(Eerste publicatie: 5-8-2011)
Hij kwam bovendrijven op de golven van de perestrojka en kreeg de jeugd van de Sovjetunie aan zijn voeten: rockster Viktor Tsoj. 21 jaar na zijn dood (Tsoj kwam in 1990 bij een auto-ongeluk om het leven) zijn de machthebbers in Wit-Rusland hem liever kwijt dan rijk.
Steen des aanstoots is vooral het nummer Перемен (Veranderingen). Het nummer mag niet meer gedraaid worden op de Wit-Russische radio, het werd iets te vaak aangevraagd door luisteraars. Dat die luisteraars dat niet deden omdat Перемен zo’n vrolijk deuntje is (dat ís het niet), moge blijken uit het refrein:
Veranderingen! – eisen onze harten
Veranderingen! – eisen onze ogen
In onze lach en in onze tranen,
En in de pulsering van onze aderen:
Veranderingen!
Wij verwachten veranderingen!
Behoorlijk opruiend natuurlijk, in de ogen van de machthebbers in Minsk. Maar muziek houd je met een verbod niet tegen en het lijkt erop dat Перемен het strijdlied van het verzet is geworden. (Ik zit te ver af van Minsk, iemand die dat kan bevestigen?)
Boeiend, dat Tsoj (een icoon uit de Sovjet-tijd) het regime in Wit-Rusland (een fossiel uit de Sovjet-tijd) schrik inboezemt. De tijd heeft daar in Minsk echt stilgestaan.
Hoe anders is dat in Estland, een andere voormalige Sovjet-republiek. Daar kan de muziek van Tsoj niemand meer bedreigen, wat mij een goede graadmeter lijkt voor het democratisch gehalte van een land. In Estland maken ze met de muziek van Tsoj gewoon lol. Zie hier de uitvoering van Mama - Anarchija door het Ühendkoor op het Punk Song Festival eerder deze zomer in Rakvere. En gewoon in het Russisch, want in die taal drong dat nummer in de jaren tachtig natuurlijk ook in Estland door.
Hier de tekst met mijn favoriete Russische rockrefrein: Mama is Anarchie, papa een glas portvejn (portvejn heb ik nooit gedronken, het is goedkope wijn en schijnt verschrikkelijk te zijn).
Солдат шел по улице домой
И увидел этих ребят.
"Кто ваша мама, ребята?" -
Спросил у ребят солдат.
Мама - Анархия,
Папа - стакан портвейна.
Все они в кожаных куртках,
Все небольшого роста,
Хотел солдат пройти мимо,
Но это было не просто.
Довольно веселую шутку
Сыграли с солдатом ребята:
Раскрасили красным и синим,
Заставляли ругаться матом.
Een soldaat liep over straat naar huis
En hij zag die jongens
“Wie is jullie mama, jongens?”,
Vroeg de soldaat aan die jongens
Mama is Anarchie
Papa is een glas portvejn
Ze droegen allemaal leren jacks
Ze waren geen van allen groot
De soldaat wilde er langs,
Maar dat was niet eenvoudig
Ze haalden iets vrij grappigs uit
De jongens met die solaat:
Ze schilderden hem bont en blauw
Lieten hem vloeken
En hier nog maar even mijn favoriete Tsoj-nummer: