Norilsk in foto's van Jelena Tsjernysjova - hoe de mens zich aanpast aan extreme omstandigheden

April 18, 2014 in fotografie, natuur/milieu, siberië

Norilsk werd in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw gebouwd door gevangenen. De gemiddelde temperatuur is er -10 graden, in de winter kan het 55 graden vriezen.

De stad ligt op de grootste voorraad nikkel, koper en palladium ter wereld. Op de lijst van meest vervuilde steden staat Norilsk op de zevende plaats. Er wonen 170.000 mensen, het is de noordelijkste stad in de wereld met meer dan 100.000 inwoners.

De foto’s van Jelena Tsjernysjova laten zien hoe de mens zich aanpast aan extreme omstandigheden:

Norilsk ligt 400 km boven de Poolcirkel en heeft geen vaste verbinding via de grond met de rest van Rusland, dat de inwoners het 'vasteland' noemen.

De mijnen zijn de enige reden waarom Norilsk bestaat.

Ana Vasilievna Bigoes (88) bracht tien jaar van haar leven in de Goelag door.

'Groot Norilsk' bestaat uit drie steden: Norilsk, Talnach en Kajarkan.

Door zure regen is 100.000 ha van de kwetsbare toendra rond de stad dood of in gevaar.

Norilsk werd ontworpen door architecten die in de Goelag zaten. Het centrum is gebouwd in de Stalinistische stijl.

Norilsk Nikkel is de grootste producent van nikkel en palladium ter wereld.

Tijdens een sneeuwstorm gaat het busvervoer in colonnes. Gaat een bus kapot, dan kunnen de passagiers veilig overstappen op een andere.

Veel huizen werden als tijdelijke onderkomens gebouwd voor nieuwe werknemers, maar doen nog steeds dienst.

Nieuwbouw begonnen tijdens de Perestrojka, nooit voltooid.

Onderhoud is een groot probleem. De bovenlaag van de permafrost ontdooit, gebouwen worden instabiel, het riool is poreus en er lekt warm water.

De gemiddelde wintertemperatuur is -30 graden. Op gemiddeld 130 dagen woedt een sneeuwstorm.

De levensverwachting in Norilsk ligt tien jaar lager dan in de rest van Rusland.

Gymnastiek zonder kleren. Zo raken de kinderen beter bestand tegen de kou.

Kleuterscholen controleren temperatuur en windkracht. Bij een te ongunstige combinatie mogen de kinderen niet naar buiten.

Ter compensatie beschikken scholen over grote ruimtes binnen.

"Aktirovka' is een magisch woord voor de kinderen. Het betekent dat ze vanwege het weer niet naar school kunnen. Een aktirovka kan dagen duren.

Veel topsporters komen uit Norilsk, dat goede sportfaciliteiten heeft.

Norilsk heeft het hoogste geboortecijfer van Rusland. Wel moeten de meeste geboortes met een keizersnee gebeuren.

Tijdens Maslenitsa wordt het einde van de winter gevierd, onder meer door een pop te verbranden.

Drie uur 's nachts. Van eind mei tot eind juli gaat de zon niet onder.

Norilsk ontbeert groene ruimtes. Om een beetje echte natuur te vinden, moet men 30 km met de bus.

De komst van de zomer wordt gevierd met een driedaags festival in de toendra. Er zijn klim- en kanowedstrijden.

Aan het Lama meer, 30 km buiten Norilsk.

Tsjernysova (Moskou, 1981) woont in Frankrijk. De foto’s in Norilsk maakte ze tussen februari 2012 en februari 2013. In 2014 won ze er de derde prijs mee van de World Press Photo Awards in de categorie Dagelijks leven. Ze noemde haar serie Days of Night / Nights of Day. Meer foto’s uit deze serie, met ook wat uitgebreidere onderschriften, vindt u hier. Tsjernysjova’s website vindt u hier.

Fotografen Fjodor Telkov en Sergej Poterjajev portretteren kleine volken van Rusland

January 19, 2014 in etnografie, fotografie

Fjodor Telkov (27) en Sergej Poterjajev (25) zijn twee fotografen uit Jekaterinburg. Waar veel van hun leeftijdgenoten Moskou als het beloofde land zien, kiezen zij doelbewust voor de Oeral als thuisbasis. Jekaterinburg ligt centraal en dat is ideaal voor hun foto-expedities. Die voeren de twee vooral naar regio’s met kleine, in hun voortbestaan bedreigde volkeren. Poterjajev in een interview met The Calvert Journal: ”Mijn ouders zijn gewone lui die naar Jekaterinburg zijn verhuisd. Ik begrijp dat soort mensen, ik ben een van hen.”

In een van de projecten van Poterjajev en Telkov worden islamitische gemeenschappen in de Oeral geportretteerd, onder meer in de dorpen Oefa-Sjigiri, Oktjabrski en Agbasj. Volgens de fotografen vormen zij het bewijs dat verschillende religieuze groeperingen prima naast elkaar kunnen leven.

