(Eerste publicatie: 27-5-2009)
De bescheiden catalogus bewaar ik als een kleinood.
Wanneer zal het geweest zijn, 1990? In Odessa liep ik een museum binnen, waar een tentoonstelling was van Pjotr Belov. Ik had nog nooit van hem gehoord.
Belov (1929-1988) had in Moskou als decor-ontwerper van het Centraal Theater van het Sovjet Leger enige faam verworven. Weinigen wisten dat hij in de laatste jaren van zijn leven in zijn eigen kleine atelier ook nog aan een heel ander oeuvre werkte, haastig, alsof hij voelde dat de dood hem in de nek hijgde.
Zelf kwam hij de Stalin-terreur ongeschonden door. Ook zijn familie bleef buiten schot. En dan toch zulke beklemmende beelden op het doek zetten … Al bleef je zelf ongedeerd, je kreeg toch een tik van de angst en ellende mee, zo veel maken deze schilderijen wel duidelijk. Belov heeft het niet meer mogen meemaken dat zijn werk werd tentoongesteld.
Belovs werken zijn slechts mondjesmaat op internet te vinden zijn. De naakte man in de cel is regisseur Vsevolod Meyerhold. De opengescheurde doos is een vergroot pakje Belomorkanal-sigaretten. Belomorkanal is het Wittezeekanaal dat in de jaren dertig door gevangen werd aangelegd.
Binnenkort vertel ik het verhaal van één zo’n ‘kopje in het paardenbloemenpluis’, door haarzelf aan mij verteld. Toevalligerwijs ook in Odessa.
