De strijd tegen de ratten van Sint-Petersburg

(Eerste publicatie: 18-4-2009)

Het voorjaar is de beste tijd om ratten te verdelgen.

Dat heb ik niet van mezelf, ik las het in de Izvestija Sint-Petersburg. Het artikel begint aldus: "Het voorjaar is de beste tijd om ratten te verdelgen. In Sint-Petersburg is gisteren de deratizatie begonnen. De campagne duurt tot 20 mei."

Ik heb wel eens slechtere openingszinnen gelezen. Deratizatie! Дератизация, terwijl het Russische woord voor rat – krysa – helemaal niet op rat lijkt. (Ja, uit het latijn, ik weet het: we hebben het hier over de rattus rattus)

Vorig jaar werden er volgens de krant 40.000 locaties behandeld met een totale oppervlakte van 16,3 duizend vierkante meter. Er wordt een eenvoudige methode gebruikt: met gif bewerkt aas wordt in kleine doosjes gelegd. Helemaal veilig is dat niet, nieuwsgierige kinderen “en modieuze kleine hondjes” kunnen er nog wel bij. “Statistieken over vergiftigingen door rattengif worden in de stad niet bijgehouden”, voegt de krant daar omineus aan toe. Hoe dan ook: Sint-Petersburg telt op dit moment één rat per drieduizend vierkante meter. (Wat natuurlijk weinig zegt, zo’n gemiddelde, want je zal maar net op een plek zitten die dat gemiddelde flink nadelig beïnvloedt).

Tenslotte: enkele vaste lezers van dit weblog zijn vrij gevoelig voor alles wat Rusland – naar hun idee - eenzijdig in een kwaad daglicht stelt. Speciaal voor hen: ook in het Westen komen ratten voor. Twee jaar terug kwam er bij mij eentje door een ongebruikt rookgat zo de keuken binnengeploft. En vorige maand zag ik er nog eentje bij het station.

Barometer voor crisis in Rusland: de bruggen van Sint-Petersburg

(Eerste publicatie: 16-4-2009)

Recent schreef ik over barometers voor de crisis in Rusland, zoals lege reclameborden in Moskou en minder passagiers in de metro). Deze week stuitte ik op een barometer van een heel andere orde: de bruggen van Sint-Petersburg gaan niet open!

Dat is schrikken.

De open bruggen zijn onlosmakelijk verbonden met de stadsfolklore en zijn hét symbool van zomers Sint-Petersburg. ’s Nachts staan ze enkele uren omhoog om vrachtschepen door te laten. Bij gebrek aan tunnels is dat lastig voor alle verkeer en menig nachtbraker ziet zijn weg van het ene naar het andere deel van de stad geblokkeerd.

’s Winters speelt dat niet, want het ijs maakt scheepvaart dan onmogelijk. Sinds 1996 is 10 april de vaste datum waarop het verkeer over de rivier weer wordt toegestaan, zelfs als er op die datum nog een ijsbreker aan te pas moet komen. Vanaf die dag gaan ’s nachts volgens een vaste dienstregeling de diverse bruggen open.

Maar wat blijkt nu? Er heeft zich nog geen vrachtschip gemeld. Er is geen lading! Hoofdingenieur Aleksandr Belov, verantwoordelijk voor de bruggen: “Technisch zijn we er klaar voor, maar de inwerkingtreding van de dienstregeling is voor onbepaalde tijd uitgesteld.” Verwacht wordt dat de bruggen eind deze maand wel open zullen gaan. We mogen het hopen, want een zomer zonder open bruggen tijdens de Witte Nachten van Sint-Petersburg is geen zomer.

Hier de dienstregeling:

Poezen van de Hermitage naar Amsterdam?

(Eerste publicatie: 31-3-2009)

Sommige gewoontes laten zich prima vanuit Rusland naar Nederland importeren. Zo doe ik al jaren de ramen met krantenproppen (streeploos!) en heb ik uit Rusland een feilloze manier naar hier gehaald om van de hik af te komen (te ingewikkeld om hier uit te leggen).

Wat in ons zo netjes georganiseerde landje helaas wel nooit zal worden overgenomen: je museum laten bewaken door poezen. In Rusland is dat niet ongebruikelijk. De Hermitage heeft ze al meer dan twee eeuwen in huis en doet ze voorlopig niet weg ook. De beesten worden gekoesterd, omdat ze goud waard zijn in de strijd tegen de muizen en de ratten. En, vermoed ik, omdat de medewerkers het gewoon leuk vinden om voor poezen te zorgen.

De Hermitage maakt van de aanwezigheid van de poezen geen geheim. Integendeel, afgelopen weekeinde was het weer zo ver: poezenfeestdag in het museum! Met een heus poezendefilé, waar de poezen zelf overigens helemaal geen zin in hadden, want het was nogal fris. Je kon er houten poezen beschilderen, er was een toespraak van de directeur en binnen konden kinderen een speurtocht maken langs de schilderijen, met vragen over poezen die ze her en der tegenkwamen (op schilderijen, bedoel ik, de echte poezen mogen niet in de zalen komen).

 rechts directeur Piotrovski tijdens de poezenfeestdag van de Hermitage

Nu gaan in juni de deuren van de Hermitage-dependance in Amsterdam weer open … En zou het geen geweldig idee zijn om daar ook poezen los te laten? Ik vermoed dat de poezen van de echte Hermitage zich vrolijk voortplanten, dus een nestje dependance-poezen kan geen probleem zijn. Maximá, die het eerste mormeltje in ontvangst neemt en uitzet in de tuin …

Nou, zal wel weer niet mogen.

Stemmen in de metro van Sint-Petersburg: Poetin? Advocaat?

(Eerste publicatie:  18-3-2009)

Een leuk initiatief van de metro in Sint-Petersburg: gedurende twee weken mogen de reizigers een suggestie doen voor de stemmen die de stations aankondigen. De voorwaarden zijn simpel: de stem moet van een bekende (ex-)inwoner van de stad zijn en goed te herkennen zijn. Elk van de vijf lijnen krijgt zijn eigen stem.

Er kan nog niet gestemd worden op kandidaten, maar suggesties zijn welkom op een speciale site. Er worden vooral acteurs en artiesten naar voren gebracht, maar ook Vladimir Poetin (“op de Rode Lijn!”). En Dick Advocaat (vermoedelijk onverstaanbaar, maar zeker herkenbaar).

Ik weet niet of er uiteindelijk een stemming komt. Ik zou dan ernstig twijfelen tussen :

1. Sportverslaggever Gennadi Orlov. Niemand die zo mooi de doelpunten van Andrej Arsjavin beschrijft. Lijkt me geweldig: Komt dat statióóón!

2. Joeri Sjevtsjoek. De onvolprezen zanger van de rockband DDT. Verantwoordelijk voor een handvol onofficiële volksliederen van Sint-Petersburg, zoals deze: 

Ik las trouwens nog dat in de Moskouse metro op de treinen die naar het centrum rijden, een mannenstem de stations aankondigt; bij de treinen die het centrum uitrijden - een vrouwenstem. Is dat zo? Zit daar een gedachte achter? En hoe zit het op de Cirkellijn? Volgende keer toch eens checken.

Het beleg van Leningrad - een reis in de tijd

(Eerste publicatie: 31-1-2009)

View fullsize

View fullsize

Afgelopen week, 27 januari om precies te zijn, was het 65 jaar geleden dat de Duitse omsingeling van Leningrad werd doorbroken. Aan het verschrikkelijke, negenhonderd dagen durende beleg van de stad was een einde gekomen.

Fotograaf Sergej Larenkov zette een aantal fotocollages op het net, die meteen overal op Russische sites opdoken. Begrijpelijk, de beelden zijn indrukwekkend en beklemmend. De meeste foto’s zag ik al veel vaker, maar door de vermenging met het huidige straatbeeld maak je plots een reis in de tijd. Het is minder makkelijk om de foto’s afstandelijk te bekijken.

View fullsize

Meer foto’s van Larenkov hier. Om de site van Larenkov zelf te bekijken, moet je je registreren.

