(Eerste publicatie: 15-8-2011)
Begin juli slaat de krant Arbeider van Krasnojarsk alarm over vier muurschilderingen van kunstenaar Toivo Ryannel. De monumentale schilderingen van 150 vierkante meter elk, zijn in de vroege jaren zeventig aangebracht op de zijkanten van de flats 119, 121, 123 en 125 aan de hoofdstraat van de zogeheten rechteroever van Krasnojarsk. Ïn typische Sovjet-stijl bezingen ze de industriële activiteiten in de wijk.
De schilderingen zijn ernstig verwaarloosd, schrijft de krant. Er is van alles op de muren geplakt, op de zijkant van flat 119 zijn door een enorme apotheekreclame alleen nog de benen van de centrale figuur te zien. Had de krant geweten wat er kort daarna zou gebeuren, dan had ze nog veel harder aan de bel getrokken. De flats worden opgeknapt en plots blijken de schilderingen op flat 123 en flat 125 verdwenen te zijn achter een egale laag verse verf. Na protesten zijn de verfwerkzaamheden stilgelegd, mogelijk dat de afbeeldingen op 119 en 123 nog kunnen worden gered.
Schilder (en schrijver) Ryannel werd in 1921 geboren in een Fins gezin in een dorpje bij het Ladogameer. Begin jaren dertig wordt het gezin naar Siberië verbannen. Ryannel groeit daar uit tot een gerespecteerd kunstenaar. Juist dit najaar wordt in Krasnojarsk een tentoonstelling aan hem gewijd, de 90-jarige Rjannel (tegenwoordig woonachtig in Finland) is uitgenodigd voor de opening… Het zou wel heel wrang zijn, wanneer tegen die tijd ook de twee overgebleven muurschilderingen zijn verdwenen.
De woningbeheerder die de opdracht gaf, wast zijn handen in onschuld. “De schilderingen staan niet op de lijst van beschermd erfgoed. Restaureren is zeker vier keer zo duur. De bewoners zijn akkoord gegaan met het project, niemand heeft iets gezegd over behoud van de schilderingen.”
Boze inwoners van Krasnojarsk hebben een petitie online gezet, gericht aan het regionale Ministerie van Cultuur. “De schilderingen zijn ongetwijfeld van culturele waarde voor de stad, en zeker voor de rechteroever. De aanwezigheid van zulke monumentale beeltenissen aan de hoofdstraat van dit stadsdeel, dat ontstaan is als industriewijk, is onmisbaar voor het behoud van het historisch geheugen en de band tussen de generaties”. (U kunt de – Russischtalige - petitie hier tekenen.)
Het stadsbestuur heeft beloofd om zich ‘met spoed’ te richten tot hetzelfde ministerie met een verzoek om een oordeel over de waarde van de muurschilderingen. Daarna wordt besloten of ze behouden moeten worden.