(Eerste publicatie: 13-6-2011)
Vandaag wordt Joeri Boedanov (zie foto) begraven. Dat zal me een fijn schouwspel worden.
Boedanov kreeg afgelopen vrijdag in Moskou vier kogels in zijn hoofd en overleed ter plekke. De daders zijn spoorloos. Al snel werden bloemen gelegd op de plek van de moord, bij een flat aan de Komsomolski Prospekt. Icoontjes werden opgehangen, kaarsen neergezet, een militaire pet, een speelgoedtankje. Tussen de bloemen liggen briefjes: “Voor een held van Rusland!” Op het minder beschaafde deel van het Russische web, net als elders vrij omvangrijk en luidruchtig, komt men uitroeptekens tekort. “Zelfs na zes kogels vocht hij door. Russen geven zich niet over! Joeri Boedanov, held van Rusland, zullen wij eeuwig gedenken! Leve Rusland!”
"Boedanov - held van Rusland"
Kolonel Boedanov heeft zijn eeuwige roem te danken aan de moord in 2000 op het achttienjarig Tsjetsjeense meisje Elza Koengajeva. Er zijn sterke aanwijzingen dat hij haar eerst had verkracht. Bij wijze van hoge uitzondering kwam het tot een rechtszaak. Boedanov ontkende de moord niet. Hij had gehandeld in een vlaag van woede, verklaarde hij. De rechter achtte hem ontoerekeningsvatbaar en sprak hem vrij, met gedwongen verpleging. Een hogere rechtbank draaide dat terug, uiteindelijk kreeg Boedanov – tot woede van nationalistisch Rusland – tien jaar. In januari 2009 – er restten hem nog 15 maanden van zijn straf - kwam Boedanov voorwaardelijk vrij.
De moord op Boedanov is voor het Kremlin nogal pijnlijk. Het lijkt sterk op een Tsjtsetsjeense wraakactie, en dan zijn er een paar mogelijkheden: 1. Ramzan Kadyrov, Moskous sterke man in Tsjetsjenië, wist ervan en heeft het niet kunnen tegenhouden. 2. Ramzan Kadyrov wist ervan en heeft het niet wíllen tegenhouden. 3. Ramzan Kadyrov wist er niks van. 4. Ramzan Kadyrov heeft zelf de opdracht tot de moord gegeven. Die laatste optie is onwaarschijnlijk (zou Kadyrov zijn lucratieve relatie met het Kremlin op het spel willen zetten?). Hoe dan ook, in alle vier gevallen blijkt Kadyrov een onbetrouwbare partner.
Met de moord op Boedanov kwam de wet van de bergen, met zijn bloedwraak, weer even naar Moskou. De nationalisten staat het schuim op de lippen. In de voetbalstadions wordt Boedanov met spandoeken geëerd. Naar beschaafdere geluiden is het iets harder zoeken, maar die klinken gelukkig ook nog. Aleksandr Tsjerkasov van mensenrechtenvereniging Memorial: “Ik vrees dat de macht van het geweld op 10 juni op de Komsomolski Prospekt in Moskou heeft gezegevierd. Je kan natuurlijk proberen om de tegenstander met alle middelen te verslaan. Zoals in Beslan – door een school te bestormen, of zoals bij Nord-Ost – door iedereen te vergiftigen met gas. Zo kan je overwinnen, maar dat is de overwinning van barbarij op barbarij. Op die weg, vrees ik, verliest iedereen.”
Een stem als die van Tsjerkasov zal vandaag op de begrafenis van grote held Boedanov wel niet worden gehoord.