View fullsize

Op de kerkhoven van Sint-Petersburg is weer plek genoeg

(Eerste publicatie: 16-12-2008)

View fullsize

Goed nieuws voor wie binnenkort in Sint-Petersburg komt te overlijden. Vladimir Rodkin, hoofd van de afdeling Rituele Diensten, verantwoordelijk voor de 53 openbare begraafplaatsen van de stad, meldt: “Er is plaats voor iedereen."

Geldgebrek, zo vertelt Rodkin aan de nieuwsdienst Rosbaltpiter, leidde in de jaren negentig tot verwaarlozing van de begraafplaatsen en een tekort aan ruimte. Door investeringen en de aanleg van een nieuw kerkhof in Kolpino, 20 km buiten de stad, is de situatie nu gelukkig aanzienlijk verbeterd.

Een blijvend probleem zijn de ‘verweesde’ graven, die nooit meer worden bezocht en al helemaal niet onderhouden. Er wordt een briefje aangehangen met het verzoek aan verwanten om zich even te melden. Ruiming is pas mogelijk, wanneer zich na drie jaar nog niemand heeft gemeld. Deze vergeten graven houden ongeveer een kwart van de oudere kerkhoven bezet. In totaal gaat het om 125 hectare.

Wie wel eens over een kerkhof in Petersburg loopt, weet dat juist die vergeten graven voor extra sfeer zorgen. Voor het personeel zijn ze alleen maar hinderlijk. Oude bomen zijn bijvoorbeeld niet goed te bereiken. Vallen die tijdens een storm om, dan kunnen ze een hoop schade aanrichten aan de nog wel verzorgde graven. Er is veel klauter-, zaag- en graafwerk voor nodig om zo’n omgevallen boom dan te verwijderen. “Daar gaat eenderde van ons budget voor onderhoud aan op”, aldus Rodkin.

Rodkin vertelt verder nog dat in Sint-Petersburg elk jaar 3.500 zwervers worden begraven. Een hele verbetering, in de onstabiele jaren negentig waren het er wel 9.000. Interessant om te lezen is ook dat 60 – 65 procent van de inwoners van de stad kiest voor cremeren. Dat is het hoogste cijfer in Rusland. Het landelijk gemiddelde bedraagt slechts negen procent. Overigens mogen niet geïndenticeerde zwervers niet worden gecremeerd. Hun lijken moeten bereikbaar blijven voor eventueel onderzoek.

View fullsize

Een icoon met Stalin en de overste van de Heilige Olga-kerk

(Eerste publicatie: 4-12-2008)

View fullsize

Vader Jevstafij, overste van de Heilige Olga-kerk in Strelnja, onder de rook van Sint-Petersburg, krijgt straf.

Eigenmachtig heeft overste Jevstafij een icoon laten maken met daarop Josef Stalin. Voor eigen gebruik is dat misschien nog tot daaraan toe, maar de overste hing de icoon ook nog eens op in zijn kerk.

Ik had die icoon graag daar aan de muur gezien. En dan ook hoe de gelovigen zich voorover bogen om de icoon te kussen. In een tv-reportgae was hij wel te zien, maar al weggeborgen in de kelder. Vader Jevstafij heeft hem inmiddels mee naar huis genomen. Veel kwaad ziet hij niet in de icoon. Stalin heeft geen nimbus, is dus niet afgebeeld als heilige, en de leider van het wereldproletariaat was tenslotte een gelovig iemand.

Met dat laatste standpunt behoort Vader Jevstafij tot een minderheid, al is het aantal Russen dat het met hem eens is, ongetwijfeld behoorlijk groot. Lokale communisten hebben zich in elk geval al tot de kerk gewend met het verzoek om Stalin heilig te verklaren. Afbeelden op een icoon zou dan een stuk makkelijker worden.

Vader Jevstafij zit inmiddels thuis. Ziek, zegt zijn familie. Een zegsman van het bisdom verklaarde dat de overste uit zijn functie wordt ontheven. Hij mag aan zijn kerk verbonden blijven, maar slechts in de hoedanigheid van tweede priester.