(Eerste publicatie: 2-9-2010)
Wordt Erick van Egeraat de eerste buitenlandse architect sinds tientallen jaren die in het centrum van Sint-Petersburg met een nieuw gebouw de eindstreep haalt? Het zou kunnen. Zijn ontwerp voor een appartementencomplex aan de Mojka 102 is goedgekeurd door de Stadsbouwraad. Het moet er zo uit gaan zien:
De locatie mag er wezen: tussen het Mariinski theater en het eilandje Novaja Gollandija. Ooit stond hier de Litovski burcht, die dienst deed als kazerne en gevangenis. Die ging in 1917 tegen de vlakte. In de jaren zestig werd het gat opgevuld met een Sovjet-puist waar een kleuterschool in kwam.
De huidige eigenaar is Graffiti Hostel, een budgethotel met 156 bedden (2-, 4-, 8- en 12-persoonskamers). Dat heeft met een Mondriaan motiefje geprobeerd om nog iets van het gebouw te maken en het moet gezegd: in het najaarszonnetje oogt het niet onvriendelijk:
Ik vraag het meisje achter de balie of ze weet dat haar werkplek gesloopt gaat worden. “Ik heb zoiets gehoord, maar volgens mij is het nog niet definitief”. Vindt ze het gebouw mooi? “Je raakt eraan gewend. Ontslag? Graffiti is een grote organisatie, ik kan wel ergens anders terecht.”
Het zit buitenlandse architecten in Sint-Petersburg niet mee. Als hun project al wordt uitverkoren, haken investeerders af, veranderen opdrachtgevers van mening, is het opeens crisis of steekt een storm van protest op tegen hun gebouw. Zelfs het nieuwe stadion van FC Zenit (architect: Kisho Kurokawa), op een vrij neutrale locatie, dreigt verstrikt te raken in nieuwe eisen over het aantal zitplaatsen en de veiligheid. Enige twijfel over de appartementen van Van Egeraat is dan ook op z’n plaats. Zelf noemt hij op zijn site 2011 als jaar van voltooiing, in de Russische pers wordt 2013 genoemd – dan denk je toch: daar begint het gedonder al.
Zonder tegenstanders is het gebouw niet. Te onrustig, te luchtig, te wit (witte gebouwen zijn er in het centrum niet), niet in harmonie met de omgeving… Van Egeraat stelt dat zijn ontwerp door een “taktisch spel” juist wel harmonieert met de omgeving. “Het wordt een familielid van de bestaande bebouwing, misschien een beetje afwijkend, het trekt inderdaad de aandacht”. Een tegenstander formuleert dat iets anders: “Het nieuwe gebouw is te actief, het trekt de deken naar zich toe”.
Als het gebouw er komt, wordt het uitzicht in elk geval prachtig. Op de bovenste verdieping komen twee luxe penthouses, “visueel verbonden” (Van Egeraat) met de Izaak kathedraal: