(Eerste publicatie: 16-9-2010)
“U komt ook voor de excursie?” Het klonk vriendelijk, maar aarzelend, en dat kon ik wel begrijpen. Met mijn 1 m. 92, duidelijk niet-Russische voorkomen, en ook nog eens van het mannelijk geslacht, week ik overduidelijk af van de overige deelnemers aan de wandeling.
Ik ging mee met een wandelexcursie door een stukje van de Petersburgse wijk Kolomna. Zulke excursies – je hebt er wekelijks tal van – zijn een serieuze zaak. Grote afstanden leg je niet af, daarvoor zijn de verhalen en toelichtingen te gedetailleerd. Zo ook nu. Het duizelde me al na vijfhonderd meter. Anna Pavlova, Fokin, Lesgaft, Nizjinski, Komissarzjevskaja, Ksjesinskaja, de Nederlander Van der Pals en de vierde zoon van Alexander II, allen hadden hier gewoond of waren er op bezoek geweest.
Hier staat onze gids Lidija Ivanova (links) voor het huis van ballerina Mathilda Ksjesinskaja aan de Anglijski prospekt. Ze ontving er kroonprins Nicolaas II, met wie ze een gedoemde verhouding had. Geloof het of niet, maar ’s avonds kwam ik in een boek over Sint-Petersburg dit citaat tegen uit haar memoires:
“Veel gelukkige dagen heb ik in dit huis beleefd. De Kroonprins kwam meestal ’s avonds aangereden, tegen het eten, hij was de hele dag erg druk… Ik wist ongeveer om welke tijd de Kroonprins naar me toekwam en dan ging ik bij het raam zitten. In de verte hoorde ik het regelmatige getrappel van de hoeven van zijn prachtige paard op het stenen plaveisel, dan werd het geluid plots onderbroken – dat betekende dat de draver als aan de grond genageld voor mijn deur stilstond.”
Had ik dat fragment eerder gelezen, dan had ik natuurlijk ook even de ramen van het huis gefotografeerd.
Een eindje verderop, op nummer 8-10, woonde de Nederlandse industrieel en consul honoraire Hendrik van Gilse van der Pals, geldschieter van Diaghilev. Zijn huis is tegenwoordig in handen van het Russische leger. En bij hem om de hoek zat die vierde zoon van Alexander II. En die keek weer uit op de chocoladefabriek van Georges Bormann.
De chocoladefabriek
Na twee uur nam ik afscheid van Lidija Ivanova. Ze keek me vriendelijk aan, maar ook een beetje vorsend. Even was ik bang dat ze me zou gaan overhoren.