---------------
U moet nu even uw hoofd erbij houden, want het wordt ingewikkeld – terwijl de vraag zo simpel lijkt: naar welk schilderij kijken Vladimir Lenin en zijn echtgenote Nadjezjda Kroepskaja op het doek hierboven? Ik kwam het vraagstuk tegen op de onvolprezen site van de Russische blogster Kykolnik, die er zelf niet uitkwam en hulp vroeg aan haar lezers.
Het schilderij hierboven werd in 1961 gemaakt door Aleksej Koelakov en heet ‘V.I. Lenin en N.K. Kroepskaja in de Tretjakovgalerij’. Een duidelijk aanwijzing, zou je denken, zeker in combinatie met het schilderij links achter het koppel. Dat is 'Ze hadden hem niet verwacht' (Не ждaли) van Ilja Repin. We zijn hier dus in een van de Repinzalen van de Moskouse Tretjakovgalerij, waar uitsluitend doeken van Repin hangen. De suggestie van een lezer dat Lenin en Kroepskaja staan te kijken naar De laatste dagen van Pompeï (van Karl Brjoellov) kon dan ook meteen de prullenbak in.
K.Brjoellov: De laatste dagen van pompeï
Ook ‘De Zaporozje-Kozakken schrijven een brief aan de Turkse sultan’ (wel een schilderij van Repin) kon onmiddellijk worden afgewezen. De linkerbenedenhoek daarvan wijkt duidelijk af van wat er nog net op Koelakovs schilderij te zien is, aldus blogster Kykolnik. Inderdaad, voegde ik daar in gedachten nog wijsneuzerig aan toe, dat kan helemaal niet, want die Kozakken met hun brief hangen in het Russisch Museum in Sint-Petersburg. Niet in de Tretjakovgalerij in Moskou …
I.Repin: De Zaporozje-Kozakken schrijven een brief aan de Turkse sultan
Aanvankelijk dacht Kykolnik zelf dat het ging om Repins ‘De Zaporozje-Kozakken schrijven een brief aan de Turkse sultan’, en dan de variant uit 1893. Maar, zo voegde ze er meteen aan toe, dat kan ook niet, want dat hang in het Kunstmuseum van Charkov …
I. Repin De Zaporozje-Kozakken schrijven een brief aan de Turkse sultan - variant 1893
Had Koelakov zich met zijn schilderij uit 1961 dan misschien enige artistieke vrijheid veroorloofd? En misschien – op zijn eigen doek dan – wat schilderijen verhangen? Dat leek een van de reageerders onwaarschijnlijk. Dergelijke grapjes uithalen op een schilderij met Lenin, dat dééd je niet.
O jawel hoor, reageerde iemand anders. Want wie kent niet het schilderij ‘Lenin in de Gemäldegaleri in Dresden in 1914’ van Dmitri Nalbandjan? Terwijl Lenin in 1914 helemaal niet in Dresden is geweest!
D. Nalbandjan: Lenin in de Gemäldegaleri in Dresden in 1914
Zou het raadsel nog worden opgelost? Jazeker, en het bleek allemaal eenvoudiger te zijn dan gedacht. Want wat wil het geval, zo schrijft een andere reageerder: in 1932 schonk de Tretjakovgalerij De Kozakken schrijven … /variant 1893 aan het Historisch Museum van Charkov, waarna het in 1935 verhuisde naar het Kunstmuseum van Charkov. Lenin overleed in 1924, Kroepskaja in 1939, dus waren zijn ruimschoots in de gelegenheid om samen nog voor 1932 in een van de Repinzalen van de Moskouse Tretjakovalerij naar De kozakken/variant 1893 te kijken.
Trouwe bezoekers van de Tretjakovgalerij (ik behoor daar niet toe, ik kom zelden in Moskou), zullen hierboven al gedacht hebben: er zullen best wel Kozakken hangen in Charkov en in Sint-Petersburg, maar in de Tretjakovgalerij hangen ze ook! En dat klopt. Dat is een variant uit 1887. Die in Sint-Petersburg is de ‘officiële’, definitieve versie, uit 1891. Aan de Charkov-variant begon Repin nog tijdens zijn werk aan de Petersburg-variant, maar daar zette hij uiteindelijk in 1893 een streep onder, nog voordat die volledig was voltooid.
I.Repin: De Zaporozje-Kozakken schrijven een brief aan de Turkse sultan - variant 1887