Dina Verni bezingt jaloezie en verlangen in een ver kamp - Jij lacht maar.

(Eerste publicatie: 15-11-2012)

Hoeveel wanhopige jaloezie kan je samenballen in zestien regeltjes? Heel veel. (De beelden hieronder passen niet echt bij de tekst - ik heb geen betere variant kunnen vinden): 

Dina Verni (1919-2009), geboren in Kisjinjov (Chisinau), belandde tijdens de burgeroorlog in Frankrijk. In Parijs werd ze de muze van beeldhouwer Maillol. Tijdens een bezoek aan de USSR in de jaren vijftig verzamelde ze liedjes uit de kampen, die toen leegstroomden. Ze leerde ze uit haar hoofd (op schrift zouden ze het land niet zijn uitgekomen) en nam in Parijs een LP op met een selectie ervan. (Over Verni schreef ik eerder hier.)

Hieronder de Russische tekst, gevolgd door mijn vertaling. Ik heb me daarbij niet bekommerd om metrum en rijm. (Heeft iemand een mooi alternatief voor regel vijf, zonder twee keer het woord sneeuw? In het Russisch staat daar: sneg da vjoega - sneeuw en sneeuwstorm.)

Helemaal onderaan nog een Russischtalig interview met Verni.  

Dina Verni - А ты хохочешь

А ты хохочешь, ты всё хохочешь,
Кто-то снял тебя в полный рост...
Хороводишься, с кем захочешь,
За семь тысяч отсюда вёрст.

А у меня кругом — снег да вьюга,
И мороз берёт в тиски...
Но мне жарче, чем тебе на юге,
От ревности и от тоски.

Обмороженный и простуженный,
Я под ватником пронесу
Тело нежное, фото южное,
Полуголую твою красу.

А ты хохочешь, ты всё хохочешь,
Совсем раздетая в такой мороз...
Хороводишься, с кем захочешь,
За семь тысяч отсюда вёрст. 
За так много отсюда вёрст. 

Dina Verni - En jij lacht maar

En jij lacht maar, je lacht maar steeds
Iemand heeft je languit gefotografeerd
Je bent aan de zwier met wie je maar wilt
Zevenduizend werst van hier

En ik heb hier om me heen alleen jagende sneeuw
De vorst heeft me in haar greep
Maar ik heb het warmer dan jij in het zuiden
Van jaloezie en verlangen

Helemaal bevroren en verkouden
Draag ik onder mijn jack
Jouw teder lichaam, een foto uit het zuiden
Jouw halfnaakte schoonheid met me mee

En jij lacht maar, jij lacht maar steeds
Helemaal uitgekleed bij zulke vorst…
Je bent aan de zwier met wie je maar wilt
Zevenduizend werst van hier.
Zo veel werst van hier.

Bij de dood van Dina Verni

(Eerste publicatie: 24-1-2009)

View fullsize

Ik kreeg een mailtje van Paul Alexander, kenner van Russische dievenliedjes (en trouwe volger van dit weblog): Dina Verni is overleden.

Paul hield enkele maanden geleden voor het Genootschap van Tolken en Vertalers een lezing over kamp- en dievenmuziek en vertelde daar over Dina Verni, die in 1925 met haar ouders de USSR verliet en in Parijs belandde. Daar werd ze model en muze van de beeldhouwer Aristide Maillol. Zij was 15, hij 73 toen ze elkaar ontmoetten. De laatste tien jaar van zijn leven was zij zijn levensgezellin.

Verni (ook wel geschreven als Vierny) kwam eind jaren vijftig weer in Rusland, juist in de tijd dat de kampen leegliepen. Ze verkeerde, ook bij latere bezoeken, onder kunstenaars, bohémiens en dissidenten en hoorde de liedjes die het kampleven bezongen. Ze leerde ze uit het hoofd en nam er in Parijs een LP van op. Die LP met 23 liedjes werd de USSR weer ingesmokkeld en werd daar een bijna bizarre rariteit. Paul: “Russische luisteraars konden niet geloven dat een chique dame uit Parijs met zoveel smart en passie in ruwe boeventaal over het dievenbestaan en het kampleven zong”.

Na de dood van Maillol in 1944 beheerde Verni diens vermogen en werk. Ze richtte een eigen, succesvolle galerie op. In 1995 kwam daar nog het Musée Maillol – Fondation Dina Vierny bij.

Paul Alexander vertelde dat zijn pogingen om met Verni in contact te komen, steeds op niets uitliepen. Op internet is weinig van haar te vinden. Hier een niet zo’n geslaagd filmpje met haar muziek op de achtergrond. 

Misschien dat haar overlijden aanleiding is om de LP uit de jaren zeventig opnieuw uit te brengen. Dina Verni werd 89 jaar.