moskou

Tel maar: zes soldaten - elf benen. En nog veertien andere opvallende details in de kleurrijke decoraties in de Moskouse metro.

Moskouse metro station Otradnoje

De Moskouse metro is overweldigend. Voor alle pracht en paal kom je ogen tekort. Vijftien ondergrondse details die u bij een eerste bezoek zeker zijn ontgaan. (Ietsje meer toelichting bij alle vijftien – in het Russisch -  vindt u hier.) Om te beginnen: station Otradnoje. Zes soldaten, elf benen. De derde van links mist er eentje.

 

Majakovskaja metro Frolov zeppelin mozaïek

Majakovskaja. Geopend in 1938. De bogen zijn gemaakt op machines die eigenlijk bestemd waren voor de bouw van zeppelin-karkassen. Die zijn er nooit gekomen. Gooi je met kracht een muntje langs de boog, dan haalt dat de grond aan de andere kant. Over de maker (niet de ontwerper) van de prachtige mozaïeken in het plafond schreef ik hier.)  

metrostation Revolutieplein Plosjtsjad Revoljoetsi beelden matrozen

Plosjtsjad Revoljoetsi. Voor deze matroos-vlaggenseiner stond Olimpi Roedakov model. Later, als kapitein 1ste klasse, danste hij een wals met koningin Elizabeth op de dag van haar kroning. (Dit moet ik nog eens natrekken – eerder schreef ik al over de opmerkelijke geschiedenis van Arkadi Gidrat, de hoogspringer die model stond voor een ander beeld op het station.)

 

Ochotny Rjad decoraties metro Rusland

Ochotny Rjad. Deze tegeltjes zijn met opzet onbedekt gelaten, om te laten zien hoe de muur er tussen 1935 en 2007 uitzag. Ze zitten ter hoogte van de eerste wagon in de richting van Boelvar Rokossovskogo.  

 

metrostation Moskou Dostojevskaja Dostojevski

Dostojevskaja. Hier kunt u een tiental lijken op de muren zien. 

 

Koerskaja cirkellijn Moskou

Koerskaja. Het bord vermeldt: Koerskaja Grote Ringlijn. Toen het station gebouwd werd, waren er nog plannen voor twee ringlijnen, een kleine en een grote. Het is er bij eentje gebleven en die heet gewoon Ringlijn.

 

beeld hond zwerfhond metro Moskou Mendelejevskaja

Mendelejevskaja. Beeldje van de zwerfhond die rond het station leefde en in 2001 werd doodgestoken. Het is gewijd aan alle zwerfhonden.

 

kroonluchters metrostation Marksistskaja

Marksistskaja. Het ontwerp van de kroonluchters symboliseert de spiraalvormige ontwikkeling uit het dialectisch-materialisme .

 

marmer metro Moskou station Park Pobedy

Park Pobedy. In het marmer dat her en der in de metro is gebruikt, zijn veel fossielen te zien. De grootste, met een doorsnee van 50 cm, zijn te vinden op station Park Pobedy.

 

soldaat mobieltje Kievskaja metrostation Moskou

Kievskaja. Een soldaat in de Burgeroorlog met mobieltje en laptop.

 

Tsereteli kerken Moskouse metro Troebnaja kruizen kruisjes

Troebnaja. Glas-in-lood van Zoerab Tsereteli. Op de koepels ontbreekt een kruis, tot ergernis van vele passagiers, die na de opening van het station in 2007 her en der op Tsereteli’s creaties zelf maar een kruisje aanbrachten.

 

metro Dobryninskaja mozaïek Gagarin Stalin

Dobryninskaja. Hier wordt Gagarin meegedragen, maar die was in 1950 bij de opening van het station 15 jaar oud … Drie keer raden wie er eerst op het mozaïek stond afgebeeld.

 

Romulus Remus metro Moskou station Rimskaja

Rimskaja. Romulus en Remus op een omgevallen pilaar, onderdeel van de enige fontein in de Moskouse metro.

Petrovsko-Razoemovskaja marmer metro Rusland Moskou

Petrovsko-Razoemovskaja. Uit de toelichting wordt mij niet duidelijk hoe dit hoofd in het marmer is ontstaan, maar het effect was onbedoeld.  
 

Novokoeznetskaja metrostation banken marmer kerk

Novokoeznetskaja. De grote banken zouden afkomstig zijn uit de eerste Christus Verlosserkathedraal. Volgens een andere versie zijn ze gemaakt van marmer uit de kerk. 

De Moskouse 'vijver van Boelgakov' als broedplaats voor schaatstalent

De Patriarchvijver in Moskou

De Patriarchvijver in Moskou

De Moskouse Patriarchvijver is onder buitenlanders die enigszins thuis zijn in de Russische literatuur vooral bekend uit de roman De meester en Margarita van Michail Boelgakov. Zij zullen – net als veel Russen overigens - niet vermoeden dat diezelfde vijver een niet onbelangrijke rol heeft gespeeld in de schaatssport.

Eind 19de eeuw beschikte de Moskouse Rivierzeilclub over een mooie schaatsbaan aan de Petrovka 26. Dat was de Russische Gymnastiek Vereniging De Valk een doorn in het oog. Zij wilden ook zo’n schaatsbaan! En die kwam er. Na een zoektocht van enkele jaren werd een baan gehuurd op een wel zeer aantrekkelijke locatie: de Patriarchvijver, hartje Moskou.

De Valk hoopte met die baan twee vliegen in één klap te slaan: de schaatssport stimuleren en de eigen inkomsten verhogen. Er kwam een nieuw paviljoen en een podium voor muzikanten, die zich – uniek voor Moskou – achter in een aparte ruimte konden opwarmen. Voor het paviljoen kwam een terras met een brede trap naar het ijs en voor het terras kwamen drie rijen bankjes. Op deze foto is dat paviljoen goed te zien:

Moskou kunstschaatsen schaatsbaan

Ook is goed te zien dat op de buitenste ring van het ijs een baan voor hardrijders was aangelegd met een mooie sneeuwrand in het midden.

Die baan is ook duidelijk aangegeven op deze plattegrond. Begovaja dorozhka staat erin geschreven, wat ik zou vertalen als Hardrijbaantje. Ook staat netjes vermeld hoe lang de baan was: 280 meter. 

Patrarchvijver schaatsbaan Moskou

Op 6 december 1903 werd de baan geopend. Een kaartje kostte 20 kopeken zonder muziek en 40 kopen met muziek. Voor een seizoenkaart betaalde een volwassene 8, studenten 6 en kinderen 4 roebel. De aanleg van de bijgebouwen was nogal kostbaar geweest en of De Valk uit de kosten is gekomen, weet ik niet. Wel is duidelijk dat de baan op de Patriarchvijver de schaatssport een aardige impuls gaf.

Elk jaar werd een kampioenschap van Moskou georganiseerd, voor kunst- en hardrijden. Dat kunstrijden werd niet zo’n succes. “Alleen een jongedame aan de zijkant trok veel aandacht met vrolijke cirkels en achtjes, maar die deed niet mee aan de wedstrijd”, aldus een krantenverslag uit 1904. Kort daarvoor was de eerste hardrijwedstrijd gehouden en dat was beter gegaan: “Er deden veertien man mee, die in zeven koppels reden. De heer Sedov was de snelste op de 1.500 meter in 2.43 en kreeg de eerste prijs. Op de tweede plaats eindigden de heren Grigorjev en Tyminski, die de afstand in 2.55 aflegden.” 

Tot de schaatsende leden van de Russische Gymnastiek Vereniging De Valk behoorden de gebroeders Vasili en Platon Ippolitov, die  ongetwijfeld heel wat baantjes getrokken hebben op de Patriarchvijver. Platon werd meervoudig kampioen allround van Rusland, Vasili werd in 1913 in Sint-Petersburg Europees kampioen, vóór de Noor Oscar Mathisen, die hem een jaar laten bij het WK in Kristianina (nu Oslo)  naar de tweede plaats verwees.

Platon Ippolitov

Platon Ippolitov

Vasili Ippolitov

Vasili Ippolitov

Hoe het De Valk door de jaren heen vergaan is, heb ik niet uitgezocht. Wel kwam ik nog een redelijk recent (2012) filmpje tegen waarop de ijsbaan op de Patriarchvijver in volle glorie te zien is. Een vierhonderdmeterbaan zet je daar nog steeds niet uit, maar voor kunstschaatswedstrijden lijkt me dit een toplocatie.

Waarna we nog even terugkeren naar de Russische literatuur. Als ijsbaan heeft de Patriarchvijver niet het werk van Boelgakov gehaald, maar wel dat van Aleksandr Koeprin. Die schrijft in De Jonkers dat het ijs op de baan van De Valk “glad als een spiegel” was. “Er hing een gedrukt aanplakbiljet: De bezoekers van de baan wordt verzocht niet zonder noodzaak krassen te maken op het ijs met figuren en geen voren te trekken op het parket met plotselinge stops.”      

Arkadi Gidrat: de bronzen student-hoogspringer van het Moskouse metrostation, vermist in de oorlog, zestig jaar later opgegraven.

Het is de schuld van die hond en die kip, natuurlijk, beneden in de hal van metrostation Revolutieplein in Moskou. Die krijgen alle aandacht, die kent iedereen, die hond met z’n glimmende snuit en die kip met z’n blinkende vleugel. Die blinken en glimmen, omdat iedereen ze even wil aanraken. Dat brengt geluk.

Alle andere beelden op het station, en dat zijn er nogal wat, zijn daardoor een beetje ondergesneeuwd geraakt – onterecht, zoals mag blijken uit het verhaal van de in brons gegoten student, die met een boek op zijn schoot zit bij doorgang nummer zeven naar het eigenlijke perron.

Olga Gidrat, de dochter van Arkadi

Olga Gidrat, de dochter van Arkadi

Dat verhaal, dat ik niet kende (door toedoen van die hond en die kip dus), kwam ik onlangs tegen, op 3 december om precies te zijn. Dat is de Dag van de onbekende soldaat, een gedenkdag die dit jaar voor het eerst op de Russische kalender staat. Het metrostation werd voor de oorlog aangelegd. Na de oorlog kreeg de bronzen student beneden regelmatig bezoek van een jonge vrouw, zíjn vrouw, en van zijn dochter, die hoopten dat zij hem ooit ook nog eens in het echt zouden zien. In 2001 kreeg die dochter een telefoontje: haar vader, al die jaren vermist, was opgegraven in de provincie Leningrad, bij de Sinjavski hoogten, waar in de oorlog zwaar was gevochten.

 

De beelden in metrostation Revolutieplein zijn van de hand van Matvej Manizer. Hij gebruikte echte modellen. Dat de opgegraven stoffelijke resten van de bij Sint-Petersburg opgegraven soldaat gekoppeld konden worden aan het bronzen beeld in Moskou, was te danken aan een papiertje dat hij in een medaillon bij zich had gedragen. Het kon, aangetast door vocht, met moeite worden ontcijferd. Zijn naam stond erop: Arkadi Antonovitsj Gidrat. Dankzij de niet erg alledaagse achternaam was de speurtocht naar nabestaanden relatief eenvoudig.

Arkadi Gidrat werd in 1911 geboren in Kaloega. In de jaren dertig was hij een succesvolle atleet. Als hoogspringer was hij meervoudig kampioen van Moskou en met 1.91,5 meter was hij recordhouder van de Sovjetunie. Hij vocht in de Finse oorlog, hij was docent aan het Moskouse Instituut voor Lichamelijke Opvoeding, totdat de Tweede Wereldoorlog voor de Sovjetunie begon. Arkadi Gidrat sneuvelde in de herfst van 1941.

