Ik stuitte op een liedtekst uit 1924 over een mijnschacht, ging op zoek naar de bijbehorende muziek, sloeg een zijweg in en kwam uit bij het oude voetbalstadion van Sjachtar Donetsk. Dat kwam zo: op een van de sites waar ik naar de muziek zocht, stond boven de liedtekst bovenstaande foto afgebeeld.
Waarmee het lied onmiddellijk naar de achtergrond verdween en ik me stortte op het stadion van Sjachtar Donetsk. Die steenberg! (De tekst van het lied staat voor de volledigheid onder aan dit stukje, maar daar gaat het hier verder niet over.
Die steenberg dus, in het Russisch een террикон (terrikon). Was de wedstrijd uitverkocht of had je geen geld voor een kaartje, dan kon je daar terecht. Je had vanaf bijna de hele berg uitzicht op het veld, totdat er een tweede ring op het stadion werd gebouwd. Na die uitbreiding, in 1966, moest je hoger gaan zitten. Je maakte een trede, legde een plankje neer en je had een prima zitplaats. Vaste klanten van de bergtribune hadden hun eigen plekje.
Het eerste stadion op deze plek werd gebouwd in 1936 en was van hout. Het werd genoemd naar een hoge partijfunctionaris, Pavel Postysjev. Die viel niet al te lang daarna in ongenade, waarna het stadion – toepasselijk in deze omgeving van kolenmijnen - werd omgedoopt in Stachanovets. (Stachanov was de beroemdste mijnwerker van zijn tijd met prachtige productierecords.) Eind jaren veertig werd het houten bouwwerk vervangen door het stadion op de bovenste foto, dat bij de wat oudere Sjachtarsupporters – en bij liefhebbers van de Sovjetjaren vijftig zoals ik – zeer warme gevoelens oproept. Alleen de standbeelden al! Hieronder is er eentje te zien, links van de mooie trap. Ze stonden ook boven de doorgangen naar het veld.
Bij de bouw van de tweede ring sneuvelden de standbeelden en de toren. De berg bleef als extra tribune fungeren.
Tussen 2004-2009 speelde Sjachtar zijn wedstrijden in het stadion van Lokomotiv, in 2009 werd Donbas Arena de thuisbasis. Vanwege het oorlogsgeweld in Oost-Oekraïne werkt Sjachtar zijn thuisduels momenteel af in Lviv.
Aardig is dat op het clubembleem van de jaren vijftig ook steenbergen te zien zijn. Die ontbraken op het nog oudere embleem, toen de club nog, net als het stadion, Stachanovets heette. Op het huidige clubembleem staan twee hamers. Die vinden we ook terug in het gebaar van spelers naar de supporters.
Je zou verwachten dat ons eigen Roda JC, waar de oude band met de mijnen ook door hamers wordt gesymboliseerd, een speciale band heeft met Sjachtar Donetsk, maar daar is mij niets van bekend.
Het oudste clubembleem
Hert huidige, met hamers
Spelers groeten de supporters
En tenslotte nog een aantal andere Sovjetstadions, die ik tegenkwam op een site die geheel is gewijd aan het voetbal in de USSR. Niet bij alle staat het jaartal of de naam van de bespeler. Mijn favoriete foto staat meteen vooraan: Odessa, ook weer met zo'n mooi, een beetje plomp, een beetje naïef standbeeld. De bespeler van dit stadion zal Tsjornomorets zijn geweest, ik schat dat de foto uit de vroege jaren vijftig is. Op de laatste foto van onderstaande serie is trouwens te zien wat het droeve lot is van dit soort standbeelden.
En hier dat lied: