--------------------
“Wilt u het hele museum zien?”, vroeg de dame van de kassa. “Het hééle museum!”, antwoordde ik met een brede glimlach, ietwat verrast (waar was ik anders voor gekomen?), en op een toon die duidelijk moest maken hoe enthousiast ik bij voorbaat al was over mijn rondgang door dat hele museum. Toon en mimiek bleken niet aan de dame besteed, ze was al druk in de weer met mijn kaartjes – een hele procedure.
Hoeveel er van die kaartjes ooit gedrukt zijn, weet ik niet, maar het moeten er bijzonder veel zijn geweest – in een tijd ook dat er aan het eeuwig voortbestaan van de Sovjetunie niet of nauwelijks werd getwijfeld. Ik kreeg er twaalf in totaal, acht uit de serie O-34 (de nummers 018234 tot en met 018241) en vijf uit de serie AB-28 (de nummers 003445 tot en met 003449), alle uitgegeven door de Afdeling cultuur van het Odessa oblispolkom, een Sovjet-instantie die echt al een tijdje ter ziele is. Op de kaartjes uit de serie O-34 stond als prijs 10 kopeke vermeld, maar daar was in blauwe inkt 5 grn overheen gestempeld. Behalve dan op het bovenste exemplaar (nummer 018241); daarop was met rode inkt geschreven: II et x B, wat – zo begreep ik later – betekende dat ik toegang had tot de tweede etage. Die zou ik bereiken via een trap van een onvermoede (maar verraderlijke) schoonheid, maar dat wist ik bij de kassa nog niet.
Op de vijf kaartjes van de serie AB-28 – van een duidelijk betere papierkwaliteit dan die van de serie O-34 - stond als originele prijs 20 kopeken. Daar was in blauwe inkt 10 grn overheen gestempeld. Hier stond op het bovenste exemplaar (nummer 003445) ook iets met rode inkt geschreven, maar dat kon ik niet ontcijferen. Nadat de dame van de kassa keurig het onderste strookje van alle twaalf kaartjes had afgescheurd en ik 90 griven had afgerekend, mocht ik de zalen betreden van het Kunstmuseum van Odessa, aan de Sofijastraat 5, gehuisvest in een paleisje dat in 1805 werd gebouwd in opdracht van Seweryn Potocki, ooit de Russische ambassadeur in het koninkrijk Napels.
Wist u dat Isaak Levitan, toch vooral bekend van zijn melancholieke Russische landschappen, ooit zoiets moderns als een rijdende stoomtrein had geschilderd? Ik niet. En had u weleens gehoord van de schilder Ivan Pochitonov? Het werd een middag vol prettige verrassingen en een enkele onbeantwoorde vraag. En toen ik de kassa weer passeerde op weg naar buiten, stond het Kunstmuseum hoog op het lijstje van plekken die je in Odessa beslist bezocht moet hebben.