Een overzichtelijk, mooi afgerond stukje schrijven over de geschiedenis van de race- en sportfiets in de Sovjetunie … Dat leek me leuk, maar bleek al snel onbegonnen werk. Ik kwam zóveel materiaal tegen! Daarom hier alleen een paar krenten uit de pap.
De afbeelding hierboven is de voorkant van een instructieboekje uit 1961, behorend bij de B110, de B112M, de B113, B120 en B901, alle geproduceerd door de Charkov Fietsfabriek. Die B901 wijkt niet alleen qua typenummer nogal af, het is een prachtig voorbeeld van een ‘fiets met hulpmotor’. (Hier zijn zusje, de B902 van de Lvov Fietsfabriek):
Ik kwam het boekje tegen op de site veloretro.ru, waar nog veel meer fraais te vinden is:
Dit boekje uit 1967 hoort bij de B120 (16,5 kg) en de B130 (17,0 kg). Die waren ook van de Charkov Fietsfabriek, en dat was geen toeval. De Oekraïense fabriek (hij bestaat nog steeds) was een van de grootste fietsproducenten van de Sovjetunie.
Als fietsencentrum kon Charkov natuurlijk niet zonder eigen wielerkoers. Sinds 1967 wordt er ’s zomers de Gouden Wielen verreden, een koers voor diverse leeftijdscategorieën. Hieronder een kort verslag uit 1980, helaas zonder commentaar, maar wel met een aardige prijsuitreiking. De blijde winnaar krijgt op een uitklapbaar ereschavot een frame overhandigd:
Dat zou zo maar dit frame kunnen zijn (bij de foto staat vermeld dat het de prijs is van de Gouden Wielen, maar het jaartal ontbreekt):
Her en der op internet hebben liefhebbers van Sovjetfietsen zich verzameld. Een gaaf metalen plaatje kan daar voor heel wat opwinding zorgen. Om een over complete racefiets uit 1956 nog maar te zwijgen.
De B54 (uit 1956) op een jampot
Sites met meer materiaal vindt u hier en hier.
In de marge van mijn diepgravend onderzoek naar de geschiedenis van de Sovjet-racefiets, stuitte ik op dit pareltje. De Zingende Gitaren bezingen hier de geneugten van het wielrijden (“Vroeger ging men naar dierentuin en apotheek te voet, tegenwoordig: met de zon op de spaken naar je schoonmoeder op bezoek”, enzovoort). Dit is zo aanstekelijk, één van mijn volgende stukjes moet wel over Sovjet-covers van westerse popliedjes gaan.
En tenslotte: sinds jaar en dag doe ik mee aan de Tourtoto van Studio Sport. Mijn team draagt daar de trotse naam Wielrenvereniging Zadelvreugd. Daar komt dit jaar verandering in, mijn negen renners gaan verder onder de naam Charkov Fietsfabriek.