De volgende keer dat ik op het Moskouse metrostation Revolutieplein ben, loop ik de hond en de kip voorbij en breng ik een groet aan Arkadi Antonovitsj Gidrat.

(Ik werd op Arkadi’s verhaal geattendeerd door Iryna Savenko.)   

Een vriendelijk liedje over de hardvochtige jaren negentig: 'Het Kiev station', van Ivasjtsjenjko en Vasilev

Hoeveel aardige, aandoenlijke liedjes zijn er in Rusland geschreven over de hardvochtige, chaotische jaren negentig? Niet veel, vermoed ik, maar hier heb ik er toch eentje. Het heet Op het Kiev station en is van Aleksej Ivasjtsjenko en Georgi Vasilev, later het creatieve koppel achter de musical Nord-Ost. (Bij de gijzeling in 2002 zat Vasilev in de zaal, Ivasjtsjenko wist te ontkomen). Een vertaling van het lied staat onder de foto van de hoofdpersoon, de leider van het wereldproletariaat, die in 1917 per trein in Petrograd arriveerde om daar de boel eens flink op te stoken. Het station daar heette en heet het Finland station. Het Kiev station uit het liedje staat in Moskou.

На Киевском  вокзале все едут, кто отсюда, кто туда,
А он в перроном зале стоит и провожает поезда.
А рядом пассажиры сердито ищут временный  приют,
И, наливаясь жиром, довольные носильщики снуют.

Ах, как же все кричали, и от оваций паровоз дрожал,
Когда его встречали, когда он на Финляндский приезжал.

Но радость исчезала, накатывались волнами года,
И сам на всех вокзалах теперь он провожает поезда.

Все тронулось куда-то, поехала тихонько вся страна,
Ах, вождь пролетерьята, мы движемся в иные времена,
Простимся напоследок, пора уж провожающим отстать,
В края, куда все едут, мне будет вас немножко не хватать.

Op het Kiev station is iedereen onderweg, vertrekt, komt aan
En hij staat in de stationshal en doet de treinen uitgeleide
En vlak bij hem zoeken passagiers boos een tijdelijk onderkomen
En tevreden kruiers, met steeds meer vet op de botten, lopen af en aan

Ach, hoe riep iedereen, en trilde de locomotief van de ovaties
Toen ze hem begroetten, toen hij aankwam op het Finland station
Maar de vreugde verdween, als golven kwamen de jaren aangerold
En nu doet hij zelf op alle stations de treinen uitgeleide

Alles heeft zich ergens heen in gang gezet, stilletjes is heel het land op weg gegaan
Ach, leider van het proletariaat, we zijn onderweg naar andere tijden
We nemen een laatste keer afscheid, wie iemand uitgeleide doet, moet nu achterblijven.
In de streken waarheen iedereen op weg is, ga ik u een beetje missen.
---------------------------------------------------
 

Ik hoorde het liedje en dacht: bij mijn eerstvolgende bezoek aan Moskou ga ik dat beeld bekijken. Want dat komt dan toch een beetje tot leven, met zo'n aardig lied wat eraan is opgehangen. Maar helaas, Lenin is bij een verbouwing in 2003-2004 gedemonteerd en er is een vijf meter hoge klok voor in de plaats gekomen. Een beetje vreemd is dan wel dat ik daar geen foto van heb kunnen vinden. Mocht u in de buurt zijn - zelf kom ik in de nabije toekomst beslist niet in Moskou - maak even een foto van die klok en stuur 'm op. Het station is sowieso een bezoekje waard, vanwege het dak, een ontwerp van Vladimir Sjoechov. Over hem schreef ik al meerdere keren, onder meer hier.