In een ander project van Telkov en Poterjajev komen de Mari in de Oeral aan bod, zo’n 24.000 man sterk, nakomelingen van Mari die in de 16de eeuw naar de Oeral trokken om aan gedwongen kerstening te ontkomen. De ineenstorting van de USSR heeft geleid tot een leegloop van het platteland, waardoor de tradities van de Mari worden bedreigd.

Een derde project van Telkov Poterjajev draagt de naam Lijn van het Noorden (Линия Севера), waarbij het bestaan van meerdere kleine volken worden geportretteerd, elk bedreigd door de moderne tijd. (Meer over dit project is te lezen op de site van BBC en op de site Ugrow Now, beide in het Russisch.)

En nu we het toch over fotografie hebben … De afgelopen dagen doen foto’s de ronde die een moeder ergens op het Russische platteland heeft gemaakt van haar twee kinderen. Iedereen vindt ze geweldig. Ach! Ooh! Awesome! Super! Ik vind ze vooral irritant. Mooie plaatjes hoor, knap en zo, maar hoeveel suiker kan je over een foto strooien? En voor het grootste deel geënsceneerd, en dan doen alsof het allemaal zo spontaan is. Houd ik ook niet van.

De fotografe heet Jelena Sjoemilova. Kunt u geen genoeg krijgen van haar foto’s, u vindt ’r nog verschrikkelijk veel meer bij flickr. (Alleen al die foto van dat jochie met die witte vleugels ... Mijn hemel!)

En voor wie meer werk van Telkov en Poterjajev wil zien: hier en hier hun eigen site.

De foto’s van Eirik Sundvor. Moskou, Leningrad 1935: beklemmende illustraties van Ilf en Petrov.

December 03, 2013 in fotografie, jaren 30, moskou

Zijn dit soort foto’s zeldzaam? Je ziet ze in elk geval niet vaak en mij vielen ze op. Ze zijn uit 1935 en zijn gemaakt door een buitenlander, de Noor Eirik Sundvor. Hij was journalist en sprak Russisch. Waarom hij in 1935 in Rusland was, heb ik niet kunnen achterhalen. Professioneel ogen z’n foto’s niet. Hij keek gewoon om zich heen en legde vast wat hem opviel.

De foto’s lijken wel illustraties uit de vrolijk-chaotische boeken van Ilf en Petrov. Maar ze zijn ook beklemmend. Je vraagt je af: wat hangt deze mensen boven het hoofd? Twee jaar later is helemaal niemand van wie we zien zijn leven nog zeker.

Twee foto’s springen er voor mij uit. De eerste heb ik bovenaan gezet. Op het bord staat: “Hier worden politieke gesprekjes gehouden en consultaties over vragen betreffende het TWEEDE VIJFJARENPLAN. Dagelijks van 6.00 tot 9.00 uur ’s avonds.” Die constructivistische lessenaar met dat bord! Prachtig. Het vale, bevlekte kostuum van de instructeur steekt er lelijk bij af. Of zou het een toevallige voorbijganger zijn die dacht: daar ga ik 's even zitten?

En dan deze foto. Eerst had ik het niet door, maar deze dame met geiten plus baal hooi loopt langs een van mijn geliefde plekjes van Leningrad/Sint-Petersburg: het Petrovski stadion van FC Zenit, dat ronde bouwwerk, links aan de overkant van het water. Na de oorlog was er weinig meer van over, de huidige versie ziet u hieronder. De vrouw loopt rechtsonder, waar nu de auto’s rijden. (FC Zenit heette in 1935 overigens Krasnaja Zarja/Rode Dageraad.)

Bij de foto’s in de galerij hieronder beperk ik me tot Leningrad en Moskou. (Alle 88 foto’s van Erik Sundvor vindt u hier.) De agent met het pistool in zijn holster staat op de Nevski Prospekt (die heettte in 1935 Prospekt van de 25ste oktober). De drukke mensenmassa staat op het Hooiplein. Ook herkennen we hotel Oktjabrskaja op het Vosstanija plein.

En natuurlijk deed zíj me denken aan het schilderij De conductrice uit 1928 van Aleksandr Samochvalov, al verschilt de uitstraling nogal. Hetzelfde zijn in elk geval de tas en de rollen kaartjes. Op de foto zien we in de ene hand van de conductrice nog een instrument dat, naar ik aanneem, bedoeld is om de wissels om te zetten. Tussen de vingers van de andere zien we een peuk. (Over dit schilderij links schreef ik eerder een stukje op mijn vorige weblog.)

Het vijfjarenplan van de foto boven aan dit stukje komt ook terug in een van de andere foto’s in de galerij. Aan een kiosk hangt een poster met een oproep om in te tekenen op obligaties van dat vijfjarenplan. Een origineel van die poster heb ik niet gevonden, wel zo’n obligatie, uit 1935: