Welke boeken moet je lezen om een juist beeld te krijgen van de Sovjetunie? U mag het zeggen - 2

(Eerste publicatie: 1 -8-2010)

Anderhalve week geleden stelde ik bovenstaande vraag met het verzoek om lijstjes (maximaal vijf titels) op te sturen. Ik ontving er tot nu toe twaalf, genoeg voor een eerste overzichtje. Een paar cijfers:

In totaal werden 37 schrijvers genoemd en 45 boeken. Drie schrijvers werden drie keer genoemd: Michaïl Boelgakov, Vasili Grossman en Aleksandr Solzjenitsyn. Acht schrijvers kwamen twee keer voor: Anna Achmatova,, Vladimir Majakovski, Nadjezjda Mandelstam, Klaus Mehnert, Andrej Platonov, Anatoli Rybakov, Vladimir Vojnovitsj en Michaïl Zosjtsjenko.

Vijf boeken werden twee keer genoemd: De Meester en Margarita (Boelgakov), Leven en Lot (Grossman), Kinderen van de Arbat (Rybakov), De Goelach Archipel (Solzjenitsyn) en Korte Verhalen (Zosjtsjenko).

Laatstgenoemde is strikt genomen geen titel, maar ‘Korte Verhalen’ heb ik gezien de aard van het werk van Zosjtsjenko toch maar als zodanig genoteerd. Iets lastiger werd dat bij nog algemenere omschrijvingen, zoals “de dichters van de Zilveren Eeuw, vooral Tsvetajeva en Achmatova”. In dat geval zijn wel de namen van de schrijvers genoteerd, maar geen titels.

De commentaren bij de boeken waren soms wat mager (“Zonder enig en overbodig commentaar”). Een enkeling gaf bij zijn titels meteen maar een linkje naar de complete tekst. Het verzoek kwam om ook een onderzoekje te doen naar films. De mooiste zin trof ik aan in het lijstje van Ad van de Staaij. Hij noemde Tsjevengoer van Platonov, onder meer vanwege “de vragen die het oproept over de landing van Hegel op het Russische platteland…”

Bijna volledig afwezig is de 'pure’ Sovjet-literatuur, geschreven voor de nieuwe Sovjet-mens, terwijl het ideaal dat die literatuur verwoordde toch een belangrijk aspect vormde van de Sovjet-maatschappij. Alleen de jeugdboeken van Arkady Gajdar (genoemd door Andrei Sleptchenko) zou je hierbij kunnen onderbrengen.

Lijstjes inzenden kan nog steeds. Voor de simpele spelregels: zie hier.

Een uitgebreider overzichtje van de inzendingen vindt u hier.