat wat wijder. Iskander is de perfecte ambassadeur van heel Abchazië. Lees zijn werk en Abchazië heeft voor altijd een apart plekje in je hart.
Hier een filmpje over de onthulling. De opgestoken teen is net te zien op 5.18: [Het filmpje is hier niet meer te embedden. U kunt het hier bekijken.]
Overigens is niet iedereen tevreden over de uitvoering van het beeld. Regisseur Valeri Koeraskoea vertelt vanaf 4.10 waarom hij het vierkante voetstuk verschrikkelijk vindt. Tsjik moet op de grond staan, gewoon in het gras, dichter bij het volk. “De tijd van voetstukken is in de Sovjetunie ten einde gekomen", moppert Koeraskoea. Voor sommige mensen is het nooit goed of het deugt niet.
(Met dank aan Zinaïda Bal, die me op het beeldje wees en het filmpje toestuurde.)