--------------
Viktor Tsoj, de legendarische rockster uit de nadagen van de USSR, zou vandaag 55 jaar zijn geworden. Hij reed zich in augustus 1990 in de buurt van Riga te pletter tegen een bus.
De Russische zoekmachine Yandex bracht tere van zijn geboortedag een nieuwe versie uit van Звезда по имени солнце (Ster met de naam Zon), met een clip opgenomen – uiteraard – in Sint-Petersburg, zíjn stad. Het is een van zijn bekendste nummers
Zou Tsoj tevreden zijn geweest met het resultaat? Het is een mooi eerbetoon, maar … ik betwijfel het. Het is vooral nostalgie naar toen. Van de intense, roekeloze, zoekende sfeer van het origineel is werkelijk niks meer over. Fraai, maar tandeloos.
Tsoj in Rusland doet denken aan Jim Morrison in Amerika. Er is wel een groot verschil. Waar Morrison, overleden in 1971, vooral geassocieerd wordt met het einde van de jaren zestig, is Tsoj meegegaan met de tijd. Of beter gezegd: in zekere zin heeft de tijd in Rusland stilgestaan en is Tsoj daardoor nog steeds actueel. De jeugd van Rusland grijpt nog altijd terug naar zijn songs, die uiting geven aan haar verlangen naar een ander leven in een andere samenleving. Het nummer Перемен! (Veranderingen!) is daar natuurlijk het beste voorbeeld van.
Hier Yandex' nieuwe versie van Ster met de naam Zon, met in de clip vele verwijzingen naar ander repertoire van Tsoj. Er zijn ook meerdere bekende Russen in te zien. Daarover wordt inmiddels druk commentaar geleverd op internet. Wie ziet precies wat in het filmpje? Zie daarvoor onder het filmpje op YouTube.
Hier het origineel, gevolgd door mijn vertaling. (Voor verbeteringen houd ik me aanbevolen.)
Звезда по имени солнце
Белый снег, серый лед, на растрескавшейся земле.
Witte sneeuw, grijs ijs, op gebarsten grond
Одеялом лоскутным на ней - город в дорожной петле.
Met daarop als een lappendeken een stad in een autoweglus
А над городом плывут облака, закрывая небесный свет.
En boven de stad drijven de wolken die het hemels licht afdekken
А над городом - желтый дым, городу две тысячи лет,
En boven de stad hangt gele rook, de stad is 2000 jaar oud
Прожитых под светом Звезды по имени Солнце...
Die ze doorgemaakt heeft onder het licht van de Ster die Zon heet …
И две тысячи лет - война, война без особых причин.
En 2000 jaar is het oorlog, oorlog zonder duidelijke reden
Война - дело молодых, лекарство против морщин.
Oorlog is een zaak van de jeugd, een medicijn tegen rimpels
Красная, красная кровь - через час уже просто земля,
Rood, rood bloed – over een uur is het al gewoon aarde
Через два на ней цветы и трава, через три она снова жива
Over twee uur zijn er bloemen en gras, over drie uur leeft ze weer
И согрета лучами Звезды по имени Солнце...
En wordt ze verwarmd door de stralen van de Ster die Zon heet ...
И мы знаем, что так было всегда, что Судьбою больше любим,
En we weten dat het altijd zo geweest is, dat het Lot vooral houdt
Кто живет по законам другим и кому умирать молодым.
Van wie leeft volgens andere wetten en jong zal sterven
Он не помнит слово "да" и слово "нет", он не помнит ни чинов, ни имен.
Hij kent het woord 'ja' en het woord 'nee' niet, geen rangen, geen namen
И способен дотянуться до звезд, не считая, что это сон,
Hij kan reiken tot aan de sterren, zonder te denken dat hij droomt
И упасть, опаленным Звездой по имени Солнце...
En neervallen, verzengd door de Ster met de naam Zon …
------------
Hier nog het nummer Veranderingen! Daarover schreef ik eerder, ook weer met een vertaling. Zie: hier.