De nieuwe film van Zvjagintsev? Eerst maar even - als tegengif - een nieuw lied van Rasterjaev!

In mijn Russische omgeving waart het rond: Zvjagintsev, Zvjagintsev, Zvjagintsev! Ga zijn nieuwste film zien! Hij heet Leviathan en moet geweldig zijn. Zo schrijft Raymond van den Boogaard op Facebook: "Leviathan van Andrje Zvjagintsev gezien. Intens deprimerende ervaring, fantastische film. Het komt nooit meer goed met Rusland, dat verzinkt in wodka, quasi-religieuze schijnheiligheid, en zijn macht misbruikend schurkendom, tot in het Kremlin aan toe."

Ik kan me er niet toe zetten. Ik heb geen zin meer in de lelijkheid, het cynisme, de schofterigheid, die in Rusland vrij spel lijken te hebben.

Ach nee, laat mij dan maar luisteren naar Igor Rasterjaev. Ik dacht: eens kijken op zijn site of hij niet weer iets nieuws heeft gemaakt. En jawel! Geen meesterwerk a la Zvjagintsev, maar hier krijg ik – gelukkig – geen genoeg van. (De tekst staat onder het tweede filmpje.)

En over een paar maanden is het weer lente!

Игорь Растеряев. Плясовая:

Эх, едрить-колотить!
Надоело горевать да грустить!
Надо песню сочинить, написать,
Чтобы просто под нее танцевать.
Чтоб до утра
В дикой пляске ушататься «в дрова»,
Чтобы мог подпеть буквально любой.
А вместо слов — один мотив заводной.

Брянск и Ижевск
Вдруг очнулись и танцуют уже.
Даже дедушка вприсядку пошел,
А это значит: старику хорошо.
Тверь и Ростов
Понимают эту песню без слов.
А чё мудрить-то? Тут пиши, не пиши:
Слов не нужно в пляске русской души!

А где-то там
Спросят: «Что это за шум, что за гам?»
А это просто мы в ушанках идем
С балалайкой и ручным медведём!
И можем в танке потом
На гастроли — в городок Вашингтон.
Нас, наверно, там заждались уже
И мечтают о большом кураже.

Эх, едрить-колотить!
Надоело горевать да грустить!
Надо песню сочинить, написать,
Чтобы просто под нее танцевать.
Жечь до утра
И в дикой пляске ушататься «в дрова».
Чтобы мог подпеть буквально любой,
Слов не надо — лишь мотив заводной…

Eerder liet ik al andere liedjes van Igor horen en zien: zie hier. En binnenkort ga ik toch maar naar die film van Zvjagintsev. Denk ik.

Monumentaal Sovjet-reliëf van Jevgeni Voetsjetitsj blootgelegd in hartje Moskou.

Bij archeologie denk je toch vooral aan Scythen, diverse klokbekerculturen en allerlei Romeinse gangen onder het Utrechtse Domplein. Maar kijk hier nou, waar ze in hartje Moskou tegenaan liepen. Een puntgaaf relikwie uit het Sovjettijdperk.

Gezien de imperiale ambities van de huidige Kremlinbewoners, met sympathie bekeken door menig onderdaan, is het af en toe lastig te geloven dat de Sovjetunie passé is. Toch kwam er in 1991 echt een einde aan de USSR en een plots gevonden relikwie uit die tijd heeft alles van een archeologische vondst uit een voorbij tijdperk.

Bovenstaand reliëf van 90 vierkante meter stamt uit 1953 en is van de hand van Jevgeni Voetsjetitsj. Het heet “Eer aan het Sovjetvolk, vaandeldrager van de vrede!” (“Советскому народу, знаменосцу мира - слава!”). Het werd aangetroffen tijdens groot onderhoud aan een van de paviljoens van de Tentoonstelling van Economische Verworvenheden, de VDNCh. Van een van de muren werd een triplex wand verwijderd en daar stond opeens een menigte Sovjetburgers onder een wapperend vaandel, met op de achtergrond onder meer de Moskouse universiteit en de Sjoechovtoren.

