Kamergenoot Ismail uit Dagestan. Hobbyfotograaf.

(Eerste publicatie: 6-6-2011)

Hoe zou het toch zijn met Ismaïl? 

Ismaïl kwam uit Dagestan. Hij studeerde geschiedenis in Voronezj en woonde in een van de studentenflats aan de Ulitsa Fridricha Engelsa 10A. Hij was daar, in de winter van 1981/1982, mijn kamergenoot.
 

Ismaïl was een beetje wereldvreemd. Wij plakten 30 kopeken op onze brieven naar huis (vijf maal het binnenlands tarief) en Ismaïl wist zeker dat die verplichting ons was opgelegd door de Nederlands regering. En wat wel meer Sovjet-burgers deden: zijn ervaringen op het gebied van overheid en onderdaan projecteerde hij automatisch op alle andere landen van de wereld. De Nederlandse studenten in Voronezj gedroegen zich – in de optiek van Ismaïl uit Dagestan – niet altijd even netjes. Klachten daarover, waarschuwde Ismaïl geërgerd, zouden wel eens bij de Nederlandse ambassade in Moskou kunnen belanden en dan zouden er van die kant ongetwijfeld repercussies volgen! Dat de Nederlandse ambassade ons niet controleerde, maar vooral hielp – we hebben niet geprobeerd om het Ismaïl uit te leggen.

Waarom moest ik opeens denken aan Ismaïl? Omdat ik een mooie reportage tegenkwam over amateurfotografen in de Sovjetunie, hoe zij thuis hun foto’s ontwikkelden.

Fotografie was Ismaïls grote hobby. Hij ontwikkelde zijn foto’s zelf. Ik zal u de details van onze woonomgeving besparen, maar neemt u van mij aan: een Russische studentenflat is daarvoor geen handige omgeving. Ismaïl en ik waren niet alleen op onze kamer, je had ook nog Serjozja uit Rusland en Bert uit Amsterdam. Wanneer Serjozja, Bert en ik eindelijk het licht hadden uitgedaan, had Ismaïl zijn donkere kamer. 

Nooit meer iets gehoord van Ismaïl. Vele jaren later sprak ik een geschiedenisdocent van de universiteit van Voronezj. Ik noemde Ismaïls naam. De docent keek me licht gepijnigd aan en zweeg. Hij kon zich Ismaïl herinneren, maar wenste geen woord aan hem vuil te maken. Naar de reden kan ik slechts gissen. Ik vermoed dat Ismaïl een voorbeeldig Sovjet-onderdaan was, die zijn verplichtingen aan de overheid ijverig nakwam. Wij, Nederlandse studenten, zijn door hem nooit in problemen gekomen, maar die leraar geschiedenis misschien wel.

Ismaïl… Als er weer eens berichten zijn over geweld in Dagestan, moet ik aan hem denken. Aan de muur had hij een foto van Johan Cruijff gehangen. Van mij had hij een oranje sjaaltje gekregen met Hup Holland. Het hing boven zijn bed. Hij sprak het uit als Choer Cholland. Dat hebben we maar zo gelaten. 

(Rechts Ismaïl, links Serjozja. Boven de bureaulamp Johan Cruijff. Op het bureau een ontwikkelbakje. Bij het pijltje een gat in de muur, waarover later nog eens meer.)

En dit was onze keuken.

Vraagje van studenten journalistiek aan het Kremlin: Wie heeft Oleg Kasjin in elkaar geslagen?

(Eerste publicatie: 8-11-2010)

View fullsize

Studenten van de Faculteit Journalistiek van de Moskouse Staatsuniversiteit hebben door middel van een spandoek aan de gevel van hun gebouw (recht tegenover het Kremlin) een korte vraag gesteld: WIE HEEFT KASJIN IN ELKAAR GESLAGEN?

Het spandoek heeft er 40 minuten gehangen. Toen werd het door de bewaking verwijderd, want je mag geen spandoek ophangen aan een gebouw dat op de monumententlijst staat.

De hartekreet kwam van de initiatiefgroep Een andere Zjoerfak (Zjoerfak = Faculteit Journalistiek). Daarbij werd de volgende verklaring afgegeven:

Onze ligging is gunstig: de ramen van onze faculteit kijken uit op het Kremlin. Juist daar zitten de mensen aan wie onze vraag is gericht:” WIE HEEFT KASJIN IN ELKAAR GESLAGEN?” Wij hebben geen enkel bewijs dat die mensen rechtstreeks betrokken zijn bij wat is gebeurd. Dat weten we niet en kunnen we niet weten. Maar wij stellen dat deze aanval heeft plaatsgevonden, omdat de misdadigers ervan uitgingen dat ze niet gestraft zouden worden. Omdat nog steeds niet bekend is wie Joeri Sjtsjekotsjichina, Pol Chlebnikov, Anna Politkovskaja, Natalja Estemirova en Anastasja Baboerova hebben vermoord. Omdat in ons land alleen al sinds begin dit jaar acht journalisten zijn vermoord en enkele tientallen zijn aangevallen. Omdat journalist zijn in Rusland vandaag de dag angst betekent, een bandiet zijn die een journalist aftuigt om zijn artikelen, niet. En deze sfeer van straffeloosheid is geheel te wijten aan diegenen, die volgens de Grondwet het respecteren van onze rechten dient te garanderen. In het bijzonder het recht op de vrije verspreiding van informatie en, uiteindelijk, het recht op leven! Voor de leiding van het land, waar niet voor het eerst dergelijke afrekeningen met journalisten plaatsvinden, moet het een erezaak worden om de schuldigen van het in elkaar slaan van Oleg Kasjin te vinden en te straffen. Wij, die het beroep van journalist hebben gekozen, geven toe: wij zijn bang om in dit land ons beroep uit te oefenen, zolang deze en vergelijkbare misdaden niet worden onderzocht. Dmitri Anatolevitsj [Medvedev], hebt u een vrije pers nodig of hebt u genoeg aan twitter? Indien u een vrije pers nodig heeft, doet u er dan alles aan om een herhaling van dergelijke tragedies te voorkomen. En laat de schuldigen gestraft worden.

Initiatiefgroep Een andere Zjoerfak.