(Eerste publicatie: 7-1-2009)

Iedereen heeft het over gas, dan heb ik het ook maar even over gas. Ik kwam bovenstaande afbeelding tegen en dacht eerst: mooie reclame, goed gedaan! Er staat: GAZPROM, warmte naar elk huis. (In het Russisch klinkt dat veel beter: Gazprom, tepló v kazjdyi dom).

Natuurlijk is het helemaal geen reclame, het is een goed geslaagde fotomontage. De naam van de maker staat links onderaan. Nog los van die ‘handtekening’: geen enkel Russisch bedrijf zou er ook maar over piekeren om een gekleurd iemand zo’n prominente plaats in een reclame te geven. Het beeld is ook te agressief voor een reclame. (Dat voor zo’n agressief beeld juist weer wel een zwart iemand wordt gebruikt, geeft trouwens te denken).

Op de site van Gazprom vond ik een ander beeld:

Het betreft hier de aanleg van de eerste Russische gasleiding, van Saratov naar Moskou in 1945-46. Tja, waar zijn de mannen? Nog aan het front of daar voor eeuwig achtergebleven, zo moet worden gevreesd. Ik vraag me van alles af bij deze foto. Wie zijn die vrouwen? Zijn ze daar vrijwillig (het tegendeel was in die jaren bepaald niet ondenkbaar)? Werd elke kolchoz of fabriek langs de route geacht een graafbrigade af te vaardigen? Zagen de vrouwen dat als een aardige afwisseling? Kregen ze er misschien extra voedselbonnen voor? De achtergrond kan ook grimmiger zijn. Veel Russinnen werden in de oorlog afgevoerd naar Duitsland om daar te werken. Bij terugkeer werden ze met de nek aangekeken en niet zelden verplicht om dan ook in eigen land zwaar werk te doen.