Waarom deze elf kosmonauten hier zo staan opgesteld, weet ik niet. Even dacht ik: misschien voor een vriendschappelijk voetbalwedstrijdje tegen elf Amerikaanse astronauten, maar dat zal wel niet. Het porseleinen werkje is gemaakt door Joeri Lvov (1936-2010), die in dienst was van de porseleinfabriek De Eerste Mei in Rybinsk. Het is uit 1966.
Ik kwam wat afbeeldingen tegen van Lvovs werk en werd overvallen door een gevoel van diep berouw en spijt – wat mij in deze context vaker overkomt. In de jaren negentig maakte ik vele kilometers langs de antiekwinkeltjes van Sint-Petersburg. Daar moet ik beeldjes van Lvov zijn tegengekomen. En waarom, waarom, heb ik daar nou nooit wat van gekocht ….
Deze brandweermannetjes (die ik in Sint-Petersburg beslist níet heb gezien, want die waren me zeker bijgebleven), wat zouden die mooi staan bij mijn drie vrolijke muzikantjes.
Het zijn vooral Lvovs vroege werkjes (zijn eerste beeldje maakte hij in 1962) die ik graag bij mij thuis zou zien staan. En waarom? Is het de liefdevolle ironie – eigenlijk al een te sterk woord – die veel van die beeldjes uitstralen? De vertedering die ze opwekken en waar ik eigenlijk niet aan toe wil geven? Hoe komt het dat zelfs een stichtelijk beeldje als Bij de oversteekplaats mij niet irriteert? U mag het zeggen.
Toeristen
Weer helemaal schoon (Намылись). (Let op het bosje berketakken.)
Bij de oversteekplaats
Hier een wat uitgebreidere selectie:
Dit is het opvallendste beeldje dat ik tegenkwam van Lvov:
De twee houden elkaar nog net in evenwicht. Detail: de fles in de jaszak van de rechter. Nooit eerder zag ik een beeldje uit de Sovjetunie dat openbare dronkenschap uitbeeldt, laat staan een beeldje waarbij dat met een zekere sympathie gebeurt.
En nog twee opvallende exemplaren: ‘Papa is wat later’ en ‘Bij het wak’. Het eerste schuurt enigszins, het tweede is ontdaan van alle Sovjet-romantiek – het leven in een dorp zonder stromend water is duidelijk geen pretje.
Papa is wat later
Bij het wak
Verbazingwekkend genoeg heb ik over Joeri Lvov niet veel kunnen vinden. Hij volgde aanvankelijk een schildersopleiding, stapte over op beeldhouwkunst en was bijna zijn hele werkzame leven verbonden aan de fabriek De Eerste Mei. Ik vond zelfs geen foto van hem – wel een beeldje met de titel ‘Zelfportrtet’. Ik neem aan dat hij het is, maar ik had me hem heel anders voorgesteld.
Zelfportret
Beeldjes van Lvov zijn nog te koop – misschien zelfs in de winkeltjes van Sint-Petersburg. De prijzen op internet verschillen nogal. Dat heeft onder meer te maken met de wijze van beschilderen (en, uiteraard, met het aantal vervaardigde exemplaren). Eenzelfde beeldje in een blanco uitvoering of zorgvuldig beschilderd, dat scheelt nogal. Met wat geluk hebt u een beeldje van Lvov voor zo’n 200 euro. Het duurste exemplaar wat ik tegenkwam, kost 2.700 euro.
Mocht u in Rybinsk zijn, gaat u dan naar het Rybinsk Museum. Dat heeft een grote verzameling beeldjes van Lvov. En tot mijn genoegen las ik dat ook het wat eigenaardige Museum van Muziek en Tijd in Jaroslavl werk van Lvov in zijn bezit heeft. Ik ben het indertijd bij mijn bezoek misgelopen (de afbeelding porselein werd net verbouwd), maar aan het museum bewaar ik desondanks de alleraardigste herinneringen.
2.700 euro ...