In het begin van de jaren zestig voldeed het reliëf van Voetsjetitsj niet meer aan de “nieuwe eisen van de Sovjet-estethiek”, aldus de persdienst van de VDNCh, en werd er een wandje tegenaan gezet. Waarvoor wij de VDNCh dankbaar zijn, want zo kon het kunstwerk in alle rust wachten tot het door – in dit geval onbedoelde – archeologen tevoorschijn zou worden getoverd.

Het reliëf van Voetsjetitsj zal voor het publiek te zien zijn op een jubileumtentoonstelling die op 1 augustus wordt geopend.

Volgograd

Het bekendste werk van Voetsjetitsj (1908-1974) zijn de beelden van het aan de Tweede Wereldoorlog gewijde herdenkingscomplex in Volgograd, het vroegere Stalingrad. Over de befaamde ingenieur Sjoechov en zijn bouwwerken schreef ik eerder hier en hier. En op mijn oude weblog schreef ik al eens over een archeologische vondst van restanten van het Sovjetpaviljoen van de Wereldtentoonstelling in Parijs in 1937. Dat stukje is nog niet opvraagbaar, maar daar wordt aan gewerkt.    

Jevgeni Voetsjetitsj

Mir! Droezjba! Nederlandse atleten en progressieve Duitsers op een vrachtwagen in Moskou. Het Wereldjeugdfestival van 1957.

Een beetje verveeld bekeek ik ze maar weer eens, foto’s die ik tegenkwam, uit 1957, van het Zesde Wereldjeugdfestival in Moskou. Die optocht door de straten, de enthousiaste mensenmassa, het ‘Mir! Droezjba!’ uit duizenden kelen – ik had die plaatjes al zo vaak gezien …

Maar toen zag ik deze foto:

Nederlanders, en díe zag ik voor het eerst. Ondanks het wapperend rood-wit-blauw twijfelde ik nog even, maar de meisjes met hun Volendamse kapjes… nee, hier reden landgenoten door de hoofdstad van de Sovjetunie. Een beetje ongepast leek het me wel, ten tijde van de Koude oorlog bij zo’n politiek zwaar beladen festijn op komen draven in klederdracht, maar, dacht ik, die faux pas werd ruimschoots goedgemaakt door die twee knullen links met hun AA-embleem op de borst. Eén van die twee letters stond natuurlijk voor Arbeiders. Dat vermoeden werd sterker toen ik na wat googelen in het jaarverslag van 1957 van de BVD het volgende zinnetje aantrof: “Geen bijzondere AA-activiteit in Nederland waargenomen, sterk verminderde invloed op de massa”.

Ik besloot verder te zoeken en zette de foto op Facebook. Had iemand enig idee waar die letters AA voor stonden? Binnen vijf minuten kreeg ik van Luuc Kooijmans deze foto toegestuurd:

De onvolledige cirkel rond de twee A’s bleek een C, en AAC staat voor Amsterdamsche Athletiek Club (zie de hardloper met nummer 252).   

Klederdracht geflankeerd door atletiekshirtjes – een dubbele faux pas, zo dacht ik met lichte schaamte. Enig nader onderzoek leerde me gelukkig dat dat best meeviel. Lang niet alles daar op dat festival was van politiek doordrenkt. Sowieso stond van de zevenhonderd Nederlandse aanwezigen 20 procent – ik put uit genoemd BVD-jaarverslag – te boek als niet-communist. De aanwezigheid van die 20 procent was volgens de veiligheidsdienst niet louter het gevolg van succesvolle Sovjet-propaganda: “In de eerste plaats zal de aantrekkelijkheid voor velen daarin hebben gelegen, dat zij een bezoek aan een ver en vreemd land konden brengen voor slechts ƒ 250.- per persoon, een bedrag dat slechts een fractie van de normale kosten voor een dergelijke vacantiereis moet zijn geweest.”

Het was voor velen gewoon een boeiend avontuur. Men maakte deel uit van een vrolijke draaikolk, met tal van activiteiten op het gebied van – jawel – sport, dans en muziek. Zo las ik in een artikel van Paul Arnoldussen dat Carel Porcelijn op het festival “de finale haalde in het blokfuitconcours”.   

De foto van de Nederlanders werd gemaakt op 28 juli, de dag van de opening van het festival. Hier een filmpje waar de vrachtwagens (vanaf 0.40) duidelijk te zien zijn, maar helaas niet die met de Nederlanders. Ze komen ook niet in beeld bij de optocht in het stadion (vanaf 4.11). Die eer valt wel de Duitsers te beurt, en de commentator zegt dan (op 5.40): "Het progressieve deel van de Duitse jeugd strijdt onvermoeibaar voor de eenheid van alle Duitsers."

 

Een nog betere indruk geeft onderstaande fotocompilatie van een van de Amerikaanse aanwezigen. Duidelijk wordt hoe oprecht enthousiast de Moskovieten waren. Het optimisme en het vertrouwen in de toekomst zijn bijna voelbaar. Het moet ook indrukwekkend en opwindend zijn geweest. Tientallen jaren was er – los van de Duitse Wehrmacht – in Rusland nauwelijks een buitenlander te zien geweest, en opeens waren ze daar, dertigduizend tegelijk! Wel maakt een enkel Nederlands verslag melding van enige irritatie over het aanhoudende 'Mir! Droezjba!' (Vrede! Vriendschap!) dat altijd en overal maar klonk. En daar kan ik me wel wat bij voorstellen. Als je die beelden zo ziet, begrijp je werkelijk niet dat toen in 1957 daar in Moskou de eeuwige wereldvrede niet is uitgebroken.

Het spandoek waarmee de Amerikaanse delegatie het stadion betrad, was nog de inzet van een ideologisch geschil, dat op het allerlaatste moment kon worden opgelost: “A small Group of the 180 Americans, declaring they are ‘neither delegates nor supporters’ of the event, refuse to participate in the opening ceremony under the Russian-made banner ‘US Delegates Salute VIth World Festival’. To avoid conflict the entire group votes to reword the banner, but the Russians  say there is not enough time to do it, so the Americans improvise, using strips of bed sheet and shoepolish to change it to: ‘USA Participants Salute World Youth’. Het bijgewerkte doek is te zien vanaf 8.46:

[filmpje is helaas van YouTube verdwenen]

In het BVD-verslag wordt trouwens nog melding gemaakt van een “Surinaams comité te Amsterdam ter bevordering van het deelnemen aan het Moskouse jeugdfestival”. Dat comité heeft zijn werk goed gedaan, in een aantal filmpjes is heel even een groepje Surinamers te zien. Die hadden het geluk dat ze vlak achter de meer aandacht trekkende Amerikanen liepen en zo kwamen ook zij in beeld.  

Ten slotte 1: Via Cees Groenland, secretaris van atletiekvereniging AAC, heb ik geprobeerd om de namen te achterhalen van de beide Nederlanders op de vrachtwagen. Dat is (nog) niet gelukt.

Ten slotte 2: Eerder schreef ik hoe twee Russen vele jaren later met hulp van de KRO twee Nederlanders terugvonden die zij in Moskou op het festival hadden ontmoet.

Ten slotte 3:  Beide filmpjes hierboven beginnen met de Hymne van de democratische jeugd. Het lied beleefde zijn première op het jeugdfestival van 1947 in Praag. De muziek is van Anatoli Novikov. Wij herkennen hier natuurlijk meteen “En van je hoempa, hoempa, hoempa” van volkscomponist J. Hoes. Ik weet niet wie hier het refrein van wie heeft gejat, maar ik heb wel een vermoeden.