Kazan

Ik moet terug naar Kazan, want ik had mijn reis niet goed voorbereid. (Tien foto's.)

in , , ,

-----------------

Het gebeurde me vorig jaar in Sint-Petersburg en nu ook in Nizjni Novgorod en (hierboven) in Samara: ik liep tegen een oefening aan voor de militaire parade van 9 mei. In Samara mochten de kinderen in de legerauto’s en op de tanks. 

Nizjni Novgorod. Hier waren geen voertuigen, maar het was net zo spannend.

Wals van de Overwinning staat er op het doek. Het was 8 mei, er waren in Samara al wat festiviteiten aan de gang en dit jongetje danste op een pittig oorlogslied. De enthousiaste man op de voorgrond had op die overwinning al een glas of wat gedronken.

-----------

Ik was op een zondag in Kazan, precies de ene dag waarop ‘s ochtends in het Tintsjoerina park de wekelijkse rommelmarkt wordt gehouden. Ik kocht er een 'kantelkalendertje', die laat je kantelen en dan valt de volgende datum in het venstertje. Aan de dag en de maand moet je draaien. Van de markt zelf is op de foto inderdaad niks te zien. Het Leninmonument werd een paar jaar geleden gerestaureerd. 
 

In het Dinamo stadion van Nizjni Novgorod was een sportdag gaande van verschillende internaten in de stad. Deze vier moedigden hun ploeggenoten aan die de 300 meter aan het lopen waren.

 

Aan het begin van de Baumanstraat in Kazan probeerde deze man wat bij te verdienen met bloemen uit eigen tuin. Ik zie nu pas die krant onder zijn arm. Dat de kou niet optrekt, natuurlijk.

 

Ook aan de Baumanstraat staat de kerk waar Fjodor Sjalapin werd gedoopt, de Epifaniekerk. De ingang zit aan de ‘achterkant’, dat wil zeggen: niet aan de straatzijde. Er kwamen af en toe wat mensen voorbij, dit jongetje was de enige die de plas verkoos als route.

---------------

Op het pleintje naast de Hemelvaartkerk aan de Ilinskistraat in Nizjni Novgorod. Of het een kruiswoordraadsel of een sudoku was, weet ik niet.

-----------------

Op 9 mei, wanneer overal in Rusland het einde van de Tweede Wereldoorlog wordt herdacht en gevierd, was ik in het dorpje Rozjdestveno, aan de Wolga. Op het dorpsplein waar de plechtigheden plaatsvonden, ging de verkoop gewoon door. 

 

Ik moet terug naar Kazan, want ik heb niet goed op lopen letten en was ook nog eens slecht voorbereid. Uit de stadsbus zag ik een kerk en een kerkhof voorbijkomen en ik dacht: laat ik daar eens een kijkje gaan nemen. Ik zwierf rond op wat deels een van de mooist vervallen en verlopen kerkhoven ter wereld moet zijn. Soms kon ik niet verder, omdat ik tegen een ondiep ravijn aanliep of omdat er bomen over het steeds smaller wordende pad lagen. Die hadden in hun val een paar grafstenen omgegooid en/of wat grafhekje geplet. Het graf hierboven stond boven aan zo’n ravijn. En nu ben ik vergeten te kijken van wie die witte kop is. Geen idee dus wie daar ligt. En terug in Nederland ontdekte ik dat Vasili Stalin - de zoon van - op dit kerkhof ligt … Die heb ik dus gemist, want wist ik veel van die begraafplaats. Ik kwam thuis nog tal van mooie foto’s tegen van allerlei stenen en monumenten, van prachtig tot bizar, maar nu was het te laat. Ik moet dus terug naar Kazan. (Ik heb nog wel een foto gemaakt van het graf van een voetballer waar ik nog nooit van gehoord had, en daar schrijf ik misschien nog eens een stukje over, maar dat is natuurlijk klein bier vergeleken bij zoon Stalin. Die op voetbalgebied trouwens nogal wat fratsen op zijn kerfstok had staan, met zijn Dinamo - want vroeg of laat komen we altijd weer uit bij voetbal.)   

Aanvulling: Nou ja zeg! Blijkt de grafsteen van Vasili Stalin er nog te staan, op die begraafplaats in Kazan, maar zijn de stoffelijke resten verdwenen … Nee, daar is niks bovennatuurlijks aan, die zijn op verzoek van zijn dochter in 2002 naar Moskou overgebracht, waar ze begraven zijn op het Trojekoerovski kerkhof, naast zijn vrouw.

Hier ziet u links de grafsteen in Kazan, waardoor ik dacht: ik moet terug naar Kazan. In de gauwigheid was mij op de foto, bij het schrijven van bovenstaand stukje, de mededeling onder aan de steen ontgaan, dat de stoffelijke resten tegenwoordig dus in Moskou een rustplaats hebben gevonden (zie de foto rechts). Enigszins curieus wel, om dan die steen te laten staan. De drang om nogmaals naar Kazan af te reizen, is nu in elk geval een stuk minder.

Onbedoelde humor uit onverwachte hoek: op de Dag van de Arbeid kwam de mooiste verspreking op naam van de communisten in Kazan.

in ,

-------------------

Ik zat aan de cappuccino in een koffietent aan de Baumanstraat in Kazan, toen ik bovenstaand koppel-met-vlag voor bij zag komen. 

Maar eerst een waarschuwing. Je hebt in Rusland de partij Communisten van Rusland en de Communistische Partij van de Russische Federatie. Die moet u niet door elkaar halen, want dat kan u op een flinke scheldkanonnade komen te staan. 

Het was 1 mei, ik zat aan de koffie, en het humeur hield niet over. Een uurtje eerder had ik me, keurig op tijd, vervoegd bij het Galiasgar Kamal theater aan de Ul. Tatarstana, waar - zo had ik de avond ervoor gelezen - de Federatie van Vakbonden van Tatarstan een manifestatie zou houden. Er werden drieduizend man verwacht - er was niemand.

Buiten op de Baumanstraat, na de cappuccino, kwam ik het koppel weer tegen, ze gingen nu de andere kant op. Ik liep ze achterna en belandde alsnog bij een demonstratie - niet van de vakbonden, maar van de Communisten van Rusland. Een kinderkoor zong Sovjetliedjes, er waren stevige toespraken en Stalin keek toe vanaf een portret aan een lantaarnpaal. De Communisten van Rusland hebben op hun site een lijstje gezet van kenmerken die hen onderscheiden van de Communistische Partij van de Russische Federatie. Zo staat daar (punt 1) dat zij de partij van Lenin zijn en de Communistische Partij van de Russische Federatie de partij van Zjoeganov. Het volgende punt - een gemene steek onder water - vermeldt dat de gemiddelde leeftijd van de Communisten van Rusland 40 jaar is en de gemiddelde leeftijd van de leden van de Communistische Partij van de Russische Federatie 70.

Of het waar is van die 40 jaar, ik weet het niet. De opgekomen demonstranten in Kazan oogden in elk geval weinig vitaal en het was al met al, ondanks de jongens en de meisjes van het koor die erg hun best deden, een zielige vertoning.    

De sprekers bewierookten de USSR, verketterden het kapitalisme, spraken schande van de NAVO en scholden Zjoeganov uit voor hielenlikker en verrader. Het mooiste was nog een man met een pet (ik schatte hem op een jaar of 70), die Pavel Groedinin de maat nam en zich daarbij lelijk versprak. Groedinin was bij de recente presidentsverkiezingen de kandidaat van de Communistische Partij van de Russische Federatie en als zodanig dus al volledig fout. Waar dan nog bijkomt dat hij zich als directeur van een kolchoz in de buurt van Moskou tot een geslaagd zakenman heeft ontpopt. En daar moet je bij de Communisten van Rusland natuurlijk niet mee aankomen, helemaal niet als die kolchoz ook nog eens Lenin Kolchoz heet, gewoon de oude naam nog uit de USSR. De man met de pet kende die kolchoz nog van vroeger! Het was daar de hemel op aarde! Het was - en daar kwam de verspreking - een показушный kolchoz! Hij schrok er zelf van (“o, nu zeg ik een lelijk woord”) en herstelde zich onmiddellijk: het was een показательный kolchoz! *)

Ik wist me te beheersen, terwijl ik al foto’s makend tussen de dunne rijen van betogers (het waren er eerder vijftig dan honderd) doorliep. Had ik hardop gelachen, dan was ik misschien wel aangezien voor Zjoeganov-aanhanger of ontmaskerd als de NAVO-onderdaan die ik was. Ik zoemde nog maar eens in op de strikken in het haar van de meisjes in het koor, fotografeerde als teken van betrokkenheid een spandoek (de twee dames die het droegen draaiden het meteen mijn kant op) en ging weer eens op huis aan. Met die ene verspreking op zak kon mijn verblijf in Kazan al niet meer stuk.

*) показушный is een bijvoeglijk naambord dat is afgeleid van показуха: mooidoenerij. Het is een term uit de Sovjettijd voor iets met een mooie façade, waarachter van alles mis is. Показательный - het woord dat de man met de pet meteen had willen zeggen - betekent: voorbeeldig.  

Schuilen in de moskee was een heel goed idee. Kazan in twaalf foto’s.

in , ,

----------------

Het regende nogal in Kazan en ik ging schuilen in de Qol Sharif moskee. Ik moest eerst door een veiligheidspoortje, dat meteen aansloeg. Een aardige meneer controleerde mijn rugzak: die hield hij op zijn hand om te kijken of die niet te zwaar was (of te licht - ik weet niet welke richtlijnen zo’n moskee hanteert). Er mocht binnen gefotografeerd worden, wat maar goed was ook, want opeens kwam deze beeldschone bruid binnen. Ik weet niet met wie ze aan het bellen was. In elk geval niet met de bruidegom, want die stond naast haar - wat ik in zijn geval ook zou hebben gedaan.

Hieronder ziet u hem, samen met zijn geliefde, achter een maquette van de Qol Sharif moskee. Ze werden aangestuurd door een fotograaf en lieten zich gewillig leiden. Schuin achter hen zat een geestelijke in een glazen hokje ondertussen koranteksten - neem ik aan - voor te lezen, die zacht versterkt door de ruimte klonken. Die enorme Qol Sharif moskee is trouwens zo gezichtsbepalend dat je je nauwelijks kan voorstellen dat hij er ooit níet heeft gestaan, terwijl zij pas in 2005 haar deuren opende.  

Het Kremlin van Kazan met de Qol Sharif moskee.

----------------

Na de moskee - het regende nog steeds - was het Kunstmuseum van het Kremlin aan de beurt. Ik liep de eerste zaal binnen en de dame van dienst (niet te verwarren met onze suppoosten) begroette me vriendelijk en schreef meteen iets in een schriftje. “Noteert u dat er weer een bezoeker is?”, vroeg ik. “Ja, dan weten we hoeveel mensen er zijn geweest.” “Is het dan niet makkelijker om gewoon de verkochte kaartjes te tellen?”, vroeg ik weer. “Zo controleren we elkaar”, legde ze uit. Ik was even stil en vroeg of ze een grapje maakte. Ja, ze maakte een grapje.

Er was ook een tentoonstelling van porselein uit de Hermitage van Sint-Petersburg. Hier zei de dame van dienst dat ik mijn naam achterop mijn kaartje kon schrijven. Dat moest je dan in een doos stoppen en aan het eind van de dag was er een loterij. De winnaar kreeg een kop met schotel (niet uit de tentoonstelling). Je moest dan wel zelf bij de trekking aanwezig zijn. Daar had ik geen zin in, maar om haar een plezier te doen, deed ik mijn kaartje toch in de doos. Die was nog helemaal leeg! Terwijl het museum al zeker een uur open was. Ik heb dus waarschijnlijk gewonnen. 

-------------

Op de rommelmarkt in het Tintsjoerina park:

-------------------------

Een paar dagen eerder in Nizjni Novgorod was ik tegen een repetitie aangelopen voor de militaire parade van 9 mei. En hier in Kazan was het weer raak. Het was niet helemaal hetzelfde, maar wel weer met ontzettend veel trommels en uniformen. Het bleek te gaan om de openingsceremonie van de jaarlijkse Bijeenkomst van de Unie van Erfgenamen van de Overwinning, een op de jeugd gerichte organisatie met een sterk militaristische inslag. Een soort jamboree dus, maar dan tien keer zo erg. 

De Afdeling Krim was ook gekomen.

En hij keek van een afstandje toe.

----------------

Eind van de week reis ik door naar Samara. Ik wed daar ook weer veel uniformen voorbij gaan komen.